تهران طي يك دهه گذشته با رشد 26درصدي در توسعه سينماهاي شهر و افزايش سرانه فرهنگي پيشتاز بي‌رقيب بود و شهرهاي مشهد با رشد 15و اصفهان با رشد 7درصدي توانسته‌اند فضاي مناسبي را براي اوقات فراغت شهروندان به‌وجود آورند. توسعه سينماهاي تهران علاوه بر ساخت مستقيم سينما توسط مديريت شهري طي يك دهه گذشته، همواره با اعمال سياست تشويقي صورت گرفته است.
از ميان تقريبا 10هزار صندلي كه به سينماي تهران افزوده شد، 6هزار و 520صندلي در قالب 27سالن به‌طور مستقيم توسط شهرداري تهران احداث شده و حدود 4هزار صندلي نيز با توجه به سياست‌هاي تشويقي و اعمال ديدگاه افزايش سرانه فرهنگي در شهر تهران ايجاد شده است.
- آغاز تحول روي پرده نقره‌اي
اين روزها تلاقي 2چيز است؛ سينما و آتش. جشنواره فيلم فجر آغاز شده است و از طرفي هنوز حيرت سوختن ساختمان پلاسكو در ذهن‌ها باقي است. اگر براي اين تلاقي بخواهيم نامي ديگر بيابيم، به سينما آزادي مي‌رسيم؛ سينما «شهرفرنگ» سابق؛ سينمايي كه قلب تپنده سينماهاي ايران بود. سرنوشت فروش فيلم‌ها در اين سينما رقم مي‌خورد و خاطره ماندگاري از اين سينما در طول دهه‌ها در ذهن‌ها باقي مانده بود.
با كمي اغماض، درست 20سال پيش در 29فروردين‌ماه سال 1376سينما آزادي در آتش سوخت. 10سال زمان لازم بود تا اين سينما دوباره ساخته شود؛ آن هم در روزگار مديريت محمدباقر قاليباف بر شهرداري تهران. هنگامي كه قاليباف به‌عنوان شهردار كار خود را در تهران آغاز كرد، گوشه‌چشمي هم داشت به توسعه فضاهاي فرهنگي شهر.
به همين دليل بود كه در 28فروردين‌ماه سال 85 يعني 9سال بعد از آتش‌سوزي سينماي قديمي شهر، قاليباف كلنگ ساخت سينما آزادي را به زمين زد و يك‌سال بعد آن را افتتاح كرد.از آن روز ساخت سينماها در پايتخت مورد توجه جدي مديريت شهري قرار گرفت. پرديس‌هاي سينمايي تماشا، رازي، جوانه، راگا، ملت و زندگي برخي از سينماهايي بوده كه در تهران طي يك دهه گذشته ساخته شده است. تهران در طول 11سال توانست بيش از 10هزار صندلي به صندلي سينماهايش بيفزايد.
تعداد صندلي‌هاي سينماي پايتخت در سال 84 حدود 36هزار و 500صندلي بود. اين رقم در سال 93به بيش از 46هزار صندلي رسيد و طي 2سال گذشته ساخت سينماهاي جديد همچنان در دستوركار قرار دارد.
- افزايش 20درصدي سينماروها
با توجه به اينكه در طول يك دهه گذشته تقريبا 10هزار صندلي به سينماهاي تهران افزوده شده، ميزان استقبال شهروندان از سينماها افزايش چشمگيري داشته‌است به‌نحوي كه در سال 89تعداد سينماروها 5ميليون و 534هزار و 81نفر بوده كه اين رقم در سال 93به 6ميليون و 630هزار نفر رسيده‌است. در واقع رشد 20درصدي تعداد سينماروها در سال‌هاي 89تا 93با توجه به رشد و ارتقاي كيفي سالن‌هاي سينمايي نتيجه تلاش مديريت شهري براي ارتقاي كيفي فضاهاي فرهنگي بوده است.
سينماهاي تهران طي سال‌هاي گذشته توانستند فروش ميلياردي را براي فيلم‌ها به ارمغان آورند. آتش‌بس نخستين فيلم ميلياردي ايران در سال85 لقب گرفت. بعد از آن و درپي توسعه فضاهاي فرهنگي، فروش فيلم‌هاي سينما به ميليارد مي‌رسيد. تنها در سال93 در حدود 10فيلم توانستند به فروش ميلياردي و بيش از 33ميليارد تومان برسند.
اين رقم در مقايسه با فروش فيلم‌ها در سال88 بسيار قابل توجه است. توسعه فضاهاي فرهنگي در طول سال‌هاي گذشته توانسته رونقي قابل توجه به صنعت سينما بدهد. شايد به همين دليل است كه رضا كيانيان بازيگر برجسته سينما، شهردار تهران را داراي «جايگاه ارزنده نزد اهالي فرهنگ و هنر مي‌داند» و مي‌گويد: «بايد به شهردار تهران عنوان مرد سال سينماي ايران داده شود.» پيش از اين پرويز پرستويي از بازيگران نامي سينماي ايران نيز درباره اظهارات برخي افراد درباره اينكه شهرداري تهران فعاليت فرهنگي چشمگيري نداشته، گفته بود: خوب است در گفتارمان كمي انصاف به خرج دهيم و وجدان داشته باشيم.
- اصفهان؛ 8 سال و افزايش 367صندلي
در طول يك دهه گذشته شهر اصفهان نيز داراي مديريت شهري نسبتا باثباتي بود. اصفهان اگرچه يك‌بار در سال 2006 به‌عنوان پايتخت فرهنگي جهان اسلام معرفي شد و در سال‌جاري ميلادي نيز به‌عنوان پايتخت گردشگري جهان اسلام معرفي شده است اما آنگونه كه بايد نتوانسته در توسعه فضاهاي فرهنگي اقدام گسترده‌اي انجام دهد.
در سال 1387شهر اصفهان تنها 7سينما داشت و گنجايش سينماهاي اين شهر نيز 5هزار و 257صندلي بود. در طول 8سال گذشته تعداد سينماهاي اصفهان به 10سينما رسيد و گنجايش سينماهايش نيز حدود 5هزار و 624 صندلي بود. اگرچه در طول اين سال‌ها اقدامات گسترده‌اي در زمينه فرهنگي در شهر اصفهان صورت گرفت اما توسعه فضاهاي فرهنگي اين شهر به‌ويژه در بخش سينما چندان قابل توجه نبوده است. نكته جالب‌تر استقبال شهروندان از سينما به‌عنوان يك فعاليت فرهنگي در اصفهان اگرچه در سال‌هاي 89 و 90رشد چشمگيري داشت اما از سال 92به بعد كاهش يافت و به‌رقم حيرت‌آور 138هزار و 340نفر در سال 92رسيد و ميزان استقبال شهروندان اصفهاني از فيلم‌هاي سينمايي در سال به حدود 600هزار نفر رسيد.
- يك دهه و كمتر از هزار صندلي
توسعه سينما در شهر مشهد كمي نااميدكننده بوده است. اين شهر با وجود آنكه در سال‌جاري پايتخت فرهنگي جهان اسلام لقب گرفته، اما اقدامات مديريت شهري مشهد طي يك دهه گذشته چندان قابل توجه نبوده‌است.در سال 84مشهد 14سالن سينما داشت كه گنجايش آن حدود 5هزار و 302صندلي بود. اين رقم بعد از گذشت تقريبا يك دهه افزايش چنداني نيافت و تنها كمتر از هزار صندلي در طول يك دهه گذشته به مجموعه گنجايش سينماهاي مشهد افزوده شد. براساس آمار منتشر شده از سوي شهرداري مشهد، تعداد صندلي‌هاي سينماي شهر مشهد در سال 93به رقم 6هزار و 138صندلي رسيده است. شهري با جمعيت بالغ بر 3ميليون نفر، كمتر توانسته است در روند توسعه فضاهاي فرهنگي موفق عمل كند.
نظر شما