در مراسم افتتاحیه که کمی خلوت‌تر از حد مورد انتظار برگزار شد، رئیس‌جمهوری، رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه و یکی از میهمانان خارجی کنگره سخنرانی کردند.
اما برای این‌که همه چیز در سخنرانی خلاصه نشود و فضا زیاد هم سنگین نباشد، حسن ناهید و جلال ذوالفنون هم به جمع دولتمردان پیوستند و با تکنوازی نی و سه‌تار، سعی کردند حال و هوای مولانا را در سالن ایجاد کنند.
حالا چطور، باید خودتان بودید و می‌دیدید و می‌شنیدید. علاوه بر این، تمبر یادبود هشتصدمین سال تولد مولانا هم توسط رئیس‌جمهوری و رئیس مجلس رونمایی شد تا همه از هنرنمایی محمود فرشچیان تعریف کنند؛ طرح تمبر مولانا را فرشچیان کشیده است.
رئیس‌جمهوری؛ مولوی جهانی است
محمود احمدی‌نژاد که حضورش بدون شک نشان می‌داد کنگره یادشده برای دولت ایران، همه چیز است در سخنانی گفت: «امروز و همه روزها جامعه بشری نیازمند مولوی و اندیشه‌های مولوی است؛ چراکه مولوی متعلق به یک زمان، مکان و قوم خاصی نیست؛ مولوی به تمام بشریت متعلق است. او از نام و قوم برید و به کمال انسانیت رسید. »[در همین ارتباط]
رئیس مجلس؛ مولوی ایرانی اسلامی است
غلامعلی حداد عادل که در نشست صبح روز اول، همراه با غلامرضا اعوانی، جاوید اقبال، نسل پیرچلبی و آلن گادلاس، اعضای هیأت رئیسه را تشکیل می‌دادند، گفت: « ما افتخار می‌کنیم مخاطب بی‌واسطه زبان و اشعار مولانا هستیم و او به زبان فارسی شعر سروده است، اما ما باید چنان عمل کنیم و چنان باشیم که اگر روزی از روح مولانا سؤال شود که خود را متعلق به کدام مردم و ملت می‌شناسد، همان‌طور که ما او را از خود می‌دانیم، او نیز خود را از ما بداند.»
وی اما کمی متفاوت‌تر از رئیس‌جمهوری سخن می‌گفت و بیش از آن که بر تعلق مولانا به همه جهان و جهانیان تأکید کند، آنچه را که ایرانیان را بیشتر خوشحال می‌کند، محور صحبت‌هایش قرار داد: « به شهادت اشعار فارسی مولانا، مولانا به فرهنگ ایرانی و اسلامی تعلق دارد. البته قلمرو این فرهنگ فراتر از جغرافیایی است که امروز ایران نامیده می‌شود. امروز مردم کشور افغانستان، تاجیکستان، آسیای میانه و آسیای صغیر همه دوستدار و علاقه‌مند مولانا هستند و در گسترش اشعار مولانا سهم داشته‌اند. »
باقی قضایا
محمدحسین صفار هرندی که ریاست کنگره را برعهده دارد، بیش از هر چیز گزارش کار داد و با این کار نشان داد تفاوت وقتی را که به‌عنوان رئیس یک کنگره سخن می‌گوید با وقتی که به‌عنوان وزیر سخنرانی می‌کند، می‌داند.
با این حال صفار هرندی نیز اندکی از بزرگی و اهمیت مولانا در ایران حرف زد و میدان را به آنا کیلر، استاد دانشگاه کمبریج آمریکا سپرد.
کیلر نیز مثل دیگران و به ویژه احمدی‌نژاد مولوی را به همه متعلق دانست و گفت: «مولانا دیگر تنها به مردم ایران متعلق نیست؛ او به تمام بشریت تعلق دارد. امروز از این مرد بزرگ در تمام جهان سخن می‌گویند و از او عرفان، حکمت و اخلاق می‌آموزند.
مولانا در میان مردم آمریکا به‌عنوان محبوب‌ترین شاعر در جهان شناخته شده و امسال در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کانادا، آمریکا، انگستان، ترکیه و استرالیا برای مولانا بزرگداشت برگزار کرده و به بررسی آرای این متفکر بزرگ پرداخته‌اند.»
البته پیش از او پیام دبیرکل یونسکو نیز خوانده شد و باز هم فهمیدیم که مولانا به همه تعلق دارد و پس از او نیز همین‌طور.
پس نتیجه روز اول کنگره از این قرار است: مولانا به همه جهانیان تعلق دارد.
