شايد خيلي از ما هم جزو مهمانان يا برگزاركنندگان اين مراسم باشيم. متأسفانه برخي از اين مجالس به بهانه‌هايي مثل اينكه «يك شب، هزار شب نمي‌شود» تبديل به مجلس گناه مي‌شود. خيلي از افراد هم به‌دليل ناآگاهي از مسائل شرعي، با حضور در اين مجالس گرفتار گناه مي‌شوند. اينجا مي‌توانيد با برخي از اين احكام شرعي حضور در مجالس عروسي آشنا شويد.
- عروسي برويم يا نه؟
حكم كلي: رفتن به مجالسي كه انسان علم دارد در آنجا لهو و لعب برپا مي‌شود جايز نيست مگر براي نهي از منكر و جلوگيري از ارتكاب گناه. بنابراين رفتن يا نرفتن به مجلس عروسي بستگي به شكل برگزاري آن دارد. اگر مجلس بهگونهاي نباشد كه عنوان مجلس لهو و حرام و معصيت بر آن صدق كند و حضور در آن مفسده‌اي نداشته باشد و درضمن حضور و نشستن در آن تأييد كار حرامي محسوب نشود، اشكال ندارد.
نكته: اگر دست‌زدن در مجالس عقد و عروسي به نحو لهوي باشد اشكال دارد و اگر به‌طور متعارف باشد، اشكال ندارد. لهوي در اينجا يعني حالتي از دست‌زدن و خواندن است كه مثلا حالت رقص در انسان به‌وجود مي‌آورد.
سؤال: اگر رفتن به عروسي به‌خاطر احترام به عادت‌هاي اجتماعي باشد آيا به‌علت احتمال، انجام عمل حرام اشكال شرعي دارد؟
اصل شركت در عروسي‌هايي كه احتمال عمل حرام در آنها وجود دارد تا زماني كه به‌عنوان تأييد انجام‌دهنده كار حرام محسوب نشود و موجب ابتلا به حرام هم نشود، اشكال ندارد.
- حضور در مجالس مختلط عروسي
حكم كلي: مجالس مختلط عروسي مصداق واضح مجلس حرام است. شركت در مجلس حرام اگر به نوعي تأييد كار حرام باشد، جايز نيست مگر اينكه شرايط امر به معروف و نهي از منكر وجود داشته باشد. اما اگر مي‌دانيم در فلان مجلس قرار است كار حرامي صورت بگيرد و ما نيز توان نهي نداريم، در حالت معمولي حضور جايز نيست، مگر اينكه عدم‌حضورمان مفسده‌هايي داشته باشد كه بيشتر از مفسده حضور در آن مجلس باشد كه در اين صورت حضور به مقدار ضرورت اشكالي ندارد. فرض كنيد عدم‌حضور شما در آن مجلس باعث درگيري‌هايي بين فاميل شود. در اين حالت به حداقل حضور در محفل حرام اكتفا كنيد. گاهي نيز ممكن است حضور شما اگرچه مانع كامل ارتكاب حرام نمي‌شود، اما باعث شود گناه كمتري صورت گيرد و همين حضور شما باعث حياي آنها از ارتكاب حرام‌هاي بيشتر شود؛ در اين صورت نيز حضور شما اگر مفسده نداشته باشد، حتي ممكن است لازم نيز باشد.
سؤال: اگر مردي وارد عروسي شود و در آنجا زن بي‌حجابي باشد و مرد بداند كه نهي از منكر تأثيري ندارد، آيا واجب است مجلس را ترك كند؟
اگر خروج از مجلس معصيت به‌عنوان اعتراض، مصداق نهي از منكر باشد، واجب است.
- حضور در مجلس رقص
حكم كلي: در مراسم عروسي، ممكن است افرادي اقدام به رقص كنند. قبل از بيان فتواي شرعي در اين زمينه بايد به‌معناي رقص از نظر شرعي توجه كنيم. رقص عبارت است از حركاتي كه براساس لعب به اندام مي‌دهند. لذا اگر براساس لعب نباشد، بلكه براساس نظمِ داراي غايت و هدف باشد، رقص نيست؛ مثل اجراي كاتا در ورزش‌هاي رزمي كه اگرچه زيباست، اما رقص نيست. يا حركات ژيمناستيك يا نرمش‌هاي زورخانه‌اي. بنابراين نكته اصلي در تعريف رقص، لعب‌بودن حركات است. براساس فتواي شرعي، رقص مرد بنا بر احتياط واجب حرام است و رقص زن براي زنان اگر عنوان لهو بر آن صدق كند، مثل اينكه جلسه زنانه تبديل به مجلس رقص شود، محل اشكال است و احتياط واجب در ترك آن است؛ در غير اين‌صورت هم اگر بهگونهاي باشد كه باعث تحريك شهوت شده و يا مفسده‌اي ايجاد كند و يا همراه با فعل حرام (مانند موسيقي و آواز حرام) باشد يا مرد نامحرمي حضور داشته باشد، حرام است. در اين حكم شرعي، تفاوتي بين مجلس عروسي و غيرآن نيست. شركت در مجالس رقص هم اگر به‌عنوان تأييد كار حرام ديگران محسوب شود و يا مستلزم كار حرامي باشد، جايز نيست.
نكته 1: درباره رقص در مجلس زنانه عروسي بايد گفت كه اگر تبديل‌كردن اين جلسه به جلسه رقص، بهگونهاي باشد كه يكي پس از ديگري بلند شود و مفصلا برقصد، اين رقص محل اشكال است. بنابراين احتياط واجب اين است كه اين نوع رقص انجام نگيرد؛ حتي در مجالس زنانه. پس اگر در مجلس زنانه در رقصيدن زنان اغراق كنند؛ به‌طوري كه مجلس را به مجلس لهو تبديل كنند، اين محل اشكال است و به احتياط واجب، حرام است.
نكته 2: اگر مثلا در مجلس زنانه به خواهر داماد يا خواهر عروس اصرار مي‌كنند كه حركتي كند و بنشيند، با اينكه رقص هم صدق مي‌كند اما در صورت رعايت ساير شرايطي كه عنوان شد اين رقص حرام نيست.
نكته 3: لهوي بودن رقصيدن مرد در مقابل مردان روشن‌تر است؛ چون رقص زن در مجالس زنانه متعارف است؛ به‌خصوص در مجالس عروسي كه خيلي جنبه لهوي‌بودن آن محسوس نيست. اما رقصيدن مرد بين مردان، از مصاديق لهو است.
نكته 4: اگر رقص زن براي شوهرش يا برعكس، همراه ارتكاب حرامي نباشد، اشكال ندارد.
سؤال: شركت در جشن‌هاي عروسي كه زنان و مردان در آنها مبادرت به رقص به‌طور جداگانه مي‌كنند چه حكمي دارد؟
شركت در مجلس معصيت اگر مستلزم ارتكاب حرام باشد يا حضور در آن تأييد گناه محسوب شود، جايز نيست.
سؤال: رقص زنان در برابر مردان در مجالس عروسي روستايي كه آلات موسيقي در آنها به‌كار مي‌رود چه حكمي دارد؟ و تكليف ما در برابر آن چيست؟
رقص زنان در برابر بيگانگان و همچنين هر رقصي كه موجب مفسده و برانگيخته‌شدن شهوت شود، حرام است و به‌كارگيري آلات موسيقي و گوش‌دادن به آنها هم اگر به‌صورت لهوي و مطرب باشد، حرام است و وظيفه مكلفين در اين موارد نهي از منكر است.
- نهي از منكر كردن در عروسي
حكم كلي: نهي از منكر در مجلس عروسي هم بايد با همان شرايط و احكام شرعي مربوط به امر‌به‌معروف و نهي از منكر صورت گيرد؛ يعني بايد شرايط و مراحل و مراتب آن رعايت شود كه قبلا در همين صفحه، احكام آن توضيح داده شده است. يك نكته مهم كه در مجالس عروسي كاربردي به‌نظر مي‌رسد اين است كه تكليف امر به معروف و نهي از منكر با عدم‌احتمال تأثير ساقط است. اما اگر مثلا خروج از مجلس عروسي كه تبديل به مجلس معصيت شده به‌عنوان اعتراض، مصداق نهي از منكر باشد، واجب است اين كار انجام شود.
- مسائل متفرقه مربوط به عروسي
سؤال: كراوات زدن در شب عروسي خود يا ديگران چه حكمي دارد؟
به‌طور كلي پوشيدن كراوات و يا ديگر لباس‌هايي كه پوشش و لباس غيرمسلمانان محسوب مي‌شوند به‌طوري كه پوشيدن آنها منجر به ترويج فرهنگ منحط بيگانگان شود جايز نيست.
سؤال: در بعضي از مناطق به‌خصوص روستاها مجلس عروسي را در مساجد برگزار مي‌كنند، به اين صورت كه مجلس رقص و آواز در خانه بر پا مي‌شود، ولي نهار يا شام را در مسجد تناول مي‌كنند. آيا اين كار شرعا جايز است يا خير؟
غذا دادن به دعوت‌شدگان در مسجد في‌نفسه اشكال ندارد.
سؤال: هنگام جشن عروسي چند عكس از من گرفته شد كه در آنها حجاب كامل نداشتم، اين عكس‌ها در حال حاضر نزد دوستان و اقوام من هستند. آيا جمع‌آوري آنها بر من واجب است؟
اگر وجود عكس‌ها نزد ديگران مفسده‌اي ندارد و يا برفرض ترتب مفسده، شما در دادن عكس‌ها به ديگران نقشي نداشته‌ايد يا جمع‌كردن آنها از ديگران براي شما مشقت دارد، تكليفي در اين‌باره نداريد.
- هميشه راهي هست
اگر مجبور هستيد براي جلوگيري از يك مفسده بزرگ‌تر در يك مجلس عروسي كه در آن فعل حرام انجام مي‌شود حضور يابيد درصورت امكان بايد از گوش دادن و توجه كردن به رقص و يا موسيقي حرام، اجتناب كنيد. لذا اگر شرايط نهي از منكر فراهم نيست و نيز نمي‌توانيد مجلس را ترك كنيد، مي‌توانيد خود را از محل فعل حرام دور كرده و مثلا در محل تهيه پذيرايي خود را به‌كار ديگري مشغول كنيد و يا به نوعي توجه خود را به جاي ديگري معطوف داريد. آن مقدار از موسيقي حرام هم كه ناخودآگاه به گوش شما مي‌رسد، در اين حالت ضرورت، مشكلي ندارد زيرا «گوش كردن» به موسيقي حرام، حرام است، ولي به گوش رسيدن صداي آن بدون توجه شما اشكال ندارد.
نظر شما