به گزارش ایسنا، در نخستین اجرای جشنواره موسیقی فجر که از ۲۴ دی‌ماه به‌مدت یک هفته در تهران برگزار می‌شود، شهید پرویزخان - نوازنده سی‌تار - همراه با اکرم‌خان - نوازنده طبلا - ساعت ۱۴:۳۰۰ در تالار رودکی روی صحنه رفتند و در حالی که تعداد زیادی از صندلی‌ها خالی بودند، برای مخاطبان علاقه‌مند به موسیقی هندی که ساز سی‌تار یکی از سازهای شاخص آن است، برنامه خود را اجرا کردند.
اجرای سی‌تار در جشنواره امسال یادآور شجاعت حسین‌خان - سی‌تارنواز مشهور هندی - نیز هست که سال گذشته به جشنواره دعوت شد، اما به‌دلیل برخی مشکلات ناشی از صدور ویزا به ایران نیامد. حالا مسوولان جشنواره با دعوت از یک نوازنده دیگر این ساز، نوای موسیقی هندی را در جشنواره جاری کردند.
شهید پرویزخان که حدود ۷۰ دقیقه در تالار رودکی نواخت، ابتدا درباره برنامه‌اش توضیح‌هایی داد و گفت که سه موومان آرام و بدون ریتم را می‌نوازد و در ادامه، سه موومان همراه با ریتم نواخته می‌شود.
او همچنین درباره سازش به این موضوع اشاره کرد که سی‌تار برای اولین بار توسط «حضرت امیرخسرو» ساخته شد و این ساز شش سیم دارد.
این نوازنده درباره ساز طبلا که اکرم‌خان آن را می‌نواخت، اظهار کرد: موضوع خاص درباره طبلا این است که تنها درام در دنیاست که زبان کاملی دارد.
پرویزخان در پایان سخنانش، با اشاره به این‌که در مقابلش نتی برای نواختن ندارد، یادآوری کرد که او و نوازنده طبلا موسیقی خود را بداهه می‌نوازند.
اکرم‌خان - نوازنده طبلا - هفتمین نسل از خانواده‌اش است که بدون انقطاع هنرمند بوده‌اند. او از کودکی نواختن طبلا را آغاز و همراه پدرش برنامه‌هایی را اجرا کرده است. اکرم‌خان یک موسسه مخصوص آموزش طبلا را نیز تاسیس کرده و اداره می‌کند.
کیخسرو پورناظری - نوازنده پیشکسوت تنبور - و طهمورس پورناظری - نوازنده - از جمله مخاطبان این کنسرت بودند.
به گزارش ایسنا، دو گروه دیگری که در تالار رودکی به اجرای برنامه پرداختند، گروه آوازی تهران و گروه کر فلوت تهران (فیروزه نوایی) بودند.
گروه آوازی تهران به سرپرستی میلاد عمرانلو ساعت ۱۸:۳۰ در تالار رودکی دو قسمت برنامه خود را اجرا کرد. در این مراسم، برگزیده‌هایی از آهنگ‌های معروف به جهان از جمله از کشورهای اندونزی، فیلیپین، لیتوانی، مجارستان و نروژ اجرا شدند.
همچنین دو آهنگ فولکلور از استان‌های آذربایجان و کردستان به اجرا درآمدند. در قسمت پایانی نیز تعدادی آهنگ جاز توسط این گروه اجرا شد.
کودکان در صحنه وحدت
اما چراغ‌های تالار وحدت در اولین روز جشنواره موسیقی فجر با اجرای ارکستر پارس به رهبری ناصر نظر روشن شد.
در بخش نخست گروه‌نوازی ایرانی پارس به سرپرستی گلنوش صالحی، قطعات ارغنون، تصنیف آفتابا، سه رنگ منتخب، آواز و تصنیف سرمست اجرا شد و در بخش دوم به سرپرستی امیر مقرب صمدی، قطعه شرح عاشقی به اجرا درآمد.
بخش ارکستر بزرگ کوبه‌ای پارس با تشویق حاضران همراه بود و رهبر ارکستر به درخواست حاضران یک قطعه بیشتر اجرا کرد.
ناصر نظر پایه‌گذار گروه موسیقی پارس است که آن را با هدف رشد موسیقی در میان کودک و نوجوان پایه‌گذاری کرده است. این گروه سال گذشته نیز در جشنواره موسیقی فجر به صحنه رفت.
یکی از نکات آزاردهنده در این اجرا، ورود مخاطبان به سالن بعد از آغاز کنسرت و هنگام اجرای قطعات بود.
در سانس دوم این تالار، گروه موسیقی رامبرانت تریو (هلند) و حسام اینانلو روی صحنه رفتند.
کاوه آفاق: از جان لنون بهتر می‌شدم!
برج آزادی نیز در حالی نخستین روز جشنواره موسیقی فجر را تجربه کرد که در هر دو سانس، بیشتر صندلی‌هایش پر بود.
این سالن در سانس نخست، در اختیار گروه موسیقی کاکوبند بود. این گروه موسیقی که تا کنون یک آلبوم منتشر کرده است، یک قطعه را از آلبوم بعدی خود نواخت.
خوانندگان کاکوبند، یعنی نیما و پویا صرافی‌مهر که با هم برادر و اهل شیراز هستند، در قطعات آوازی خود کلمه یا جمله‌ای را که معنی و مفهموم داشته باشد، بیان نمی‌کنند و اجرای آن‌ها شامل اصوات و آواهاست. آن‌ها در ابتدا و انتهای بیشتر قطعات نیز دست‌های خود را به حالت دعا کردن بالا می‌آورند.
کاوه آفاق در سانس بعد، روی صحنه برج آزادی رفت و مورد استقبال مخاطبان پرشمار خود قرار گرفت. او در این کنسرت قطعاتی را مانند خواب‌بازی، بیگانه، ایران، عطر تو، پرانتز، همهمه، شال، شهر من کو، عبور و اتاق آبی اجرا کرد.
آفاق که بین هر دو قطعه با مخاطبان گفت‌وگو می‌کرد و حتی از آن‌ها نظر می‌خواست، با اشاره به همکاری‌اش با پدرام آزاد که در سالن حضور داشت، به جدایی‌اش از گروه موسیقی قبلی‌اش اشاره کرد و یک قطعه را که آزاد آن را تنظیم کرده بود، نواخت.
این خواننده و نوازنده چندبار از مدیران جشنواره موسیقی به‌خاطر این‌که سالن برج آزادی را در اختیارشان گذاشتند، تشکر کرد و یک‌بار هم به شوخی گفت، اینجا ما صدای شما را به خوبی می‌شنویم و صدای خودمان را نمی‌شنویم.
پس از آن‌که گیتار آفاق براثر یک اتفاق دچار مشکل شد، او مجبور شد بدون زدن گیتار بخواند و در بخش‌هایی از گیتارهای دیگر استفاده کند. این مشکل تا پایان کنسرت حل نشد.
در بخشی از برنامه، بعد از آن‌که نوازنده فلوت - سارا سقایی - توسط آفاق با عنوان دارنده‌ی فوق لیسانس فلوت معرفی شد، آفاق گفت: افتخار می‌کنم به کسانی (مانند سارا سقایی) که بدون داشتن عایدی مالی در زمینه هنر زحمت می‌کشند. من که خواننده‌ام، مدیون شما هستم که اگر نبودید باید گوشه خیابان می‌ایستادم. بعد از شما نیز مدیون رسانه‌ها هستم که اگر درباره ما اطلاع‌رسانی درست نمی‌کردند، شما از کارهای ما مطلع نمی‌شدید. اگر شما نبودید باید فوت می‌کردیم.
وی همچنین با معرفی یکی دیگر از نوازندگانش - شهاب آفاقی - از او تشکر کرد که ۱۵ سال منتظر ماند تا مجوز بگیرند و افزود: او ۱۵ سال به پای من نشست تا مجوز بگیرم و کنسرت بگذارم. از دولت جدید نیز تشکر می‌کنم که تلاش کرد تا مجوز بگیریم و در خدمت شما باشیم.
آفاق بارها به این موضوع اشاره کرد که زمان اجرا در جشنواره فجر محدود است و نمی‌تواند تعداد زیادی از قطعاتش را اجرا کند. با این وجود، پس از گفت‌وگو با مسوولان سالن برج آزادی، دو قطعه درخواستی مخاطبان را اجرا کرد.
در بخشی از کنسرت، وقتی آفاق عینک دودی‌اش را به چشم زد، در پاسخ به واکنش برخی حاضران در سالن که او را شبیه جان لنون - خواننده، ترانه‌سرا، موسیقیدان و آهنگساز انگلیسی - می‌دانستند، تاکید کرد: من کاوه آفاق هستم و یک انگلیسی بند پوتین من هم نیست. ما در ایران هستیم و کشور انگلیس یک جزیره به اندازه خراسان است. هرچند جان لنون شخصیت مورد علاقه‌ام است، اما اگر من هم آن زمان در انگلیس بودم و آن امکانات را داشتم و زبانم هم جهانی بود، از جان لنون بهتر بودم.
ابوالحسن داوودی - کارگردان سینما - از جمله مخاطبان این کنسرت بود.
صدای امواج جنوب در تهران
فرهنگسرای نیاوران نیز در نخستین روز جشنواره موسیقی فجر میزبان دو گروه آوای موج (محسن آقایی) و با قدسیان (پیام عزیزی) بود.
گروه موسیقی آوای موج به سرپرستی محسن آقایی، گروهی بوشهری است، البته این گروه برای معرفی دیگر نواها و آواهای جنوب کشور نیز تلاش می‌کند. آقایی نسبت به موسیقی و فرهنگ بومی جنوب کشور نگاه پژوهشی دارد که رد پای این نگاه را در شعرهای استفاده‌شده در قطعات آن می‌توان یافت که به داستان‌هایی با ریشه ۱۵۰ ساله اشاره دارند.
در کنسرت این گروه در جشنواره موسیقی فجر، از اولین بانوی نوازنده نی‌انبان ایران دعوت شد تا به تک‌نوازی بپردازد. همچنین گروهی از کودکان کار استان هرمزگان که در خیابان موسیقی می‌نواختند، به این اجرا آمده بودند. ضمن آن‌که یک هنرمند در طول برنامه به انجام حرکت‌های آیینی مناطق جنوب کشور می‌پرداخت و این بخش از برنامه، مخاطبان را با کنسرت همراه می‌کرد.
با توجه به این‌که موسیقی جنوب کشور در نظر بیشتر مخاطبان غالبا موسیقی ریتمیک و پرشور و هیجان است، آقایی تلاش داشت تا برداشت کاملی‌تری از این موسیقی به مخاطب ارئه دهد و برای دستیابی به این امر و ایجاد توازن در طول کنسرت، در لحظاتی گریزهایی به برخی آیین‌ها و محافلی داشت که در آن‌ها از موسیقی‌هایی با ریتم کندتر و بیشتر خواننده‌محور استفاده می‌شود، مانند مراسم نی مه‌خوانی و خیام‌خوانی که تعداد سازهای به‌کار گرفته‌شده در آن‌ها کمتر و ریتم موسیقی استفاده‌شده نیز کندتر است تا به خواننده اجازه دهد، سیکل روایی و داستان‌گونه این محافل را طی کند و مخاطب را بیشتر با خود و داستانش همراه کند.
همچنین او تلاش کرد تا جایگاه موسیقی محلی را در کار و معیشت مردم سواحل جنوب کشور به مخاطبان معرفی کند، برای همین به نواختن قطعات و خواندن اشعاری که جاشوها (صیادان) هنگام کار برای کشیدن تور از دریا و ایجاد شور و نشاط از آن‌ها استفاده می‌کنند، پرداخت.
یکی از نکات قابل توجه این بود که تعداد زیادی سازهای کوبه‌ای در این کنسرت استفاده شده بودند و سازهای بادی مانند نی‌انبان، نی‌جفتی، بوق و دیجیریدو نیز رد پای موسیقی آفریقایی را که در موسیقی این نواحی وجود دارد، آشکار می‌کردند.
مادر «ایران» برگرد!
همزمان در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران دو خواننده پاپ یعنی رضا صادقی و سیامک عباسی روی صحنه رفتند.
نکته جالب توجه در کنسرت رضا صادقی درخواست او از مادر یک کودک رهاشده بود تا برای تحویل گرفتن فرزندش بازگردد.
صادقی در این اجرا، با اشاره به ماجرای کودک پنج ماهه سر راهی موسوم به «ایران» از مادر او خواست که برای پس گرفتن کودکش خود را معرفی کند (نام کودک پیداشده به شکل نمادین «ایران» گذاشته شده است).
چندی پیش، ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد نوزاد دختری با یک نوشته در خیابان اصفهان شهر مبارکه در استان اصفهان رها شده است. به‌دنبال انتشار گسترده‌ی این ویدئو، رضا صادقی نیز ویدئویی از خود در شبکه‌های مجازی منتشر کرد که در آن گفته بود تمام مخارج این نوزاد را تقبل می‌کند.
صادقی همچنین در اجرای خود در جشنواره موسیقی فجر با اشاره به این موضوع گفت: از خبرنگاران حاضر در این کنسرت می‌خواهم همانطور که همیشه یار و همراه ما بوده‌اند، در انتشار این سخن من نیز لطف و همت کنند: مادر «ایران» برگرد. ما همه پشتیبان و حامی تو هستیم.
سیامک عباسی نیز در حالی روی صحنه رفت که ظرفیت سالن میلاد نمایشگاه کاملا پر نشده بود.
این خواننده پاپ در ابتدای کنسرتش، به مشکلی که برایش پیش آمده بود اشاره کرد و گفت: در راه رسیدن به سالن، گشت‌هایی که ماشین‌ها را متوقف می‌کردند، با ما صحبت کردند و چون کارت ماشین را نداشتیم، نزدیک بود اجازه حرکت به ما ندهند. در نهایت، با اصرار خواستیم اجازه دهند به کنسرت برسیم. البته خسته نباشید می‌گویم به این دوستان که در شرایطی که منطقه ناامن است و داعش در منطقه حضور دارد، امنیتی ایجاد کرده‌اند که ما بتوانیم کنسرت بدهیم.
ناهماهنگی‌هایی که آزار دادند
برج میلاد نیز در نخستین روز جشنواره میزبان دو اجرا بود؛ پرواز همای و ژیوان گاسپاریان.
در سانس نخست، پرواز همای - خواننده - همراه نوازندگان گروهش با شاخه‌های گل زرد روی صحنه آمد و گل‌ها را به میان مخاطبان انداختند.
در این کنسرت، بوم‌هایی روی صحنه گذاشته شده بودند و یک نفر همزمان با اجرا، روی آن‌ها نقاشی‌خط می‌کشید. همچنین یک نوازنده طبلا از هند در میان نوازندگان حضور داشت که قطعه‌ای را با تم هندی همراه همای اجرا کرد.
اجرای بعدی به نوازنده دودک ارمنستان - ژیوان گاسپاریان - اختصاص داشت که سال گذشته به علت بیماری نتوانست در جشنواره موسیقی فجر روی صحنه برود.
این اجرا به‌دلیل ناهماهنگی در ورود مخاطبانی که بلیت‌های کنسرت همین هنرمند در تالار وحدت را تهیه کرده بودند، با ۵۰ دقیقه تاخیر آغاز شد.
روابط عمومی جشنواره موسیقی فجر پیش از این اعلام کرده بود افرادی که بلیت اجرای گاسپاریان در تالار وحدت را تهیه کرده‌اند، با ارائه همان بلیت می‌توانند به تماشای اجرای او در برج میلاد بروند؛ اما ورود مخاطبانی که بلیت تالار وحدت را در دست داشتند به برج میلاد، با مشکلاتی روبه‌رو شد و برخی افرادی که بلیت اجرای این هنرمند را برای تالار وحدت خریده بودند، در سرمای محوطه مرکز همایش های برج میلاد سرگردان ماندند و اجازه ورود نداشتند. سرانجام یکی از پرسنل بخش کنترل بلیت در پاسخ به مخاطبانی که بلیت تالار وحدت را داشتند، گفت: مبلغ بلیت‌ها به حساب شما برگردانده شده و برای دیدن این اجرا می‌توانید به صورت آنلاین بلیت تهیه کنید.
پس از ورود مخاطبانی که در لابی مرکز همایش‌های برج میلاد حضور داشتند به داخل سالن اجرا، تقریبا نیمی از صندلی‌های سالن همکف خالی مانده بود که پس از گذشت دقایقی، مخاطبان مستقرشده در بالکن به همکف آمدند. همچنین به‌نظر می‌رسید مخاطبانی که بلیت اجرای تالار وحدت را داشتند نیز به داخل سالن آمدند.
افرادی مانند علی مرادخانی - معاون امور هنری وزارت ارشاد -، حمیدرضا نوربخش - مدیر جشنواره موسیقی فجر و مدیرعامل خانه موسیقی -، بهرام جمالی - مدیرعامل انجمن موسیقی ایران - و تهمورس پورناظری -آهنگساز و نوازنده تنبور - به تماشای این کنسرت آمده بودند.
می‌توان حضور گاسپاریان را در این دوره از جشنواره، مهم‌ترین اجرا در بخش بین‌الملل دانست. سال گذشته خبر رسمی حضور و اجرای این نوازنده همراه با سهراب پورناظری - نوازنده تنبور - منتشر شد، اما چند روز مانده به شروع جشنواره، اعلام شد که او به بیماری آنفلوانزا مبتلا شده است و نمی‌تواند در این رویداد حضور داشته باشد.
در بخش ابتدایی این کنسرت، گاسپاریان همراه سه نوازنده دودوک دیگر روی صحنه آمد و چند قطعه بی‌کلام را اجرا کردند که در میان آن‌ها قطعه معروف «ساری گلین» نیز وجود داشت. در ادامه دو نوازنده دیگر به گروه اضافه شدند، یکی از آن‌ها تار و گیتار و دیگری ضرب می‌نواختند. با ورود این سازها و اجرای چند قطعه دیگر، فضای شادتری بر سالن حاکم شد.
سپس تار و ضرب به تک‌نوازی و نواختن قطعه‌ای مشترک پرداختند که تشویق مخاطبان را به‌دنبال داشت.
گاسپاریان برای ادامه کنسرت خود، اجرای موسیقی فیلم گلادیاتور و قطعه با کلام «ماما» از آلبوم «به تماشای آب‌های سپید» را که اثر مشترک این نوازنده دودوک با حسین علیزاده - نوازنده مطرح تار ایرانی - است، در نظر گرفت. او دو قطعه باکلام دیگر را نیز خواند. آخرین قطعه‌ای که در این کنسرت نواخته شد، فضای شادی داشت و در آن گاسپاریان و یکی از نوازندگان دیگر دودوک با سازهای خود صدایی مانند آواز و چهچهه پرندگان ایجاد کردند که با استقبال و تشویق مخاطبان همراه بود.
گاسپاریان پس از این اجرا در سخنانی، گفت: ارامنه ارمنستان و ایران با یکدیگر برادر هستند و فرهنگ نزدیکی دارند.
این نوازنده دودوک همچنین ارتحال آیت‌الله رفسنجانی را تسلیت گفت و از مردم تشکر کرد.
در پایان این کنسرت، روابط عمومی جشنواره موسیقی فجر ضمن عذرخواهی برای تاخیر در شروع این کنسرت اعلام کرد که به‌دلیل بی‌برنامگی در همایش برگزارشده در سالن مرکز همایش‌های برج میلاد، این سالن را ٨٠ دقیقه دیرتر از زمان موعود به ستاد جشنواره تحویل داده‌اند.
به گزارش ایسنا، در ابتدای بیشتر کنسرت‌های روز نخست جشنواره موسیقی فجر نوشته‌ای به این شرح خوانده شد: «جشنواره امسال را شاید بتوان تاریخی‌ترین جشنواره در طول ۳۲ دوره گذشته ارزیابی کرد. رحلت حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در آستانه برگزاری این رخداد فرهنگی که منجر به لغو دو روز اول جشنواره و جابه‌جایی ده‌ها برنامه در جدول جشنواره شد، یکی از موارد استثنا و بی‌سابقه در اجراییات این دوره بود که با تلاش همکاران و همراهی هنرمندان ارجمند به خوبی انجام گرفت. ستاد سی‌ودومین جشنواره موسیقی فجر ضمن تسلیت مجدد ارتحال آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، یار دیرین امام و رهبری، مخاطبان عزیز را به دیدن برنامه‌های جشنواره دعوت می‌کند.»
کنسرت‌هایی که در روز نخست جشنواره موسیقی فجر به صحنه رفتند، بروشوری برای معرفی گروه موسیقی و دادن اطلاعاتی درباره پیشینه آن‌ها نداشتند. این در حالی است که سال گذشته، مسوولان جشنواره برای هر سالن به تفکیک اجراهایی که در آن برگزار می‌شد، کتابچه‌ای تهیه کرده بودند.
نظر شما