بازیهای جسمی
کودکان برای خارج ساختن نیرو (انرژی) اضافی بدن خود و یا رهایی از خمودگی و خستگی اوقاتی را به بازیهای جسمی اختصاص میدهند. از مشخصات این نوع بازی نیاز به محیط مخصوص بازی و توان جسمی کودک در اجرای بازی است. این نوع بازیها به وسایل مخصوص خود نیاز دارند بازیهای جسمی اغلب به صورت گروهی یا به صورت انفرادی یا ترکیبی از هر2 هستند.
بازیهای جسمی از قدیمیترین نوع بازیهاست و هرگز فراموش نکنیم رفتارهای ناآرام و پرخاشگر توأم با عصبانیت کودک حتماً با بازیهای جسمی به آرامش و تعادل خواهد رسید. به یاد داشته باشیم لوازم تقویت فکر و فعالیتهای ذهنی در صورتی میتواند مفید واقع شوند که بازیهای جسمی نیز به موازات آن حرکت کند این 2 در کنار هم میتواند 2 عامل بزرگ و موفق در رشد ذهنی و جسمی کودک باشد.
بازیهای تقلیدی
کودک به تقلید نقشهای زیادی میپردازد که آنها را باور کرده است. معمولاً بهترین شخصیتها برای شروع ایفای نقش والدین، برادران، خواهران، دوستان ومعلمان هستند. کودکان از ایفای نقش آنان لذت برده و تجربه کسب میکند.
در دوره دبستان و پیشدبستانی دانشآموزان بیشتر نقش معلمان و مربیان خود را در نظر میگیرند، آنها با تشکیل کلاس درس برای خود سعی میکنند آنچه را که مربی انجام میدهد تجربه کنند. ایفای این تجربه عامل مهمی در تشکیل «شخصیت کودک» است، لذا توجه مربیان به چگونگی رفتار خود با کودک به ویژه در سنین پیشدبستانی و دبستانی از اهمیت و ارزش ویژهای برخوردار است.
بازیهای نمایشی
کودک در تقلید از بزرگترها لباسها و وسایل مخصوص آنها را مورد استفاده قرار میدهد. پسر بچه کوچکی را در نظر بگیرید که کت پدر خود را به تن میکند یا عصای پدربزرگ خود را در دست گرفته و عینک او را بر چشم میزند و همچنین دختربچه کوچولویی را که کفش پاشنهدار مادرش را پوشیده و به زحمت و سختی راه میرود.
اگر چه بازیهای تقلیدی و نمایشی از دیدگاه موضوعی وجه اشتراکی دارند ولی در حقیقت بازیهای نمایشی خود نوعی از بازیهای تقلیدی محسوب میشوند. نکته ظریف اینجاست که در بازیهای تقلیدی کودک سعی در تقلید نقش دارد، در حالی که در بازیهای نمایشی کودک علاوه بر تقلید موضوع انتظارات خود از آن نقش را نیز بیان میکند.
مهمترین نوع بازی که در آن احساسات، نیازها و عواطف کودکان بروز و ظهور میکند «بازیهای نمایشی» است. در این بازی به کودک فرصت داده میشود تا شخصیت درونی خویش را به منصه ظهور برساند یا به عبارتی به آشکارسازی شخصیت همت گمارد.
بازیهای نمادین
آن زمان که کودک دستیابی به ابزار و وسایل مورد نیاز خود را غیرممکن میداند وقت آن میرسد که نیازها و آرزوهای خود را با استفاده از وسایل نمادین یا از طریق «بازی نمادین» بیان کند. کودک بر تکهای چوب سوار میشود به این طرف و آن طرف میرود و خود را سوار بر اسبی میپندارد که در حال حرکت است و آن را هدایت میکند. این نوع از بازی بهترین شیوه روان درمانی در کودکان محسوب میشود.
بازیهای آموزشی
مهمترین وسیله آموزشی در کودکان همانا استفاده از وسایل بازی مناسب است، مانند مکعبهای چوبی که کودک با جور کردن و چیدن و دستهبندی کردن آنها میتواند با مواجهه و برخورد با مسائل سخت و مشکل درس ریاضی به طور ساده و آسان در حل و پاسخ آنها به نحو چشمگیری موفق شود.
از خانه کوچک اسباببازیها برای آشنا کردن کودک با واقعیات موجود در زندگی میتوان استفاده کرد. بازیهای آموزشی موجب تقویت حواس و رشد قوای ذهنی و اجتماعی کودک میشود به شرط آن که سعی کنیم کنترل اصلی بازی در اختیار کودک باشد و جهت و مسیر آن را خود تعیین کند.