یکی از پیامدهای اولیه این امر محرومیت کودکان خانواده‌های کم درآمد و متوسط جامعه از امکانات مهدهای کودک است.
کارشناسان عقیده دارند این کار نوعی بی‌اهمیت انگاشتن دوره پیش دبستانی و عقب گرد در آموزش همگانی است.
اجباری نبودن دوره پیش دبستانی از موانع مهم همگانی شدن این دوره است و آماری از کودکانی که دوره پیش دبستانی را گذرانده وجود ندارد. البته در قانون چهارم توسعه بر تهیه و اجرای برنامه‌های لازم برای گسترش آموزش پیش دبستانی و آمادگی به ویژه در مناطق 2 زبانه تأکید شده است.
از سوی دیگر براساس سند آموزش برای همه، ایران متعهد است تا سال 2015 میلادی 75 درصد کودکان زیر 6 سال را تحت پوشش آموزشهای پیش دبستانی قرار دهد.
این در حالی است که با پولی شدن آموزش پیش دبستانی به‌طور چشمگیری آمار کودکان تحت پوشش این دوره کاهش یافته است و بدین ترتیب بعید به‌نظر می‌رسد که آموزش و پرورش بتواند تا سال 2015 این میزان از کودکان زیر 6 سال را تحت پوشش آموزشهای دوره پیش دبستانی قرار دهد.
غیررسمی و اجباری نبودن دوره
پیش دبستانی موضوعی است که وزارت آموزش و پرورش با تمسک به آن آموزش این دوره را به بخش غیردولتی واگذار کرده است.
همچنین طی سال‌های اخیر، تعداد کودکانی که به کودکستان یا مهدکودک می‌روند، افزایش یافته است. این روند عمدتا به علت افزایش چشمگیر مشارکت زنان در نیروی کار است.
در حال حاضر، مادران حدود 75 درصد از کودکان پیش دبستانی شاغل‌اند.
واگذاری بحث پیش دبستانی به بخش غیردولتی در حالی اتفاق می‌افتد که از یک سو به‌دلیل وجود کمبودها، نواقص زیاد و برنامه‌های نامناسب و استفاده نکردن از کادر مناسب و
با تجربه و از سوی دیگر به‌دلیل در اولویت نبودن آموزش کودکان در دوره پیش دبستانی(بنابر اعلام صریح مسئولان آموزش و پرورش) اغلب کودکان با مشکلات عدیده‌ای در روند آموزشی و رشد شخصیتی خود مواجه می‌شوند.
ضرورت آموزش پیش دبستانی
براساس یافته‌های پژوهشگران، سال‌های اولیه زندگی کودکان نقش اساسی در رشد و پرورش آنان ایفا می‌کند، زیرا 80 درصـد از رشد کیفی مغز و هوش کودکان در سن زیر 6 سال شکل می‌گیرد، تا حدی که متخصصان امر تعلیم و تربیت معتقدند باید آموزش زبان دوم را از این سنین، شروع کرد.
برخلاف پندارهای قدیمی، هوش ذاتی و ارثی نیست، بلکه متاثر از شرایط محیطی است و هرچه محیط کودک سالم‌تر و آگاهانه‌تر باشد، هوش کودک بیشتر و رفتار او متعادل‌تر خواهدشد.
بنابراین فراهم کردن امکانات مناسب و مطلوب و آموزشهای پیش دبستانی برای سرعت بخشیدن به چرخه رشد، امری اجتناب ناپذیر می‌نمایاند.
براین اساس آموزش و پرورش پیش دبستانی از اهمیت ویژهای برخوردار است و تلاش عمده دولت‌ها بر این اصل استوار است که هرروزه تعداد بیشتری از کودکان، تحت پوشش آمــوزش‌های این دوره قرار گیرند.
برخی کارشناسان امر تعلیم و تربیت تأکید دارند که آموزشهای پیش دبستانی به‌عنوان پل و زیربنای آموزشهای غیررسمی و رسمی در توسعه نیروی انسانی متخصص و کارآمد مؤثر است و به همین دلیل در بسیاری از کشورها آموزشهای پیش دبستانی جزو دوره‌های رسمی تحصیلی محسوب می‌شود.
در حالی که به اعتقاد کارشناسان طی دوره پیش دبستانی برای کودکان ضروری است، مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش از تصمیم این وزارتخانه مبنی بر واگذاری کامل پیش‌دبستانی به بخش غیردولتی و مشمولیت قانون مدارس غیرانتفاعی خبر داد.
چرضا مومنین با اشاره به تصویب دستورالعمل جدید واگذاری پیش‌دبستانی به مدارس غیرانتفاعی گفت: در سال تحصیلی 87-86 همه کلاس‌های پیش دبستانی در شهرها و مناطق روستایی برخوردار به صورت غیرانتفاعی اداره می‌شوند و شهریه این کلاس‌ها نیز از سوی هیات مؤسسان مدارس غیردولتی تعیین می‌شود.
وی افزود: تاکنون کلاس‌های اختیاری پیش‌دبستانی به 2 صورت دولتی با مشارکت مردم با سهم بیشتر و غیرانتفاعی با مشارکت مردم با سهم کمتر اداره می‌شدند.
مدیرکل مدارس غیرانتفاعی تصریح کرد: واگذاری کامل پیش‌دبستانی به مدارس غیرانتفاعی در راستای استفاده بیشتر از ظرفیت مشارکت‌های مردمی در آموزش و پرورش و کوچک کردن سهم دولت در این بخش صورت می‌گیرد.
وی اظهار داشت: در دستورالعمل جدید، تنا 25 درصد از کلاس‌های پیش دبستانی مناطق محروم روستایی و عشایری دولتی با مشارکت مردم یعنی با کمترین میزان شهریه باقی می‌مانند که در این راستا از این پس 25 درصد از معلمان مازاد هر استان در کلاس‌های پیش دبستانی مناطق محروم روستایی و عشایری مشغول به کار خواهندشد که نحوه اجرایی کردن این دستورالعمل نیز بر عهده سازمان‌های آموزش و پرورش استان‌ها ست.
مدیرکل مدارس غیردولتی آموزش و پرورش تأکید کرد: سال تحصیلی 87-86 همه کلاس‌های پیش دبستانی در شهرها و مناطق روستایی برخوردار، زیر نظر قوانین مربوط به مدارس غیرانتفاعی اداره می‌شوند.
برنامه‌های آموزشی
اغلب دست اندرکاران تعلیم و تربیت معتقدند برنامه جامعی در کشور برای آموزش در مهدهای کودک وجود ندارد و مدیران این مراکز سلیقه‌‌ای عمل می‌کنند.
از طرفی بین آموزشهای پیش دبستانی و آموزش و پرورش ناهماهنگی‌هایی وجود دارد. براساس استانداردهای آموزشی به ازای هر 15 دقیقه آموزش در مهد، 10 دقیقه تفریح نیاز است در حالی که نظام آموزش و پرورش این اصل را نادیده گرفته شده است.
با توجه به این که کودکان پس از طی دوره پیش دبستانی به مراکز آموزش رسمی وارد می‌شوند هماهنگی و همسویی بیشتر آموزشهای پیش دبستانی ضرورت دارد.
البته طی 30 سال گذشته، تعداد کودکانی که به کودکستان یا مهدکودک می‌روند، افزایش یافته است. این روند عمدتا به علت افزایش چشمگیر مشارکت زنان در نیروی کار است.
در حال حاضر، مادران 67 درصد از کودکان پیش دبستانی شاغل هستند. کودکستان، برنامه‌ای است که هدف آن بالا بردن سطح رشد کودکان 2 تا 5 ساله است و بر تجربه‌های آموزشی تأکید می‌ورزد.
پژوهش‌های انجام شده در دنیا حاکی است کودکانی که آموزشهای پیش دبستانی را می‌گذرانند نسبت به کودکانی که این آموزش‌ها را ندیده‌اند، مستقل‌تر و منظم ترند و از ثبات عاطفی بیشتر و اضطراب کمتری برخوردارند، روحیه مشارکت و فعالیت‌های گروهی،اجتماعی در آنان تقویت شده و دارای ارتباطات قوی‌تر هستند.
این در حالی است که هنوز فرهنگ فرستادن کودکان به دوره پیش دبستانی در کشور ما جا نیفتاده است و براساس آمار حدود 10 درصد از 7 میلیون کودک زیر 6 سال کشور در بیش از 11 هزار مهد کودک آموزش می‌بینند که این میزان باید تا پایان برنامه چهارم به 20 درصد افزایش یابد.
یکى ازمربیان پیش دبستانى در این باره گفت: اغلب والدین به محض اطلاع از میزان شهریه دوره پیش دبستانی از ثبت نام فرزندشان در این دوره منصرف می‌شوند.
شهریه ها؛ یک بام و 2 هوا
در حالی که شهریه مهدهای کودک تحت پوشش آموزش و پرورش با واگذاری آن‌ها به بخش غیردولتی به یک باره افزایش چشمگیری داشت اما شهریه مهدهای کودک تحت پوشش سازمان بهزیستی طی 2 سال گذشته ثابت مانده‌است.
مدیر کل دفتر کودک و نوجوان سازمان بهزیستی در این باره گفت: ثابت ماندن شهریه مراکز پیش دبستانی با توجه به افزایش هزینه‌های مرتبط باعث بروز مشکلاتی برای آن‌ها شده است به‌طوری که در 6 ماهه دوم سال گذشته 150 مهد کودک تعطیل شدند.
