اگر همين حالا نظر مسافران مترو يا عابران پياده و كسبه خياباني مثل جمهوري و انقلاب درخصوص وجود بساط‌گستران را جويا شويم، حتما همگي از آن به‌عنوان پديده‌اي آزاردهنده و زشت ياد مي‌كنند اما اگر نيروهاي مسئول براي جمع‌آوري آنها اقدام كنند برخي از شهروندان ناخودآگاه نسبت به اين امر معترض مي‌شوند.
اين در حالي است كه برخي اعضاي شوراي شهر نيز از گسترش دستفروشي گلايه دارند چه آنكه محمد حقاني در جلسه علني هفته گذشته نسبت به اين مساله تذكر داد. اين عضو شوراي شهر درآن جلسه اظهار داشت: سد معبر و حضور دستفروشان در معابر تبديل به معضل شده است. به گفته وي در حال حاضر 1500 معبربان در تهران فعاليت مي‌كنند اما همچنان مشكلاتي در اين خصوص وجود دارد. از سوي ديگر جالب است بدانيد طبق آمار شركت شهربان شهرداري تهران و وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي، حدود 55درصد دستفروشان و بساط‌گستران شهر تهران را افراد سودجو تشكيل مي‌دهند.
- رشد دستفروشي ريشه در اقتصاد دارد
به هر ترتيب سؤال اساسي با توجه به نزديك شدن به ماه‌هاي آخر سال و شب عيد اين است كه در برخورد با پديده دستفروشي چه بايد كرد؟ ابوالقاسم چيذري، مديرعامل شركت شهربان شهرداري تهران در پاسخ به اين سؤال ابتدا به يك‌نكته اشاره مي‌كند: «در وهله نخست بايد توجه كرد رشد پديده دستفروشي به ضعف در سياست‌هاي اقتصادي كشور برمي‌گردد.»
به گفته زهرا مهاجري، جامعه‌شناس شهري نيز دستفروشي نشانه‌اي براي يك معضل بزرگ‌تر يعني فقر است و مادامي كه فقر وجود داشته باشد، اين نشانه‌ها در شهر ديده مي‌شود. از سوي ديگر چيذري به نكاتي درخصوص مواد قانوني برخورد با دستفروشي اشاره مي‌كند. آنطور كه وي مي‌گويد طبق ماده 55قانون شهرداري‌ها، متوليان امر در شهرداري فقط براي رفع سد معبر بايد اقدام كنند و ساماندهي آنها با نهادهاي ديگر است.
وي در ادامه اعلام مي‌كند كه در طرح آسيب‌شناسي، بيش از 20هزار دستفروش در شهر فعاليت مي‌كند كه تعداد‌شان در زمان‌هاي پيك مثل شهريور و اسفندماه به 27هزار نفر مي‌رسد. به گفته وي، از ميان آنها 40 تا 45درصد نيازمند و بقيه افرادي سودجو هستند. مديرعامل شركت شهربان سپس مي‌گويد كه براي ساماندهي اين 45درصد ساير نهادها مثل وزارت كار، كميته امداد و سازمان بهزيستي بايد پاي كار بيايند.
چيذري همچنين به ارائه پيشنهادي به شوراي شهر تهران براي تشكيل كميته ساماندهي اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: «اجراي عملي اين پيشنهاد از اواسط دي‌ماه آغاز مي‌شود تا شب عيد امرار و معاش نيازمندان مورد توجه قرار بگيرد و انضباط شهري برقرار شود.» مديرعامل شركت شهربان تهران نيز مي‌گويد كه حين اجراي ماموريت اول از همه نيروي انتظامي بايد حضور پيدا كند.
چيذري اعلام مي‌كند كه براي اصلاح برخورد نيروهاي معبربان شهرداري به همين منظور طي 6ماه نخست امسال آموزش را در دستور كار قرار داده‌اند كه براساس آن 180هزار نفر ساعت آموزش داشته‌اند. به گفته وي، در همين مدت زمان 140هزار ماموريت رفع سد معبر داشته‌اند كه درگيري‌هاي آنها كمتر از تعداد انگشتان يك‌دست بوده، ولي به‌خاطر فضاي وسيع رسانه‌اي، بعضي موارد به‌شدت بزرگ‌نمايي شده است.
- حمايت شوراي شهر
اواسط تيرماه امسال اعضاي شوراي شهر تهران ضمن بررسي ماموريت‌هاي شركت شهربان، موادي از اساسنامه و نيز آيين‌نامه اجرايي اين شركت را در قالب 2لايحه اصلاح كردند. هماهنگي با ساير مراجع قضايي و انتظامي و حمايت‌هاي قضايي عاملان شركت شهربان در برخورد با متخلفان از مواردي بود كه در اساسنامه اين شركت اصلاح شد. با اين حال 2هزار شهربان يك‌ماه بعد به‌خاطر جوسازي‌ها در برخي رسانه‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي عليه آنها، نامه‌اي را به شوراي شهر تهران نوشتند و در آن خواستار رفع مظلوميت از انضباط شهري در برابر هجمه‌هاي سياسي شدند. در اين بين، محمد حقاني، عضو شوراي شهر تهران مي‌گويد كه با اين مصوبه و افزايش امكانات، اتفاقات مناسبي رخ داده اما دستفروشي آنقدر با توسعه رو به افزايش است كه در مجموع مي‌توان گفت موفقيتي در اين زمينه حاصل نشده است.
وي مي‌افزايد: «شوراي شهر باتوجه به مواد قانوني مثل قانون 55 شهرداري‌ها از معبربانان براي رفع سد معبر حمايت مي‌كند، اما در اين بين آموزش و حمايت‌هاي قضايي و نيروي انتظامي نيز لازم است». به گفته حقاني بعضي از دستفروشان مغازه‌داراني هستند كه محصولات خود را براي عرضه بهتر به پياده‌رو منتقل كرده‌اند و برخي هم باندهاي مافيايي هستند و عده‌اي كمي هم نيازمندان واقعي. وي با بيان اينكه در اين ميان برخي اقدامات كوتاه‌مدت مثل شنبه‌بازارها مي‌تواند به ساماندهي دستفروشان كمك كند، مي‌گويد:
«اين‌چنين اقداماتي در درازمدت باعث مهاجرت از روستاها به شهر تهران و گسترش دستفروشي و حاشيه‌نشيني مي‌شود، بنابراين شهرداري بايد با تمام توان البته با رعايت اخلاق با پديده سد معبر برخورد مناسب انجام بدهد و ما نيز در اين مورد از آنها حمايت مي‌كنيم.» هنگام پياده‌روي ماه پيش اعضاي شوراي شهر تهران از ميدان وليعصر تا سه‌راه جمهوري نيز تعداد زيادي از كسبه نسبت به حضور دستفروشان گلايه داشتند. مرتضي طلايي، نايب رئيس شوراي شهر تهران در اين پياده‌روي گفت‌وگويي با چند مغازه‌دار و دستفروش داشت. طلايي پس از اين پياده‌روي گفت: «گلايه‌هاي دستفروشان از وضعيت اقتصادي بد حاكم از يكسو و همچنين اعتراض كسبه به سدمعبر كه روي فروش آنها تاثير منفي گذشته، مديريت شهري را با سختي‌هاي زيادي در تصميم‌گيري در اين باره
روبه رو كرده است.»
- ساماندهي 20نقطه تهران از اواسط دي‌ماه
براساس طرحي كه قرار است از اواسط دي‌ماه براي انضباط شهري تهران به اجرا درآيد، تمركز روي 20نقطه حاد در دستور كار قرار مي‌گيرد. در اين طرح از دستاوردهاي ساماندهي دستفروشان در 2نقطه باب همايون و اطراف بازار و همچنين تجريش استفاده خواهد شد.
چهارراه وليعصر، ميدان هفت‌تير، ميدان وليعصر، خيابان‌جمهوري و اطراف پاساژ علاءالدين، ميدان نبوت و خيابان‌هاي انقلاب، دماوند و پيروزي از اصلي‌ترين مناطق مدنظر هستند.
در قالب اين طرح ايجاد بازارهاي موقتي نيز به 3صورت زير اجرا مي‌شود:
- در معابري كه در آنها امكان ساماندهي كل وجود دارد، بازارها در ساعات بعدازظهر به‌صورت دائم ايجاد مي‌شوند.
- در معابري كه در برخي ساعات امكان ايجاد بازار است، در ساعات شب، شب‌بازار ايجاد مي‌شود.
- در معابري مثل تجريش يا ميدان هفت‌تير كه اصلا امكان ساماندهي وجود ندارد، جلوي دستفروشي گرفته مي‌شود.
نظر شما