براساس گزارش ساينس الرت، اما اكنون دانشمندان ادعا مي‌كنند پس از مشخص‌ساختن شبكه عصبي سه منطقه در مغز كه به ظاهر در ايجاد خودآگاهي حياتي هستند، منشا فيزيكي آن را يافته‌اند.
به گفته مايكل فاكس از مركز پزشكي هاروارد، براي اولين بار ميان منطقه ساقه مغز كه در ايجاد حس برانگيختگي نقش دارد، و مناطقي كه با آگاهي در ارتباطند ارتباطي يافته شده‌است و تمامي شواهد به دست آمده نشان از آن دارند كه اين شبكه عصبي در ايجاد آگاهي در انسان نقش دارد.
خودآگاهي را معمولا پديده‌اي مي‌دانند كه از دو بخش مهم، تحريك‌پذيري يا برانگيختگي و آگاهي تشكيل شده‌است. محققان تاكنون ثابت كرده‌اند كه برانگيختگي ريشه در ساقه مغز دارد، بخشي از مغز كه با نخاع در ارتباط است و چرخه خواب و بيداري و ضربان قلب و تنفس را كنترل مي‌كند.
آگاهي اما مفهومي پيچيده‌تر است، محققان براي مدتهاي طولاني بر اين باور بودند كه كنترل آن در بخشي از قشر مغز، بيروني‌ترين لايه مغز قرار دارد اما كسي تاكنون موفق به تعيين موقعيت آن نشده‌است.
اكنون محققان دانشگاه هاروارد نه تنها موفق به تعيين منطقه دقيق ايجاد برانگيختگي در ساقه مغز شده‌اند، بلكه توانسته‌اند دو منطقه از قشر مغزي را مشخص كنند كه در كنار يكديگر خودآگاهي را ايجاد مي‌كنند.
براي تعيين اين مناطق دانشمندان روي مغز 36 بيمار بستري در بيمارستان كه دچار آسيب در منطقه ساقه مغز شده‌بودند مطالعه كردند. 12 نفر از اين افراد در كما بودند و 24 نفر ديگر در هوشياري به سر مي‌بردند. محققان سپس نقشه‌اي از ساقه مغز اين افراد ايجاد كردند تا از طريق آن بتوانند دريابند چرا برخي از بيماران با وجود آسيب‌ديدگي هنوز هوشيارند اما گروهي ديگر در كما به سر مي‌برند.
آنچه محققان يافتند، منطقه‌اي كوچك از ساقه مغز به نام تگمنتوم پلي خلفي (rostral dorsolateral pontine tegmentum ) ارتباط بسيار نزديكي با كما دارد. 10 نفر از 12 فرد ناهوشيار در اين بخش دچار آسيب‌ديدگي شده‌بودند، درحالي كه تنها يك نفر از 24 نفر هوشيار دچار اين آسيب شده‌بودند.
اين به آن معني است كه اين نقطه كوچك در ساقه مغز با خودآگاهي و هوشياري در ارتباطي نزديك است. دانشمندان براي اينكه به ديگر بخش‌هاي مغز كه با اين منطقه در ارتباطند پي ببرند، نقشه مغز انسان‌هاي سالم را بررسي كردند كه در آن تمامي اتصالات متفاوت مغزي نمايش داده شده‌است. بررسي‌ها دو منطقه از قشر مغز را آشكار ساخت كه با نقطه كوچك كشف شده در ساقه مغز در ارتباط بودند و به ظاهر نقشي كليدي در تنظيم خودآگاهي به عهده داشتند. يكي از اين مناطق در عايق قدامي شكمي و ديگري در بخشي به نام pACC قرار داشت.
هردو نقطه با مطالعات پيشين درباره برانگيختگي و هوشياري در ارتباط بودند، اما اين اولين‌باري است كه اين دو منطقه با ساقه مغز مرتبط شده‌اند. محققان با بررسي دوباره اين يافته از طريق تصاوير اسكن‌هاي مغزي بيماران مشاهده كردند شبكه عصبي تمامي بيماراني كه در كما بودند در اين نقاط دچار آسيب‌ديدگي شده‌بود.
اگرچه اين يافته‌ها نياز به بازبيني و تكرار دارند، اما درصورت تاييد مي‌توانند به ايجاد درمان‌هايي تاثيرگذار و كارامد براي بيماراني كه در كما هستند يا زندگي گياهي دارند منجر شود،بيماراني كه مغزي سالم دارند اما نمي‌توانند خودآگاهي خود را به دست آورند.
نظر شما