بدشانسی سرطان‌زا تر از سیگار است

براساس گزارش BBC، نزديك ب درصد از جهش‌هاي ژنتيكي كه به سرطان منجر مي‌شوند به واسطه خطاهاي ساده‌اي ايجاد مي‌شوند كه در زمان جايگزيني سلولي رخ مي‌دهند. به گفته محققان دانشگاه جانز هاپكينز عوامل محيطي در 29 درصد از جهش‌هاي ژنتيكي نقش دارند و پنج درصد از جهش‌ها وراثتي هستند.

محققان در مطالعات پيشين خود اعلام كرده بودند كه خطر ابتلا به سرطان تا حد زيادي مبتني بر خطاهاي اتفاقي در دي‌ان‌اي است و اين خطاها زماني رخ مي‌دهند كه سلول‌هاي خود تجديد‌شونده تقسيم مي‌شوند. در مطالعه جديد محققان نشان داده‌اند كه چطور بدشانسي نقش پررنگ‌تري نسبت به عوامل محيطي، سبك زندگي و يا عوامل وراثتي بر ابتلا به سرطان دارند.

به گفته محققان هرزمان كه يك سلول عادي تقسيم مي‌شود، دچار چندين خطا مي‌شود كه همان جهش‌ها هستند. در بيشتر مواقع اين جهش‌ها هيچ ضرري ندارند، زيرا در بخشي از دي‌ان‌اي رخ مي‌دهند كه هيچ ارتباطي با ابتلا به سرطان ندارد، و اين نهايت خوش شانسي و وضعيت عادي و معمول است. اما ممكن است گاه و بيگاه اين جهش‌ها در بخشي از دي ان اي رخ دهند كه منجر به ايجاد ژن عامل سرطان شود و اين همان بدشانسي است.

با اين همه سبك زندگي مي‌تواند همچنان بر اين بدشانسي اثرگذار باشد.

محققان در مطالعه پيشين خود از مدلي رياضياتي براي ارائه اين نظريه استفاده كرده بودند كه خطر ابتلا به سرطان به شدت با تعداد كلي تقسيم‌هايي كه در سلول‌هاي عادي رخ مي‌دهند در ارتباط است. محققان تعداد سلول‌هاي بنيادين موجود در بافتي كه سرطان در آن آغاز شده‌بود را در 31 نوع سرطان شمارش كردند و سپس سرعت تقسيم سلولي را تخمين زدند. با مقايسه اين محاسبات در مورد سرطان هاي مختلف در آمريكا محققان توانستند ارتباطي قوي ميان تقسيم سلولي و خطر ابتلا به هر نوع سرطان را در طول زندگي افراد تخمين بزنند.

در مطالعه جديد محققان داده‌هاي اپيدمولوژيكي و توالي ژنتيكي 32 نوع سرطان را مورد بررسي قرار دادند و اين بار به اين نتيجه رسيدند كه تقريبا دو سوم جهش‌هاي ژنتيكي در اين سرطان‌ها با خطاهاي اتفاقي كه به صورت طبيعي در سلول‌هاي سلامت و درحال تقسيم طي تكثير دي ان اي رخ مي‌دهند درارتباطند.

محققان با بررسي داده هاي موجود در 423 پايگاه داده‌هاي متعلق به سرطان در سرتاسر جهان تقريبا روي 4.8 ميليارد نفر يا روي دو سوم جمعيت جهان مطالعه كردند.
مدل رياضياتي اين محققان باري ديگر ارتباطي بسيار قوي ميان بروز سرطان و تعداد كلي تقسيمات سلولي‌هاي سالم نشان داد. اگرچه كشف آنها درباره اينكه 66 درصد از تمامي جهش‌هاي ژنتيكي منجر به سرطان به واسطه خطاهاي اتفاقي فراتر از حد انتظار بود و همچنين از مرز بسياري از عوامل محيطي بالقوه منجر به سرطان نيز گذشت.

اما در عين حال محققان مي‌گويند حتي جهش‌هايي كه به واسطه عوامل محيطي يا سبك زندگي رخ مي‌دهند نيز اتفاقي هستند. براي مثال سيگار كشيدن بدون شك مي‌تواند جهش‌هاي ژنتيكي زيادي در افراد ايجاد كند با اين همه زماني كه خطاي دي ان اي در ژنوم يك فرد سيگاري رخ مي‌دهد اين خطا كاملا تصادفي است. به بياني ديگر اين جهش‌ها نيز مانند جهش‌هاي ژنتيكي ديگر مي‌تواننن منجر به بروز ژن‌هاي عامل سرطان شوند و يا بر بخشي كاملا بي ارتباط با سرطان در دي ان اي تاثير بگذارند.

با اين همه سبك زندگي همچنان مي‌تواند در جلوگيري از ابتلا به سرطان موثر باشد. تنها يك جهش براي ابتلا به سرطان كافي نيست و معمولا براي بروز اين بيماري به سه جهش يا بيشتر نياز است. اگر خطا در دي ان اي موجب بروز دو جهش اتفاقي شود،‌هنوز به يك جهش ديگر نياز است. چاقي، سيگار و كمبود فعاليت هاي بدني و عادات بد غذايي مي‌توانند اين جهش سوم را نيز ايجاد كنند.