این قرارداد که تاکنون 3 بار تمدید شده است، پنجشنبه (اول نوامبر) به پایان رسید اما تا کنون از سوی دولت توکیو برای تمدید آن تمهیدی اندیشیده نشده است و آینده این مأموریت مشترک در اقیانوس هند، در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته‌است.[ژاپن به حمایت از عملیات آمریکا در افغانستان پایان داد]
شینزو آبه، نخست‌وزیر مستعفی ژاپن، رهبری حکومتی را بر عهده داشت که با اتهاماتی گوناگون همچون فساد مالی و دیگر رسوایی‌ها مواجه شد.
این اتهامات میزان محبوبیت دولت را تا 30 درصد کاهش داد که تأثیر خود را به وضوح در انتخابات مجلس عالی در جولای امسال نشان داد و در نهایت حزب حاکم لیبرال دمکرات و حزب ائتلاف-کمیتوی جدید- در مجلس در اقلیت قرار گرفتند.
از سوی دیگر حزب دمکراتیک ژاپن به رهبری ایشیرو اوزاوا توانست با کسب اکثریت کرسی‌های پارلمان، یک پیروزی چشمگیر سیاسی را برای خود رقم زند.
اگرچه در اختیار داشتن اکثریت کرسی‌ها در مجلس عالی نمی‌تواند قدرت وتوی تمدید این مأموریت را به حزب مخالف دهد اما می‌تواند با تأخیری 60 روزه در این روند، موجب شود لایحه تمدید به مجلس دانی ژاپن ارائه شود و در آنجا درصورتی که دو سوم نمایندگان به این لایحه رأی دهند، مأموریت سوخت‌رسانی در اقیانوس آرام از سر گرفته خواهد شد.
با توجه به اینکه این قراداد اول نوامبر به پایان رسیده است، اوزاوا این قدرت را خواهد داشت که تا با ایجاد تأخیر، دست کم 60 روز ادامه این عملیات را به تعویق بیندازد.
اگرچه مشکلات ناشی از استعفای آبه، آینده این قرار داد را با مشکلات بسیاری رو به‌رو ساخته است اما نکته این است که یاسوآ فاکودا، جانشین آبه فردی معتمدتر، کمتر بحث بر انگیز، بهتر در درک سیاسی و موفق‌تر در ایجاد اجماع است و این موضوع موجب شده است میزان محبوبیت حزب لیبرال دمکرات ژاپن طی یک ماه گذشته تا 60 درصد افزایش یابد و در این شرایط، کار اوزاوا در جلوگیری از تمدید این قراداد در مجلس نمایندگان اندکی دشوار شده است.
هفته گذشته فوکودا لایحه تجدید نظر شده را تسلیم مجلس نمایندگان ژاپن کرد که بر اساس آن سربازان ژاپنی حاضر در نیروهای ائتلاف مستقر در افغانستان به خانه
باز خواهند گشت و همکاری توکیو با این نیروها تنها به تأمین سوخت ناوهای جنگی مستقر در اقیانوس هند محدود می‌شود.
در لایحه جدید همچنین آمده است تمدید این قراداد تنها یک ساله خواهد بود و پس از این زمان، نیروی دریایی ژاپن باید با ارائه گزارشی نحوه پیشرفت‌های صورت گرفته را گزارش دهد و به این ترتیب، همکاری ژاپن با نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا نیز به پایان خواهد رسید.
مخالفان این طرح، بر این باورند که حذف این ماده قانونی (محدودیت یک ساله) از لایحه تمدید قرارداد موجب کاهش کنترل کشوری بر نیروی دریایی می‌شود. (موضوعی بسیار حساس در ژاپن که رعایت نشدن آن، کشور را درگیر جنگ جهانی دوم کرد.)
علاوه بر این موارد، اوزاوا و حزب دمکراتیک ژاپن با اشاره به غیرقانونی بودن اصل این مأموریت، از همان ابتدا این شائبه را مطرح کردند که سوخت ارسالی صرف ماجراجویی آمریکا در عراق شده و اینکه عملیات در افغانستان نیز فاقد تأیید سازمان ملل بود.
اوزاوا در ژاپن به‌عنوان فردی فرصت طلب در عرصه سیاست مشهور است. وی به‌عنوان عضوی سابق و محافظه کار از حزب لیبرال دمکرات ژاپن پس از 38 سال از این حزب جدا شد و اکنون رهبری دمکرات‌های ژاپن (حزبی لیبرال‌تر از لیبرال دمکرات‌ها) را عهده دار است.
وی برای رسیدن به هدف غایی خود که به قدرت رساندن حزب تحت رهبری خود در ژاپن است کار دشواری را در ارائه الگویی متفاوت از حزب رقیب پیش رو دارد؛ زیرا او خود اساسا یک لیبرال دمکرات محافظه کار تلقی می‌شود.
اکنون عملیات سوخت رسانی در اقیانوس هند این فرصت طلایی را در اختیار اوزاوا قرار داده است. ژاپن به‌عنوان متحدی سنتی برای آمریکا در آسیا نه تنها میزبان 50 هزار سرباز آمریکایی است بلکه در جریان جنگ عراق و افغانستان در کنار ایالات متحده قرار داشت.
در واقع ناتوانی فاکودا در دست یابی به اجماع با دمکرات‌ها به رهبری اوزاوا، به این معنی خواهد بود که کشتی‌های ژاپنی باید اقیانوس هند را به سمت بندرگاه‌های ساحلی خود ترک کنند و به حمایت خود از نیروهای ائتلاف پایان دهند.
همان‌گونه که اشاره شد اوزاوا و حزب دمکراتیک وی از پایان این مأموریت به‌عنوان فرصتی سیاسی علیه رقیب خود بهره برداری خواهند کرد. ذکر این نکته نیز مهم است که اوزاوا خود در گذشته از حامیان آمریکا محسوب می‌شد و برای مثال یکی از حامیان اصلی جنگ نخست خلیج (فارس) بود.
بنابراین، پایان این مأموریت را می‌توان نشانه کند شدن روند عادی‌سازی ژاپن و سیاست خارجی این کشور تلقی کرد.
ایجاد نقشی بزرگ‌تر و مهم‌تر برای ژاپن در عرصه سیاسی از مدت‌ها پیش در دستور کار حزب لیبرال دمکرات این کشور قرار گرفت اما اوزاوا از همان ابتدا آن را تعدیل کرد. نخست وی با تأکید بر لزوم بازنگری ماده 9 قانون اساسی ژاپن جرقه‌های خداحافظی آبه از قدرت را ایجاد کرد.
اکنون نیز وی درصدد پایان دادن به عملیات اقیانوس هند است. ذکر این نکته باز هم ضروری است که اوزاوا شخصا از مخالفان ایالات متحده و سیاست‌های این کشور محسوب نمی‌شود بلکه این روند تنها فرصتی طلایی را برای کنار زدن رقیب سیاسی وی در ژاپن ایجاد کرده است.
در بدترین سناریوی ممکن این قرارداد تمدید نخواهد شد و در واقع، ژاپن در اقیانوس هند و افغانستان دست رد بر سینه کاخ سفید خواهد زد که بی‌تردید مشکلاتی را در روابط دوجانبه بیش از آنچه اکنون شاهد آن هستیم ایجاد خواهد کرد اما بعید به‌نظر می‌رسید واشنگتن این موضوع و موضع اوزاوا را با توجه به شناختی که از وی و اوضاع داخلی کشور دارد به مثابه تغییراتی بنیادین در روابط دوجانبه تلقی کند.
از سوی دیگر، اوزاوا با بیان این نکته که ارسال نیرو به افغانستان فاقد مشروعیت قانونی است این راه فرار را برای خود باقی گذاشته است که با تغییر نگرش سیاسی فاکودا و گرایش بیشتر نخست وزیر به دمکرات‌ها، شرایط قانونی ادامه مشارکت نظامی نیز مهیا شود.
تمدید نشدن مأموریت در اقیانوس آرام نیز به معنی تعدیل روند عادی‌سازی سیاست خارجی ژاپن خواهد بود که بی‌تردید برای فاکودا و دولت، شکستی داخلی محسوب می‌شود.
بنابراین، آنچه می‌شود از همین اکنون انتظار آن را داشت جدال‌های پیاپی اوزاوا و فاکودا در عرصه داخلی است اما اوزاوا باید بکوشد در این مسیر انگ کارشکنی نخورد و
تلاش‌هایش همچون گذشته در جهت منافع عمومی کشور توصیف شود.
تردید در روابط آمریکا و ژاپن
اگرچه از اکنون ارزیابی میزان تأثیر گذاری این اقدام در نحوه عملکرد نیروهای ائتلاف در بلند مدت اندکی دشوار است اما به سادگی می‌توان تبعات سیاسی آن را پیش‌بینی کرد.
در حالی‌که مجادله ایالات متحده و ژاپن درخصوص دستمزد نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن، روابط 2 کشور را با مشکلاتی مواجه کرده است، پایان عملیات سوخت رسانی در اقیانوس آرام نیز می‌تواند بر وخامت اوضاع بیفزاید.البته باید توجه داشت توقف موقت این عملیات به معنی بروز تغییرات اساسی در سیاست‌های توکیو نیست.
آشکار است حزب لیبرال دمکرات برای روابط خود با ایالات متحده و همچنین بسط روابط بین‌المللی ارزش بسیاری قائل است.
Pinr.com
اول نوامبر
