در همایش روز جهانی آثار جنگ بر محیط زیست (6 نوامبر) جمعی از سفرای کشورهای درگیر در جنگ و یا متحمل از اثرات آن، نمایندگان سازمانهای بین‌المللی مانند برنامه عمران ملل متحد، برنامه محیط زیست خلیج‌فارس و دریای عمان و صلیب سرخ جهانی حضور داشتند.
در این همایش تاکید شد که ارگان‌ها و سازمانهای بین‌المللی عملا فاقد ابزار پیشگیرنده برای جلوگیری از وقوع جنگ در جهان هستند. از سوی دیگر 10 سال جنگ در جهان بیش از 50 میلیارد دلار خسارت در پی داشته است و 40 کشتی غرق شده در جنگهای خلیج‌فارس که هنوز آلودگی دارند باید هرچه سریعتر از آب خارج شوند.
دکتر معصومه ابتکار نماینده ایران در این همایش گفت: متاسفانه موسسات، ارگان‌ها و سازمانهای بین‌المللی عملا فاقد ابزار پیشگیرنده برای جلوگیری از وقوع جنگ در جهان هستند.
رییس مرکز غیردولتی صلح و محیط زیست که همایش مذکور به همت این مرکز برگزارشد، در این همایش با اشاره به اینکه امروز جامعه بشری به شدت شرمنده است که نتوانسته مسائلی مانند فلسطین و خاورمیانه و اثرات مخرب جنگ بر محیط زیست و عوامل بشری را مورد کنترل قرار دهد تاکید کرد: جنگ، عواقب و مسایل بسیار پیچیده و سختی را برای بشر به ارمغان آورده است. مسائل زیست‌محیطی آن قدر مهم شده است که جایزه سال 2007 صلح نوبل به فعالان محیط زیست تعلق گرفته است.
رییس مرکز غیردولتی صلح و محیط زیست با اشاره به اینکه ایران تجربه بسیار تلخی در زمینه جنگ دارد خاطرنشان کرد: جنگ 8 ساله تحمیلی و هجوم عراق به محیط زیست ایران، استفاده سلاح‌های شیمیایی، تخریب سدها، آلوده کردن تالاب‌ها، آتش زدن چاه‌های نفت و پالایشگاه‌ها و غیره تنها بخشی از آثار زیانبار این تجاوز است.
وی تاکید کرد: همچنین در جنگ دوم خلیج‌فارس بیش از 10 میلیون بشکه نفت، آبهای منطقه را آلوده کرد.
به گزارش ایسنا، رییس مرکز غیردولتی صلح و محیط زیست با اشاره به اینکه برنامه محیط زیست ملل متحد (یونپ) نقش موثری در ایجاد حساسیت در زمینه مسائل زیست محیطی و جنگ داشته است، گفت: تخریب محیط زیست در جنگ طولانی سرزمین‌های اشغالی ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد و متاسفانه دولت رژیم صهیونیستی در جنگهای اخیر علاوه بر جنگ افزارهای معمول از جنگ افزارهای اورانیومی و شیمیایی فراوان علیه مردم مسلمان فلسطین استفاده کرده است.
وی در پایان تاکید کرد: امیدواریم سازمانهای بین‌المللی توجه بیشتری به صلح و گفت‌وگو به جای تهدید و جنگ داشته باشند.
نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران
اوستبی، نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران (UNDP) نیز در این همایش ضمن قرائت پیام دبیرکل سازمان ملل متحد به مناسبت 6 نوامبر ـ روز جهانی مقابله با آثار جنگ بر محیط زیست گفت: یکی از آثار مخرب جنگها جابجایی مردم کشورهاست که این جابجایی، مشکلات و مسائل بسیار بزرگی را بوجود می‌آورد که از آن جمله می‌توان به دارفور و مشکلات زیست محیطی جنگهای منطقه‌ای در این منطقه اشاره کرد.
وی افزود: سازمان ملل و برنامه محیط زیست ملل متحد سعی کرده است با اعزام گروه‌ها و کارشناسان مختلف آثار و عواقب این مسئله را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند.
نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران گفت: سازمان ملل و برنامه محیط زیست ملل متحد امروز با دولت‌های کنگو، لیبریا برای مقابله با بحران مهاجرت مردم از سرزمین‌های خود همکاری و برنامه‌ریزی می‌کند.
وی با اشاره به اینکه سازمان ملل 6 سال قبل روزی را در خصوص مقابله با آثار جنگ بر محیط زیست قرار داده است، افزود: جنگها نه تنها بر محیط زیست بلکه بر اقتصاد سلامت بشر نیز تاثیرات بسیار منفی دارند.
نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران گفت: بررسی 10 سال جنگ در جهان نشان می‌دهد بیش از 50 میلیارد دلار این جنگها هزینه در پی داشته است که نوعا این هزینه بر کشورهای درگیر یا متاثر از جنگ تحمیل شده است.
وی با اشاره به اینکه جنگها تنها به منطقه درگیر محدود نمی‌شود تصریح کرد: آثار جنگها نه تنها مناطق جنگی بلکه مناطق غیر جنگی، محیط زیست، جنگلها و ... را نیز در بر می‌گیرد.
نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران تصریح کرد: به دلیل جنگهای رواندا در افریقا بیش از 300 کیلومتر مربع از پارکهای جنگلی به نابودی کشیده شد و بیش از 850 هزار نفر آواره شدند و بیش از 770 تن از محصولات جنگلی ازبین رفت.
وی یکی از مشکلات عمده جنگها را آوارگی دانست و گفت: به دلیل این جابجایی‌ها مسائلی مانند آب، سرپناه، فاضلاب و بیماریهای روانی، عفونی در مناطق جنگی ایجاد می‌شود.
نماینده برنامه عمران ملل متحد در ایران در پایان تاکید کرد: بیایید در این روز جهانی تعهدات خود را بار دیگر برای مقابله با آثار جنگ به محیط زیست تقویت کنیم.
نماینده برنامه محیط زیست خلیج‌فارس و دریای عمان
دکتر محمدی، نماینده برنامه محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان نیز با اشاره به اینکه سه جنگ در منطقه خلیج فارس داشته‌ایم، افزود: بسیاری از کشتی‌های نفت کش و غیر نفتکش در عمق 8 تا 10 متری این دو دریا غرق شدند که این امر باعث تخریب محیط زیست منطقه شده است.
وی گفت: بر اساس آخرین گزارش‌ها باید 40 کشتی که هنوز آلودگی وارد خلیج فارس و دریای عمان می‌کنند هرچه سریعتر از آب خارج شوند.
نماینده برنامه محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان تصریح کرد: به دلیل حضور نظامی در منطقه آلودگی‌های زیادی توسط کشتی‌ها و زیر دریایی‌ها و ناوها به خلیج فارس وارد شده است.
وی گفت: در حال حاضر قیمت یک بطری آب در منطقه بیش از یک بطری نفت است که این امر فاجعه محسوب می‌شود.
نماینده برنامه محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان با اشاره به اینکه موجودات دریایی مانند خرچنگ‌ها، ماهی‌ها، لاک پشت‌ها و گاوهای دریایی نیز در منطقه بر اثر آلودگی تحت تاثیر هستند گفت: به رغم صدور بیش از 500 قطعنامه بین المللی برای محکومیت این دسته مسائل و جنگ متاسفانه هیچ دستگاهی تا کنون نتوانسته است جلوی وقوع این وقایع را بگیرد.
سفیر فلسطین در ایران
در این همایش دکتر زواوی، سفیر فلسطین در ایران و شیخ السفرا گفت: شرایط نامتعادل در فلسطین اشغالی محیط زیست را طی سالهای متمادی جنگ برای مردم بحرانی کرده است.
وی گفت: زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردم به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و وضعیت اقتصادی رو به سقوط است. از سوی دیگر به دلیل ناامنی، انباشته شدن مواد زائد خود وسیله‌ای برای تخریب محیط زیست شده است.
سفیر فلسطین در ایران تاکید کرد: سطح فقر از 70 درصد قبل از کنفرانس اسلو در سال 1993 میلادی به 80 درصد هم‌اکنون رسیده است. از سوی دیگر فساد اقتصادی و اجتماعی نیز مزید بر علت شده است.
وی با اشاره به اینکه جنگ و شرایط اقتصادی متاسفانه برای امر آموزش در سرزمین‌های اشغالی نیز تاثیر بسیار منفی داشته است خاطرنشان کرد: نرخ بیکاری به شدت رو به افزایش است. از سوی دیگر مسائل انسانی و شرایط زیستی طبق گزارش بانک جهانی در بدترین شرایط خود در سرزمین‌های اشغالی قرار دارد.
سفیر عراق در تهران
محمد مجید الشیخ، سفیر عراق در تهران نیز در این همایش گفت: ما به عنوان ملت عراق شرایط بسیار سختی را در دوره قبل داشتیم که به عراق حمله کرد، به شکلی که حتی دولت عراق بمب‌ها و مواد شیمیایی را علیه ملت خود نیز به کار برد و علاوه بر اینکه از گاز خردل، گازهای شیمیایی هم برای ایران و هم برای کردستان عراق استفاده کرد.
وی گفت: نتیجه استفاده از این مواد شیمیایی نقص عضو، امراض سرطانی و ... برای دام و طیور، انسانها بود.
سفیر عراق در تهران افزود: سرطان غدد لنفاوی، پوستی و عروقی از جمله مسائلی بود که پس از جنگ بروز کرد.
وی تصریح کرد: بمب‌های شیمیایی نیز بر روی نباتات و غیره و حتی حیوانات دریایی هم اثرات بسیار نامطلوبی بر جای گذاشت.
سفیر عراق در تهران گفت: متاسفانه پس از سقوط صدام و روی یک کار آمدن یک دولت مردمی همچنان دشمنان فرصتی برای آرامش و ثبات در این کشور نمی‌گذارند به شکلی که هر روز شاهد انفجارهای متعدد و عملیات های انتحاری و تخریب محیط زیست هستیم.
سفیر لبنان در تهران
زین الموسوی، سفیر لبنان در تهران نیز در این همایش گفت: لبنان از سال 1948 که فلسطینی‌ها برای جنگ به کشورمان آمدند مورد هجوم و طمع رژیم صهیونیستی بود به شکلی که در جنگهای 1975 تا 1990 میلادی تاثیرات زیست محیطی و انسانی بسیار منفی این جنگها داشته است.
وی افزود: پس از سال 1978 میلادی نیز رژیم صهیونیستی مرتبا سرزمین‌های بکر لبنان را مورد هجوم و تهاجم قرار داده است که به طور طبیعی تاثیرات منفی زیادی به محیط زیست وارد شده است.
سفیر لبنان در تهران تاکید کرد: این جنگها مناطق مختلف لبنان به خصوص جنوب آن را مورد تاثیر قرار داده است.
سفیر لبنان در تهران با اشاره به اینکه رژیم صهیونیستی در جنگهای سال 2000 میلادی به بعد به کرات از بمب‌های فسفری استفاده کرده است، تصریح کرد: در جنگ جولای 2006 میلادی، رژیم صهیونیستی نه تنها نیروهای نظامی و شبه نظامی بلکه مردم عادی را مورد هجوم قرار داد که نزدیک 5 هزار نفر کشته و 30 هزار خانه نابود شد، از سوی دیگر بیش از 99 پل از بین رفت.
وی تصریح کرد: رژیم صهیونیستی در این جنگ منابع سوختی لبنان را هم در سواحل مدیترانه مورد هجوم قرار دارد که این امر باعث آلودگی شدید سواحل شد به شکلی که بیش از 15 هزار تن نفت خام وارد دریای مدیترانه شده و 150 کیلومتر سواحل لبنان را آلوده کرد. از سوی دیگر بیش از 200 میلیون دلار به ساختار اقتصادی لبنان این جنگ خسارت وارد کرد.
سفیر لبنان در تهران افزود: بر اساس گزارش برنامه محیط زیست ملل متحد ، جنگ 2006 بیشترین آلودگی زیست محیطی را به لبنان وارد کرده است به شکلی که برنامه محیط زیست ملل متحد پیشنهاد کرده است به خاطر این آلودگی‌های زیست‌محیطی، سازمان بهداشت جهانی سلامت مردم را در این کشور کنترل کند.
وی خاطرنشان کرد: حتی رژیم صهیونیستی از بمب‌های پلاستیکی هم در این جنگ استفاده کرده و 350 هکتار از زمین‌های کشاورزی لبنان را تحت تاثیر قرار داده است که بر اساس گزارش برنامه خواربار و کشاورزی ملل متحد فائو 26 درصد از زمین‌های کشاورزی جنوب لبنان تحت تاثیر بمب‌هایی قرار گرفته‌اند که در این دوران استفاده شده است.
یکی از بازماندگان جنگ ناکازاکی ژاپن
کاوانو، یکی از بازماندگان جنگ ناکازاکی ژاپن نیز در این مراسم گفت: من دعوت شما را قبول کردم تا به شدت جنگهای اتمی را که خود بازمانده آن هستم محکوم کنم.
وی تجربه شخصی خود را از واقعه ناکازاکی بیان کرد و گفت: در سال 1945 میلادی من با دوستانم بازی می‌کردم و صدای انفجار شدیدی شنیدیم . ابتدا فکر کردیم هواپیما منفجر شده است اما یک دفعه آسمان پر از ابر شد و خانه‌ها به سرعت ویران شدند.
کاوانو ادامه داد: کودکی را در کنار خود دیدم که کاملا بدنش خونین و به شدت ترسیده بود. من توسط پدر و مادرم به محلی امن برده شده اما افرادی که نتوانستند خود را به پناهگاه برسانند از بین رفتند.
وی تصریح کرد: ژاپن در جنگ سال 1945 شکست خورد و کودکانی هم که در مستقیما در برابر تشعشعات نبودند و نتوانستند نجات یابند ظرف 3 تا 4 روز از بین رفتند.
وی با اشاره به اینکه 21 کیلو تن TNT در ناکازاکی منفجر شد افزود: این در حالیست که در هیروشیما بمب اتم به کار رفت.
کاوانو به تاثیرات بمب اتم اشاره کرد و گفت: درجه حرارت در مرکز انفجار این بمب به سه هزار درجه سانتیگراد رسیده به شکلی که حتی در 4 کیلومتری شعاع سقوط بمب مردم می‌سوزند. از سوی دیگر در شعاع 100 کیلومتری تمام موجودات از بین رفته و بسیاری از مردم بدون زخمی شدن به دلیل قرار گرفتن در مقابل تشعشعات از بین رفتند. به شکلی که حتی در دو کیلومتری بمب تشعشعات بسیار بالاست.
وی یکی دیگر از مشکلات بمب اتم را بیماری سرطان دانست و گفت: این بیماری با آن که سالها از ماجرا می‌گذرد هنوز در ژاپن قربانی می‌گیرد.
کاوانو گفت: 150 هزار نفر از 200 هزار ناکازاکی در این جنگ به شدت مجروح شدند.
نماینده کرواسی
نماینده کرواسی نیز در این همایش گفت: در جنگ کرواسی به دلیل وجود کارخانجات شیمیایی فراوان صدمات زیست محیطی بسیار بیشتر از بمب‌های شیمیایی بود، چرا که کارخانه‌های شیمیایی پس از مورد اصابت قرار گرفتن موشک، منفجر شده و گاز شیمیایی متصاعد می‌کردند که صدمات جانی و زیست‌محیطی هیچ کدام از آنها قابل جبران نیست.
وی به تخریب پادگان‌ها و مراکز نظامی اشاره کرد و گفت: خود این مراکز نیز نوعا دارای سلاح‌های شیمیایی بودند که خود وسیله برای نابودی محیط زیست شده بود.
نماینده کرواسی به تخریب منازل اشاره کرد و گفت: تخریب منازل و وسایل الکترونیکی که با تشعشعات و گازهای شیمیایی کار می‌کردند نیز موجب تخریب وسیع محیط زیست شد.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه مردم هنوز با تشعشعات شیمیایی و اتمی آشنایی چندانی ندارند و در این زمینه باید به آنها آموزش داده شود.
سفیر ویتنام
سفیر ویتنام در تهران نیز در این جلسه گفت: امریکا در جنگ چندین ساله با ویتنام 600 هزار تن مواد شیمیایی و بمب بر سر مردم ریخت.
وی گفت: در طول 10 سال جنگ 21 میلیون گالن مواد شیمیایی ضد کشاورزی در کشور ما توسط متجاوزین ریخته شد که این امر موجب نابودی میلیونها هکتار اراضی کشاورزی گردید. از سوی دیگر بیش از 3 میلیون نفر در جنگ 10 ساله آلوده مواد شیمیایی دی اکسین شدند.
سفیر ویتنام در تهران تصریح کرد: 8/2 میلیون هکتار از جنگل‌های ویتنام در این مدت نابود، 150 هکتار از سواحل جنگلی این کشور از بین رفت، 133 هزار هکتار جنگل و چوب نابود و 230 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی به مواد شیمیایی آلوده شد که دیگر قابل کشت نبود.
در این جلسه همچنین سفرای سوریه و سیرالئون نیز به بیان آثار جنگها بر محیط زیست کشورهای خود پرداخته و خواستار ایجاد مراکز و سازمانهای بین المللی و اجرایی برای جلوگیری از بروز این جنگها شدند.
بیانیه پایانی همایش روز جهانی آثار جنگ بر محیط زیست
در پایان این جلسه بیانیه پایانی همایش روز جهانی آثار جنگ بر محیط زیست قرائت شد.
بر اساس این بیانیه مرکز صلح و محیط زیست به عنوان یک مرکز غیردولتی با حضور نمایندگان سیاسی مستقر در تهران و شخصیت‌های دانشگاهی در شش نوامبر روز جهانی آثار جنگ بر محیط زیست و حضور نمایندگانی از برنامه عمران ملل متحد (UNDP)، برنامه محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان (ROPME) و صلیب سرخ جهانی (Red Cross) تاکید کردند: با پیشرفت فناوری‌های مدرن جنگی، خطرات و اثرات جنگ بر محیط زیست افزایش یافته است بر این اساس ما نمایندگان حاضر در این نشست تاکید می‌کنیم:
1-سازمانهای بین المللی باید راهکارهای بین المللی قانونی برای جلوگیری از تخریب محیط زیست در حین جنگ پیدا کنند.
2- سازمانهای بین المللی و ارگان‌های آنها (مانند شورای امنیت) فاقد امکانات لازم برای جلوگیری از تخریب و آلودگی منابع طبیعی از در زمان جنگ و درگیری‌های نظامی هستند.
3-باید راهکارهایی یافت تا مشکلات کشورهای جنگ زده را بر طرف کرده و از طریق نهادهای سازمان ملل خسارات مالی وارد شده به کشورهای صدمه دیده جبران شود.
4-UNDP و سازمانهای غیر دولتی باید در این زمینه تقویت شوند.
5-همکاری های منطقه‌ای و بین المللی مناسب برای ارزیابی خسارات و احیای محیط زیست پس از جنگ ضرورت دارد. یک رویکرد بین المللی و تعهد آوری هم باید در این زمینه وجود داشته باشد تا به تخریب‌های محیط زیستی در زمان جنگ و درگیری نظامی توجه شود.
