روابط آمریکا _ ترکیه سال‌هاست که روبه تخریب است و توضیح دلایل ریشه‌ای آن دشوار است. سیاست‌های واشنگتن اساساً و به گونه‌ای وسیع واز جنبه‌های گوناگون با مصالح سیاست خارجی ترکیه در تضاد است.گفت‌وگوهای دیپلماتیک نمی‌تواند این واقعیت را کتمان کرده یا آن را تغییر دهد. این تضاد منافع را می‌توان در چند گروه دسته بندی کرد.
کردها
سیاست‌های آمریکا در رابطه با عراق در 16 سال گذشته برای ترکیه فاجعه بار بوده است.از زمان جنگ خلیج [فارس] در سال 1991، کردهای عراق به خودمختاری وسیع تری دست یافتندو هم اکنون در آستانه دستیابی به استقلال عملی (غیر رسمی) هستند.
چنین موجودیتی برای کردها در عراق، با جدایی طلبی کردها در داخل ترکیه هم زمان شده است. علاوه براین، واشنگتن از تروریست‌های کرد مخالف ایران حمایت می‌کند.
تروریسم
ترکیه بیش از 30 سال است که با تروریسم و خشونت سیاسی داخلی در شکل‌های مارکسیست، سوسیالیست، ملی‌گرا، راستگرا، کرد، و اسلامگرا، در حال مبارزه است.سیاست‌های آمریکا در خاورمیانه به میزان زیادی باعث برانگیختن خشونت و رادیکالیسم در منطقه شده و القاعده را به آستانه مرزهای ترکیه کشانده است.
ایران
باتوجه به نیاز ترکیه به انرژی، ایران به‌عنوان دومین همسایه بسیار قدرتمند ترکیه و منبع بسیار مهم نفت و گاز- پس از روسیه- برای این کشور محسوب می‌شود.
واشنگتن به گونه‌ای زشت و ناشیانه ترکیه را برای پایان دادن به روابط گسترده و عمیق خود با ایران تحت فشار قرارداده است.از آنجایی که که دوستی و مودت بین ترکیه و ایران وجود دارد، و قرنهاست که اساساً هیچ جنگ جدی بین 2 ملت به وجود نیامده است، آنکارا سیاست افراطی آمریکا برای تحریم ایران را، برای مصالح خویش نامطلوب می‌داند.
سوریه
روابط آنکارا با سوریه نسبت به دهه قبل، 180 درجه چرخش داشته و روبه پیشرفت است. سوری‌ها-همچون بسیاری از ملل عرب- تحت‌تأثیر توانایی همزمان ترکیه قرار گرفته‌اند.
ترکیه از سویی به‌عنوان کشوری در عضویت ناتو و خواهان ورود به اتحادیه اروپاست و از سوی دیگر مخالفت این کشور با خواسته واشنگتن جهت استفاده از خاک ترکیه برای حمله به عراق، اعاده احترام به میراث اسلامی خویش، توسعه روابط جدید با دنیای عرب و اتخاذ موضع مخالف با آمریکا در مسئله منازعه فلسطین برای آمریکا ناگوار است. ترکیه در برابر فشار واشنگتن برای منزوی کردن دمشق مقاومت می‌کند.
ارمنستان
آنکارا و ایروان عملاً تعامل غیررسمی زمینی و هوایی دیرینه با یکدیگر دارند.هر 2کشور خواهان بهبود مجدد روابط هستند. پراکندگی جغرافیایی ارامنه و لفاظی ناسیونالیستی شدید آنان، یکی از عوامل کلیدی در ملتهب نگه داشتن جو علیه نزدیکی بالقوه این 2کشور به یکدیگر است.
روسیه
پس از 500 سال منازعه و اختلاف، وضعیت کنونی انقلابی در روابط آنکارا با مسکو محسوب می‌شودو مسکو پس از آلمان دومین کشور مهم وارد‌کننده کالاهای ترکیه به حساب می‌آیدو ترکیه رقمی بالغ بر 12 میلیارد دلار در زمینه ساخت وساز در روسیه سرمایه‌گذاری کرده است.
روسیه منبع اصلی تأمین انرژی ترکیه است و آنکارا به‌طور فزاینده‌ای به منطقه اوراسیا به‌عنوان بخش اصلی آینده اقتصادی خویش می‌نگرد.
ژنرال‌های ترکیه از دست آمریکا عصبانی‌اند، و حتی از سیاست‌های آمریکا نسبت به روسیه ناراضی هستند.
با وجود رقابت بر سر مسیر عبور خطوط انرژی آسیای مرکزی به غرب – از طریق ایران، روسیه یاترکیه، آنکارا به پیوندهای خود با مسکو ارج می‌نهدو مخالف تلاش‌های آمریکا برای سرگرم کردن خرس روسی در قفقاز و اروپای شرقی با مسائل موشکی و توسعه ناتو است.
فلسطین
ترک‌ها نگران وضعیت فلسطین (که زمانی در قلمرو عثمانی محسوب می‌شد)هستند. آنها با رنج مردم فلسطین در طول 40 سال اشغال به دست اسرائیل همدردی می‌کنند. آنکارا حماس را به‌عنوان یک گروه فلسطینی به رسمیت می‌شناسد و با آن رابطه دارد، اما واشنگتن مخالف این روش ترکیه است.
آنکارا روابط کاری خوبی با اسرائیل دارد اما از انتقاد شدید علنی از اسرائیل هم ابایی ندارد.روی هم رفته ترکیه عملاً خواهان روابط همسایگی خوب با تمامی کشورها و بازیگران منطقه است.
این کشور درصدد است تا به یک میانجی و بازیگر عمده در خاورمیانه تبدیل شود و با پیگیری دیپلماسی صبورانه و در مخالف با جنگ طلبی واشنگتن، رادیکال‌ها را به مسیر اصلی برگرداند.
ترکیه علائق عمیقی در آسیای مرکزی دارد.اگر سازمان همکاری‌های شانگهای که تحت حمایت روسیه و چین است بخواهد به گروه ژئوپلیتک برتر در منطقه اوراسیا تبدیل شود ترکیه نیز همچون افغانستان، ایران و هند خواهان پیوستن به آن است.اما واشنگتن مخالف این مسئله است.
شاید کسی مخالف ویژگی‌های سیاست‌های ترکیه باشد اما در ترکیه همگی بر این باورند که این سیاست‌ها نیازهای اساسی کشور را تأمین می‌کند.
زمانی که وزارت خارجه آمریکا، از علائق مشترک حیاتی در اموری همچون دمکراسی، ثبات و مخالفت با تروریسم صحبت می‌کند، این عبارات در مقابل سیاست‌های تعیین شده و مسائل حساس، پوچ و بی‌معنی به‌نظر می‌رسد.
ما (آمریکاییها) بهتر است با این حقیقت خو بگیریم که ترکیه – که با دمکراسی جمعی تحکیم یافته و نیرومند شده است –درصدد است تا بدون توجه به فشارهای واشنگتن، علائق ملی خویش را تأمین کند.
latimes.com
19 اکتبر
*گراهام. ای. فولر معاون رئیس سابق شورای ملی اطلاعات سازمان جاسوسی آمریکاست.آخرین کتاب او با نام «جمهوری ترکیه جدید» در ماه دسامبر به چاپ خواهد رسید. وی کارشناس سیا در امور خاورمیانه و به‌خصوص اردن است.
کتاب« ایران، قبله عالم» از وی در ایران ترجمه و چاپ شده است. فولر اخیراً در مقاله‌ای در لس آنجلس تایمز تحلیل خود از روابط تضعیف شده آنکارا - واشنگتن را مطرح کرده است که برگردان آن در پی می‌آید.
