به گزارش تسنیم رفتنِ ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک تهران به شهرهای مختلف کشور، رویایی بود که گویی در حال تحقق است. پس از سفرهای ارکستر ملی به مناطق جنوبی کشور اکنون نوبت به ارکستر ملی رسیده که سفرهای استانی خود را آغاز کند تا موسیقی ارکسترال ایرانی را از نزدیک به گوش مردمانِ مختلف ایران برساند. سفر ارکستر و کنسرت‌هایی که در شهرهای مختلف برگزار می‌کند بی‌شک از رخدادهایی است که تاثیر بسیاری بر ارتقای سطح فرهنگیِ کشور خواهد داشت. وقتی مردمانِ دیگر شهرهای کشور می‌توانند کنسرت‌های ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران را از نزدیک ببینند، آنگاه دیگر احساسِ بدِ دور بودن از پایتخت و محروم ماندن از رخدادهای مهمِ فرهنگ و هنری را ندارند.
خوشبختانه در همین روزهایی که انگار همه چیز به تهران خلاصه شده، ارکستر ملی ایران قصدِ سفر به لرستان(خرم‌آباد) و کرمانشاه را دارد تا در این دو استان اجراهایی داشته باشد. فریدون شهبازیان رهبر ارکستر ملی ایران از ارکانِ شکل‌گیری این سفرهای استانی است. او از روزی که رهبری ارکستر را پذیرفت، سفر به شهرهای مختلف ایران را در برنامه‌هایش گذاشته بود.
البته این سفرها قرار است در سال آینده هم ادامه داشته باشد و ارکستر به دیگر شهرهای کشور هم سفر کند. فعلا در سفرِ ارکستر ملی ایران به خرم‌آباد و کرمانشاه، خوانندگی ارکستر را علیرضا افتخاری برعهده دارد.
برای آگاهی از اوضاع و البته چگونگیِ سفرهای استانیِ ارکستر ملی ایران، پای صحبت‌های فریدون شهبازیان رهبر این ارکستر نشستیم. حاصل هم‌صحبتی با شهبازیان را در ادامه می‌خوانید:
- تسنیم: برنامه‌ی رفتن ارکستر به شهرستان‌ها را از زمان آمدنتان به ارکستر ملی مطرح کردید و اکنون در آستانه‌ی عملی کردن این طرح هستید.
از روز نخست که مسئولیت ارکستر ملی ایران را به عهده گرفتم، همه‌ی تلاشم این بود که علاوه بر اجراهایی که در تهران خواهیم داشت، بتوانیم هم میهنانمان در سراسر کشور را با موسیقی ارکسترال آشنا کنیم. چون کارهای محلی و مقامی هم در رپرتوار ما قرار دارد این مسئله و اجرا در شهرستان‌ها برای ما پررنگ‌تر می‌شود.
در تمام مناطق ایران موسیقی‌هایی جریان دارد که در هیچ جای جهان وجود ندارد. در نقاط مختلف مملکت ما موسیقی‌هایی هست که مردم آنها را به عنوان موسیقی نواحی می‌شناسند؛ خراسان، کردستان، لرستان، گیلان، جنوب ایران، مازندران، تبریز، آذربایجان و همه‌ی نقاط ایران موسیقی ویژه‌ی خودش را دارد و این مسئله در جهان موسیقی بسیار ارزشمند است.
- یعنی شما می‌خواهید بخش‌هایی از موسیقی نواحی مختلف ایران را به صورت ارکسترال تنظیم و با ارکستر ملی اجرا کنید.
موسیقی نواحی مختلف در طی این همه سال تبدیل به موسیقی ارکسترالِ قوی و موسیقیِ با اعتبار علمی، نشده است. اما ما تصمیم داریم این کار را بکنیم.
به همین دلیل همه‌ی سعیم این بود که بتوانم ارکستر را به نقاط مختلف ایران ببرم و در این سفرها و متناسب با هر سفری، قطعه‌هایی از موسیقی نواحی مختلف ایران را اجرا کنیم.
باید موسیقی نواحی را در رپرتوار ارکستر قرار دهیم. چرا که هدف من گسترش موسیقی و در واقع عرضه‌ی موسیقی ارکسترال ایرانی به همه‌ی مردم دنیا است و در این میان موسیقی مقامی را هم می‌توانیم به صورت ارکسترال به مردم دنیا بشناسانیم.
- درباره شناساندن موسیقی ارکسترال ایرانی به مردم دنیا صحبت می‌کنید، در حالی که تا کنون بیشتر اجراهای ارکستر در تهران بوده و در نهایت طبق برنامه شما، ارکستر می‌تواند اجراهایی در شهرهای مختلف ایران داشته باشد. آیا برای محقق شدنِ این منظورتان، سفرهای خارجی برای ارکستر ملی در نظر گرفته‌اید یا نه.
ما صحبت‌هایی درباره‌ی سفرِ ارکستر ملی ایران به کشورهای دیگر کرده‌ایم، اما محقق شدن این‌ها مستلزم وجود حامیانِ بسیاری است. رفتنِ ارکستر به هر نقطه از جهان هزینه‌ی بسیاری دارد. البته بنیاد رودکی تصمیم دارد در این زمینه کمک کند و سفرهایی خارجی برای ارکستر ملی ایران ترتیب دهد. البته قبلا سفرهایی بوده و ارکستر در خارج از ایران هم اجراهایی داشته است اما این سفرها ادامه‌دار نشده است. همه‌ی سعیمان این است که این اتفاق رخ دهد و ارکستر سفرهایی به خارج از ایران داشته باشد.
- دیگر کشورها دعوتی از ارکستر ملی ایران داشته‌اند؟
از چند کشور پیشنهاد اجرا داریم اما هنوز قطعی نشده و نمی‌توان درباره‌اش به قطعیت صحبت کرد.
- رفتن به استان‌ها را می‌توان مقدمه‌ای برای سفرهای خارجیِ ارکستر ملی ایران تلقی کرد؟
پیامد رفتنمان به استان‌ها، سفرهای خارجی است. اگر موسیقی ارکسترال ایرانی را به هموطنانمان در استان‌های مختلف عرضه کنیم، خبرهایش به گوش هموطنانمان در نقاط مختلف دنیا می‌رسد و آنان هم خواهان سفر ارکستر به دیگر کشورها می‌شوند.
- برنامه‌ریزی برای سفر به استان‌های مختلف انجام شده است؟ آیا نخستین سفرتان مشخص شده که به کجاست؟
نخستین سفرمان به لرستان و کرمانشاه است. در روزهای 18 تا 20 اسفند 1395 به لرستان و کرمانشاه می‌رویم. اردیبهشت سال آینده هم به اصفهان و شیراز می‌رویم و رفتنِ ارکستر به ساری و سمنان برنامه‌ریزی شده است. در این سفرها موسیقی ایرانی را با پایه و اساس علمی برای مخاطبان اجرا می‌کنیم.
- می‌شود سال 96 را سال سفرهای استانی ارکستر ملی ایران تفسیر کرد. آیا برای این سفرهای رپرتوارهای لازم تهیه شده است.
می‌دانید که فراهم کردنِ رپرتوار برای ارکستر ملی ایران یکی از مشکل‌ترین کارهای ساماندهی ارکستر است. باید برنامه‌ریزی دقیق و امکانات بالایی داشته باشیم تا بتوانیم آثار آهنگسازان برتر سرزمینمان را با ارکستر اجرا کنیم.
باید آثاری برای ارکستر فراهم کنیم که جوابگوی نیاز موسیقی مردم باشد. از موجودیت ارکستر ما تا کنون حدود پنج ماه می‌گذرد. در حالی که هر ارکستری برای تاسیس و شروع به کار نزدیک به شش ماه فرصت و تمرین نیاز دارد تا نوازندگان بتوانند با هم هماهنگ و هم‌گون شوند.
ما در سال آینده با تلاشی که می‌کنیم، قرار است هر ماه 2 اجرا در تهران و 2 اجرا هم در مراکز استان داشته باشیم. سعیمان این است به جاهایی که امکانِ اجرا وجود دارد سفر کنیم. به طور حتم تا پایان سال این کار را می‌کنیم و در تمام طول سال به جز زمان‌هایی که امکان اجرا از نظر مناسبت‌های مذهبی وجود ندارد، این کار را خواهیم کرد.
- در کنسرت لرستان و کرمانشاه خوانندگی ارکستر را چه کسی برعهده دارد.
در این کنسرت‌ها آقای افتخاری همراه ما هستند.
- برنامه‌ای برای فراهم کردن شرایطِ همکاریِ ارکستر با دیگر خوانندگان دارید.
خوانندگان خوب دیگری هم در کشور هستند که ما در حال مذاکره با آنان هستیم تا در کنار ارکستر حضور داشته باشند. به طور حتم ارکستر تنها به یک خواننده نمی‌تواند بسنده کند. ارکستر ملی ایران از اجرای موسیقی بومی، فولکلوریک، تلفیقی و موسیقی پاپ هم استقبال می‌کند. موسیقی‌های ارزنده و قابل اعتنا و ارزشمند پاپ را هم اجرا خواهیم کرد؛ آثاری که ارزشمند باشد و آهنگساز درست کار کرده باشد.تسنیم: سفر به استان‌های مختلف این امکان را به ارکستر می‌دهد که مخاطبانی از فرهنگ و اقوام مختلف ایران داشته باشد. قصد دارید در کنسرت‌های شهرستانیِ ارکستر، متناسب با هر منطقه، قطعه‌هایی از موسیقی آنجا را هم در رپرتوارتان بگنجانید؟
تا جایی که امکان داشته باشد در مناطقی که می‌رویم و موسیقی بومی دارند، حتما از موسیقی آن منطقه استفاده می‌کنیم.
- در اجرای خرم‌آباد اثری از موسیقی لرستان را اجرا می‌کنید؟
سعیمان این است که در اجراهای شهرستان‌ها متناسب با هر استان و منطقه قطعه‌هایی را اجرا کنیم.
- این قطعه را نخستین بار رضا سقایی با گویش لُری خوانده و پس از او هم با عبدالوهاب شهیدی با شعری فارسی آن را خوانده است.
بله. در برنامه گلهای تازه آقای شهیدی این قطعه را با شعر فارسی خوانده است. زمانی بود که خودم مسئولیت این برنامه را در رادیو برعهده داشتم. قطعه‌ی دیگری هم هست که البته هنوز آماده نشده است و اگر تا زمانِ اجرا آماده شود آن را هم خواهیم نواخت. این قطعه از آثار خودم هست و براساس تِم‌های موسیقی لرستان و بدون کلام است.
- شما در زمینه موسیقی لرستان هم فعالیت‌هایی داشته‌اید و یکی از شاهکارهای موسیقی لرستان یعنی آلبوم «داغ شقایق» با صدای فرج علیپور با آهنگسازی و تنظیم شماست. قصد ندارید چنین آثاری را با ارکستر احیا کنید.
«داغ شقایق» را به زودی اجرا می‌کنیم. اما قطعه‌های این آلبوم باید ارکسترال شود. آلبوم «داغ شقایق» با سازهای ایرانی اجرا شده است. اما من قطعه‌های این آلبوم را برای ارکستر آماده می‌کنم تا آنها را هم با ارکستر اجرا کنیم.
- با خوانندگی فرج علیپور یا خواننده‌ی دیگری؟
خواننده اصلی این اثر فرج علیپور است، اگر بتواند در کنار ارکستر این آثار را بخواند حتما این کار را می‌کنیم اگر نه که خواننده‌ی دیگری انتخاب می‌کنیم.
- در ماه‌های گذشته حاشیه‌هایی درباره‌ی همکاری همایون شجریان با ارکستر ملی به وجود آمد. در جایی شما بیان کرده بودید که همایون با ارکستر همکاری می‌کند و پس از چندی این مسئله از سوی او تکذیب شد. در روزهای گذشته اما همایون شجریان در نشست خبری که داشت، همکاری با شما و ارکستر ملی را از علاقه‌مندی‌های قلبی‌اش بیان کرد. سرانجامِ همکاری ارکستر با ایشان به کجا کشید.
هنوز با آقای همایون شجریان مذاکره نکرده‌ام. ایشان فرزند محمدرضا شجریان خواننده‌ی برتر موسیقی کشورمان است و احترامش بر همه واجب است. من هم به صدای همایون بسیار علاقه‌مندم. قبلا تصمیمم این بود که اولین اجرایمان با ارکستر ملی را به محمدرضا شجریان تقدیم کنم. اما چون خودِ محمدرضا شجریان توان اجرا کردن نداشت، می‌خواستم از همایون دعوت کنم که در کنار ارکستر بخواند. آن زمان هم گفته بودم که تصمیم دارم این کار را بکنم، اما برداشت درستی از صحبت‌هایم نشد. آن زمان هم تاکید داشتم که تصمیم به اجرای آثاری دارم که قبلا با صدای محمدرضا شجریان اجرا شده است. الان هم همین تصمیم را دارم و قصد این را دارم که به زودی کارهایی که قبلا من برای محمدرضا شجریان ساخته‌ام را با صدای همایون اجرا کنیم.
- شما آثار زیادی را برای محمدرضا شجریان آهنگسازی و تنظیم کرده‌اید. دقیقا کدام آثار مدنظرتان است.
مجموعه آلبوم رباعیات خیام، گلبانگ‌ها، برنامه‌ی گلهای تازه، «عشق تو» و «زمن نگارم» و «در کوچه سار شب». البته آثار دیگری هم از همایون شجریان اگر خودش دوست داشته باشد را در کنار این آثار قرار می‌دهیم.
- خواننده‌ی بعدی که در کنار ارکستر می‌خواند چه کسی است.
در برنامه آینده از محمد اصفهانی استفاده می‌کنیم.
- چه آثاری را با اصفهانی اجرا می‌کنید؟
آثاری که همایون خرم ساخته و کامبیز روشن روان برای ارکستر تنظیم کرده است. در اجراهای دیگر هم آثار علی کُهن دیری، آریا عظیمی نژاد، فواد حجازی و آثار خودم را با صدای اصفهانی اجرا می‌کنیم.
- علیرضا قربانی هم با ارکستر همکاری خواهد کرد.
با آقای قربانی هم مذاکره ضمنی کرده‌ام تا آثار فردین خلعتبری را با صدای قربانی اجرا کنیم و همچنین آثاری که بابک شهرکی برای قربانی تنظیم کرده است.
- از دیگر خوانندگان چه کسی مدنظرتان هست؟
به صدای وحید تاج، محمد معتمدی، حسین علیشاپور و بامداد فلاحتی هم علاقه دارم.
- همکاری علیرضا افتخاری با ارکستر ملی ایران تا چه زمانی ادامه دارد.
آخرین اجرایشان در خرم‌آباد است. البته باز هم با آماده شدنِ رپرتواری جدید برای صدای ایشان این همکاری ادامه می‌یابد. ارکستر ملی در هر کنسرت، برنامه‌اش را براساس رپرتواری که در دست دارد، طرح‌ریزی می‌کند.
نظر شما