زنان سرپرست خانوار، نقطه اتكاي فرزنداني هستند كه جز يك مادر مهربان پشت و پناه ديگري ندارند. اين زنان هم بايد نيازهاي عاطفي كودكانشان را تأمين كنند و هم از عهده خرج و مخارج زندگي بربيايند. با درنظرگرفتن اين نكته، فلسفه تاسيس اين مهدكودك روشن‌تر مي‌شود.
براي بازديد از مهدكودك عازم خانه فرزندان محمدي مي‌شوم؛ مجموعه‌اي كه در نزديك ميدان امام‌حسين(ع) مشهد واقع شده و چندين خوابگاه و يك مهدكودك را در دل خود جاي داده‌است. زمين فوتبال مجموعه محمدي را كه پشت سر مي‌گذارم به ساختمان «مهدكودك» مي‌رسم. در بين راه از ساختماني مي‌گذرم كه در طبقه همكفش كارمندان مجموعه مستقر شده‌اند. روي ديوار ساختمان اداري تابلويي نصب شده كه نشان مي‌دهد اين مكان وقفي است و از طرف زنده ياد «حاج حميدمحمدي قهاري» به موسسه گلستان علي (ع) اهدا شده است. روي تابلو نوشته‌اند اين بنا به ثمره انديشه و كردار خيرخواهانه خانواده شادروان محمدي جهت نگهداري، تعليم و تربيت فرزندان بي‌سرپرست در سال1377 افتتاح و مورد بهره‌برداري قرار گرفت. بالاي تابلو هم اين شعر سعدي به چشم مي‌خورد كه «سعديا مرد نكونام نميرد هرگز، مرده آن است كه نامش به نكويي نبرند».
- هديه وصيتنامه مرحوم محمدي براي كودكان
ساختمان‌هايي كه دور تا دور حياط را فراگرفته‌اند، خوابگاه كودكان و نوجوانان مؤسسه هستند. اين خوابگاه ميزبان كودكان و نوجواناني است كه بين 6 تا 11سال سن دارند. مهدكودكي كه در گوشه اين مركز واقع شده محل نگهداري كودكان 4تا 6 سال است. اين كودكان از ساعت 7و نيم تا يك ظهر در مهدكودك مي‌مانند و سپس روانه خوابگاه مي‌شوند.
سيدحميد رضازاده، مديرعامل موسسه خيريه گلستان علي(ع) درباره تاريخچه اين مجموعه مي‌گويد: «مرحوم محمدي در حدود 20سال پيش مركز بزرگي را براي نگهداري كودكان بي‌سرپرست به بهزيستي واگذار كردند؛ زميني كه 5 هزار و 500 مترمربع وسعت و 2500 مترمربع بنا دارد. ايشان در وصيتنامه‌شان نوشته بودند كه در اين مجموعه مهدكودكي هم احداث شود. آن زمان ما خيلي به اين مسئله اهميت نداديم اما از چند سال پيش اين موضوع براي ما خيلي مهم شد.
مهدكودك در زميني به وسعت 200مترمربع ساخته شده است. اينجا بخش سرايداري مجموعه بود. ما اين ساختمان را وسعت داديم و تجهيز كرديم تا به شكل امروزي‌اش درآمد. تعدادي از تبعه كويت و عربستان هم كمك مالي كردند و روند احداث مجموعه محمدي را سرعت بخشيدند. ما خيرين كشور را تشويق مي‌كنيم كه در مناطق مختلف مهدكودك احداث كنند».
- اگر كاسه صبر مادر لبريز شود...
حميد رضازاده، مديرعامل مؤسسه خيريه گلستان علي(ع) در اين رابطه توضيح مي‌دهد: «يك عده از خانم‌ها كه سرپرست خانوار هستند هر روز براي كار از خانه بيرون مي‌روند. يكي از مشكلات‌شان اين است كه نمي‌دانند فرزندشان را به كجا بسپارند. بهزيستي سهميه‌هايي را براي اين زنان درنظر گرفته است اما بيشتر مهدكودك‌ها در بالاي شهر واقع شده‌اند و زنان سرپرست خانوار معمولا در جنوب شهر زندگي مي‌كنند. آنها بايد كلي هزينه كنند و فرزندشان را به بالاي شهر بياورند. البته مهدكودك‌ها بعضا فرزندان زنان سرپرست خانوار را با تخفيف ثبت نام مي‌كنند».
احداث اين مهدكودك در واقع يك اقدام پيشگيرانه محسوب مي‌شود؛ «در منطقه ميدان امام حسين(ع) تعداد زيادي خانواده محروم وجود دارد. مهدكودك ما از ساعت 7صبح تا 7بعداز ظهر در حال فعاليت است. مادر براي سيركردن شكم بچه‌اش كار مي‌كند. اما ممكن است از نيازهاي آموزشي او غافل شود. مادران مي‌توانند با آرامش فرزندانشان را به ما بسپارند و سراغ حرفه‌شان بروند. در اين مدت به كودكان آموزش‌هاي لازم را مي‌دهيم. ما زماني كه كودك بخواهد به مدرسه برود هم از او حمايت مي‌كنيم. ما از مادران حمايت مي‌كنيم تا بچه‌شان را رها نكنند. مادري كه كاسه صبرش لبريز شود، ممكن است روزي فرزندش را به بهزيستي بسپارد».
- خودمان تحقيق مي‌كنيم كه مادر شاغل باشد
ظرفيت اين مهد حدود 40نفر است. ولي در حال حاضر حدود 16نفر كودك گزينش شده‌اند. رضازاده در پاسخ به اين سؤال كه چه كساني مي‌توانند از امكانات مهدكودك استفاده كنند، مي‌گويد: «معيار ما اين است كه بهزيستي آن مادر را تأييد كند. كارشناسان خودمان هم تحقيق مي‌كنند كه مادر حتما شغل داشته باشد».
مهدكودك ويژه كودكان زنان سرپرست خانوار مشهد همزمان با روز كودك (16مهر) با حضور الهام امين زاده، دستيار ويژه رئيس‌جمهوري در حقوق شهروندي افتتاح شد. الهام امين‌زاده در مراسم افتتاح اين مهدكودك گفت: «اين مركز بايد الگوي ساير شهرها قرار گيرد و گلستان علي(ع) مي‌تواند پايلوتي براي فعاليت‌ها و كارهاي غيردولتي باشد».
مديرعامل مؤسسه خيريه گلستان علي(ع) از اينكه مهدكودك توسط يك مقام عالي‌رتبه افتتاح شده اظهار خوشحالي مي‌كند و مي‌گويد: «واكنش خانم امين‌زاده خيلي خوب بود. ايشان گفتند تا حالا چنين چيزي را در كشور نديده‌ام. ما خودمان تا آن روز به اهميت كار فكر نكرده بوديم و بعد از بازديد ايشان فهميديم كه احداث مهدكودك اقدام مهمي بوده».
- خوابگاه نه! مركز «شبه‌خانواده»
مهدكودك به لحاظ امكانات تفاوتي با انواع مشابهش ندارد. مثل ساير مهدها در آن اتاقي براي بازي بچه‌ها تدارك ديده شده؛ اتاقي كه پُر از توپ و عروسك و تفنگ اسباب بازي و هلي‌كوپتر و... است. در اتاق ديگر تعدادي ميز و صندلي كوچك چيده‌اند كه بچه‌ها رويش صبحانه و ناهار و عصرانه مي‌خورند. روي ديوار، برنامه غذايي كودكان نوشته شده است. در طول هفته برايشان مرغ، قيمه، قرمه‌سبزي و ماهي مي‌پزند و جمعه‌ها هم با آبگوشت از آنها پذيرايي مي‌كنند.
در اين مهدكودك مجموعا 5كارمند خانم كه بچه‌ها به آنها خاله مي‌گويند مشغول فعاليت هستند؛ يك نفر كارهاي اداري را انجام مي‌دهد، ديگري آشپز است و براي بچه‌ها غذا مي‌پزد، يك نفر مسئول خدمات است و كارهاي بهداشتي بچه‌ها مثل استحمام و گرفتن ناخن را انجام مي‌دهد و... .
مائده رحماني مربي بچه‌هاست و به آنها نقاشي، زبان انگليسي، شمارش اعداد و شعر و سرود آموزش مي‌دهد. او توضيح مي‌دهد كه آنها در برخي برنامه‌ها مثل شب يلدا با لباس‌هاي محلي در جمع مهمانان سرود و نمايش اجرا مي‌كنند. مهمانان مراسم شامل نوجوانان خوابگاه‌ها و مسئولان استاني مي‌شوند. والدين بدسرپرست نيز گاهي در اينگونه مراسم حاضر مي‌شوند و هنرنمايي فرزندشان را تماشا مي‌كنند.
وقتي درباره خوابگاه‌هاي اطراف مهدكودك پرس و جو مي‌كنم، مائده رحماني، مربي بچه‌ها حرفم را قطع مي‌كند و مي‌گويد:« ما از عنوان «خوابگاه» استفاده نمي‌كنيم و به اينجا مي‌گوييم مركز «شبه‌خانواده». فضايي كه براي نوجوانان درست كرده‌اند شبيه به يك خانه بزرگ است؛ اتاق‌ها تزئينات دارند، كف زمين فرش پهن شده، در هر اتاق بچه‌ها مي‌توانند تلويزيون تماشا كنند و... .
- دلهره كودكان بدسرپرست
مادران شاغل سرپرست خانوار هر روز به اين مركز رفت‌وآمد دارند. صبح‌ها كودك دلبندشان را مي‌آورند و دست او را در دست مربيان مهربان مهد مي‌گذارند. تعدادي از بچه‌ها هم، بدسرپرست هستند. مادران آنهايا اعتياد دارند يا دچار فساد اخلاقي شده‌اند و به تشخيص بهزيستي صلاحيت نگهداري از فرزند را ندارند. مادران هر چند وقت يك‌بار وقت ملاقات مي‌گيرند و احوال كوچولوهايشان را مي‌پرسند. البته گاهي اين وقت ملاقات به تأخير مي‌افتد و مادر و فرزند از حال هم بي‌خبر مي‌مانند. به گفته مربيان حال و هواي ملاقات هميشه گرم و صميمانه نيست. گاه كودك تمايلي به ديدار مادرش ندارد و آغوش گرم خاله‌هاي مهد را ترجيح مي‌دهد.
مائده رحماني مي‌گويد: «اين بچه‌ها بعضا با ديدن سرپرست‌هايشان دچار ترس و دلهره مي‌شوند. اتفاق افتاده كه كودكي دوست نداشته پيش مادرش برود و با گريه و زاري گفته كه من مي‌خواهم همين‌جا بمانم».
- تلاش براي رفع آسيب‌‌هاي روحي و اجتماعي
كودكان با ديدن من دورم حلقه مي‌زنند و با اشاره مربي مهد، همگي سرود «آقا خرگوشه» را مي‌خوانند. معلوم است كه قبل از اين زياد تمرين كرده‌اند؛ چون همگي شعر را حفظ هستند و هماهنگي خوبي با هم دارند. براي چند لحظه به محتواي شعري كه دارند مي‌خوانند فكر مي‌كنم. درونمايه اين شعر با آنچه در دنياي واقعي مي‌بينيم نسبتي ندارد. بچه موش پس از ديدن آقا خرگوش مي‌ترسد و فرار مي‌كند. ولي بعدها مي‌فهمد كه اين خرگوش بسيار مهربان است و كاري به او ندارد. « مادر موشه عاقل بود/ زني با هوش و كامل بود/ يه نگاهي كرد به مهمون/ گفت اي بچه جون! اين خرگوشه/ خيلي خوب و مهربونه/ پس برو پيشش سلام كن بيارش خونه» با خودم فكر مي‌كنم كه در دنياي واقعي ممكن است «آقا خرگوشه» داستان الزاما اينقدر خوب و مهربان نباشد. بچه‌ها پس از آنكه شعر تمام مي‌شود به عادت هميشه همه با هم تعظيم مي‌كنند.
با آنكه اطلاعات زيادي در حوزه روانشناسي ندارم، اما با ديدن يكي از كودكان مي‌فهمم كه او به عارضه بيش فعالي مبتلاست. اين كودك پرجنب و جوش مدام به اين‌طرف‌وآن‌طرف مي‌دود و يك لحظه هم آرام و قرار ندارد؛ بدون اجازه وسط بازي ديگران مي‌پرد و اسباب‌بازي‌هايشان را پرتاب مي‌كند.
مائده رحماني اين نكته را تأييد مي‌كند و مي‌گويد: «فرزندان بدسرپرست و بي‌سرپرست اكثرا آسيب‌ديده روحي و اجتماعي هستند. در مهدهاي ديگر آموزش‌هاي روانشناسي نمي‌دهند اما ما روانشناسي پيش‌بيني كرده‌ايم كه به مشكلات بچه‌ها رسيدگي مي‌كند. اين فرد هفته‌اي 3روز به مركز ما مي‌آيد. ما بستري فراهم مي‌كنيم كه اين بچه‌ها آماده رفتن به مدرسه شوند».
- از مهدكودك تا سكوهاي جهاني
رضازاده اين روزها در انديشه تاسيس يك مجموعه بزرگ ورزشي براي كودكان با عنوان دهكده گلستان علي(ع) است. يك آكادمي ورزشي كه در آن همه سالن‌ها و زمين‌هاي ورزشي براي همه رشته‌ها پيش‌بيني شده است؛ «زميني به وسعت 25هزار مترمربع را خريداري كرده‌ايم. بيش از 5و‌نيم ميليارد تومان تا حالا خرج شده است. اين پروژه در نوع خودش بي‌نظير است. در ساخت اين پروژه هزاران نفر نقش داشته‌اند. خيلي‌ها يك متر از پروژه را به‌عهده گرفته‌اند كه حدود يك ميليون تومان در سال مي‌شود».
اين مجموعه ورزشي محل مناسبي است براي شناسايي استعداد قهرمانان ورزشي و مدال‌آوران فردا. مديرعامل مؤسسه خيريه گلستان علي(ع) اميدوار است تعدادي از نونهالان مهدكودك يا از كودكان خوابگاه از مسير اين ورزشگاه راهي مسابقات ورزشي بشوند و روي سكوهاي جهاني بايستند.
نظر شما