روزنامه‌ها گزارش‌هاي روزانه مي‌پراكنند، فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي پر از عكس‌ها و فيلم‌ها و طرح‌هاي مختلفي است كه همگي شما را به اين حادثه ناگهاني ارجاع مي‌دهند. صداوسيما كه اصلا به كلي خودش روي اين حادثه آوار شده است. شبكه خبر بزرگ‌ترين ركورد پخش مستقيم از يك حادثه را مي‌تواند همين الان به نام خودش در كتاب گينس ثبت كند. شبكه ورزش و قرآن هم حتي براي اين حادثه ويژه برنامه دارند. رامبد جوان هم براي نخستين بار در طول تمامي فصول خندوانه برنامه‌اي را ضبط و پخش كرد كه در آن اثري از خنده نبود. اين حجم بمباران رسانه‌اي و تحريك عواطف و احساسات حتي بعد از گذشت حدود يك هفته از حادثه، چه تأثيراتي دارد؟
اين حادثه در مقايسه با خيلي از حوادث مشابه ديگر در مملكت ما (مثل قطار سمنان، هواپيماي سي130، اتوبوس اسكانيا و...) تلفات جاني زيادي ندارد و فقط كمي تلفات مالي آن سنگين است كه در مقابل جان حتي يك انسان هم پشيزي نمي‌ارزد. با اين حال هم‌اكنون پنداشت ما از حجم بزرگ حادثه با رويدادي چون زلزله بم كه بيش از 20هزار نفر در آن كشته شدند، برابري مي‌كند. اين بزرگي تنها به مدد پوشش رسانه‌اي گسترده پديد آمده است. اين خودش درس بزرگي در حوزه سوادرسانه‌اي است كه رسانه چقدر مي‌تواند روي ابعاد ذهني يك حادثه تأثير بگذارد. اما در طول اين رويداد ما از لحاظ سواد رسانه‌اي درس‌هاي ديگري نيز آموختيم.تكرار رفتار موبايلي شهروندان مورد نقد قرار گرفت و تأثير توجه بيش از اندازه رسانه‌هاي رسمي به پديده شهروند-خبرنگار و ترغيب مردم به ايفاي چنين نقشي را هم به خوبي مشاهده كرديم. حرص ديده شدن را لمس كرديم و شهوت كنجكاوي را. اما بزرگ‌ترين درس رسانه‌اي اين رويداد چيزي است كه تا به حال كمتر بدان توجه شده است.
رسانه به ما مي‌گويد كه درباره چه چيزي فكر كنيم. چندي پيش با همين نوع پوشش رسانه‌اي بر اثر يك مرگ ناگهاني روبه‌رو بوديم.ما به يكي از شخصيت‌هاي تاريخي مملكت‌مان فكر مي‌كرديم و نگاه همگان- رسانه‌ها و به‌دنبال آن مردم- خيره به آينده دوراني بود كه ديگر او وجود جسماني ندارد. با هيچ‌چيز ديگري جز همين رسانه فكرها به سوي ديگري تغيير مسير نمي‌داد. همين حالا به آن مرگ ناگهاني فكر كنيد، گويي يك سال از درگذشتش مي‌گذرد؛ اين درحالي است كه دو هفته‌اي بيش نيست كه در خاك سرد آرميده است. رسانه، گرسنه‌اي است كه هيچوقت سير نمي‌شود، پس به‌راحتي با يك خوراك تازه‌تر و به روز‌تر از غذاي قبلي دل مي‌كند و او كه دل بكند موضوع روز افكارعموم مخاطبانش نيز تغيير خواهد كرد. مخاطب سوژه جديد تري براي فكر كردن، آفريدن و بحث كردن دارد. سوژه قبلي به راحتي به فراموشي سپرده مي‌شود يا حداقل از تب و تاب مي‌افتد، حتي اگر همان رسانه برايش سنگ تمام گذاشته باشد و خاصيت رسانه اين است.
نظر شما