صبح، خسته و کوفته از خانه میزنی بیرون اما سر کوچه اولی نرسیدهای که نزدیک است سکته کنی؛ گربه سیاه پشمالویی که از دست بچههای شیطان همسایه فرار کرده، میپرد جلوی پایت. از ترس یخ میکنی. تا شب همینطوری از بیخوابی دیشب و حادثه اول صبحی حالت گرفته است...
شب خسته و کوفته در حال برگشتن به خانهای که باز حالت بد میشود؛ قشونی از گربهها ریختهاند سر کیسه زباله و سر غنایمی که به دست آوردهاند با هم میجنگند...
آخرین سکانس این روز گربهای، وقتی است که با ورود به خانه، دختر کوچولویت را میبینی که زل زده به تلویزیون و دارد برای هزار و یکمین بار تام و جری را نگاه میکند. مثل انبار باروت منفجر میشوی وقتی که او میدود به سمت تو و ازت میخواهد برایش سیدی «گارفیلد گربه» را بخری. گربه، گربه، گربه... این کابوس لعنتی دست از سر ما آدمها برنمیدارد، آیا راهی برای خلاصی از دست این گربهها هست؟
شهر در دست گربهها
«جمعیت گربههای پایتخت، هر روز در حال اضافه شدن است و این موضوع بهداشت عمومی شهر را تهدید میکند. البته این موضوع بیشتر به دلیل رعایت نکردن مسائل شهری از سوی شهروندان است؛ مشکلاتی مثل گذاشتن غذای مانده در بیرون خانه.» این را مهندس نصری میگوید، مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران که قرار است طرحهایی را برای کاهش گربهها به اجرا بگذارد.
اگر وضعیت همینطوری ادامه پیدا کند، فرا رسیدن برای روزی که جمعیت آنها از جمعیت آدمها هم زیادتر شود و آنها با دیدن ما بگویند «اَه... آدم! » چندان دور نیست.
با این سفره مجللی که در کیسههای پلاستیکی زباله برای این جانوران ولگرد فراهم است، آنها تند و تند زاد و ولد میکنند و به صورت تصاعدی جمعیتشان زیاد و زیادتر میشود. در شرایط مناسب یک گربه میتواند در طول سال، 2بار تولیدمثل کند و در هر بار حداقل 5 تا 6 بچه گربه به جمعیت گربههای شهر اضافه کند.
ماشین حسابتان را دربیاورید و خودتان حساب کنید؛ 500هزار گربه که میشود 250هزار جفت، اگر سالی 2 بار و هر دفعه حداقل 5 بچه گربه به دنیا بیاورند، چقدر دیگر طول میکشد تا جمعیت آنها، از جمعیت 10میلیونی شهروندان پایتخت جلو بزند؟ البته آمار فوتیها و اسقاطیها را هم تقریبی کم کنید. خب، خیلی وحشتناک است، نه؟
اما زیاد نترسید، شهرداری تهران قرار است به زودی طرحی را به اجرا بگذارد تا جمعیت گربهها کنترل شود.
گربههایی در آرزوی بچه
«حداقل 500هزار.» دکتر جاوید آلداوود - عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران - درباره تعداد تقریبی گربههای سرگردان در خیابانهای پایتخت میگوید. این یعنی اینکه ما با نیم میلیون موجود رها شده و ولگردی همسایه هستیم که سلامت و زیبایی پایتخت را تهدید میکنند. حالا با این همه گربه که حتی زحمت گرفتن موشهای خیابانی را هم به خودشان نمیدهند و تنها با پاره کردن پلاستیکهای زباله شکمشان را سیر میکنند، یا باید آنها را کشت که میگویند کاری غیرشرعی است یا اینکه باید کاری کرد که جلوی رقابت آنها برای زاد و ولد گرفته شود.
در این میان دومین شیوه، راهی علمی و منطقی است که شهرداری تهران قصد دارد آن را به اجرا بگذارد.
همین هفته گذشته، مهندس نصری - مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل تهران از آماده شدن طرحی برای ارائه به شورای شهر تهران برای مقابله با حیوانات موذی و مزاحم خبر داد و اعلام کرد با هماهنگی انجمن حمایت از حیوانات، طرح عقیمسازی گربهها به صورت آزمایشی در 2منطقه تهران در حال انجام است که در صورت حصول نتایج لازم، از سال آینده در مناطق بیشتری این طرح به اجرا گذاشته میشود.
کارخانه گربهکشی تعطیل!
دکتر آلداوود - عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران - از آن کسانی است که شدیدا با قتل عام گربههای پایتخت مخالفند و در مقابل، طرح عقیمسازی گربهها را راهحل مناسبی برای کاستن آمار گربههای پایتختنشین و نجات مردم از دست آنها میدانند؛ «تنها راه انسانی و علمی برای کنترل جمعیت گربهها، استفاده از روش عقیمسازی است که در همه کشورهای جهان هم اجرا میشود».
دکتر آلداوود میگوید 5 سال قبل، عدهای از مسئولان با انتشار شایعهای درباره ابتلای 2 گربه به بیماری هاری در منطقه شمیرانات، تصمیم به کشتار گربهها گرفتند که مورد اعتراض شدید قرار گرفت و حتی کودکان شرکتکننده در پنجمین جشنواره کودک و نوجوان با امضای طوماری خطاب به وزارت کشور و مسئولان دیگر، کشتار گربهها را به دور از عقل و انسانیت دانستند.
انجمن حمایت از حیوانات در همان زمان، طرح عقیمسازی گربهها را به جای کشتار آنها به مسئولان وقت ارائه داد که مورد توجه قرار نگرفت اما باعث شد طرح کشتار گربهها هم معلق بماند؛ ضمن اینکه طرح کشتار، به دلیل اینکه کمتر کارگری حاضر بود گربهها را بکشد، عملا هم قابل اجرا نبود.
دکتر آلداوود میگوید بالاخره طرح در شورایی که برای کنترل حیوانات مضر در وزارت کشور وجود دارد، مطرح شد و با اصلاحاتی تصویب شد. این طرح همان زمان برای اجرا به سازمان شهرداریها ارجاع شد اما باز هم به فاز اجرایی نرسید. رئیس انجمن حمایت از حیوانات استان تهران میگوید: «از اواخر سال84 انجمن تصمیم گرفت بدون مشارکت دولتی و برای کنترل جمعیت گربهها طرح عقیمسازی را اجرا کند». به همین منظور مکاتبات مختلفی با سازمان جهانی حمایت از حیوانات و شرکتهای مختلف انجام شد تا اینکه از 15اردیبهشت سال85، فاز اول این طرح با کمک بعضی شرکتهای دارویی - که دارو، نخ بخیه و دیگر وسایل مورد نیاز را اهدا کرده بودند- آغاز شد.
با توجه به اینکه هر گربه در شرایط مطلوب میتواند سالانه 2بار تولید مثل کرده و در هر نوبت 4 یا 5 بچه گربه بهدنیا آورد، بنابراین عقیمسازی یک هزار گربه در سال اول، از تولید حدود 5هزار بچه گربه جلوگیری میکند و این آمار بسیار خوبی برای کنترل جمعیت گربههاست. بر این اساس در سالهای بعد این روند کاهش جمعیت به صورت تصاعدی ادامه مییابد.
اجرای عملیات عقیمسازی
دکتر آلداوود درباره عملیات عقیمسازی میگوید: «این عملیات 3 مرحله دارد». در مرحله اول، محلهای پرجمعیت گربهها مثل شهرکهای مسکونی، خوابگاههای دانشجویی و... با گزارشهای مردمی یا توسط اعضای انجمن حمایت از حیوانات شناسایی میشوند. اعضای انجمن با کمکهای مردم، دانشجویان رشته دامپزشکی و... در این محلها برای گرفتن گربهها تلهگذاری میکنند. این تلهها طوری طراحی شده که هیچ آسیبی به حیوان زبانبسته نمیزند. بعد از گرفتن گربهها، این حیوانات برای انجام جراحی عقیمسازی به کلینیکهای خاصی منتقل میشوند. انجمن با 12کلینیک دامپزشکی قرارداد دارد تا جراحی عقیمسازی را انجام دهند. در بعضی از شهرکها مثل شهرک پردیسان هم اتاقی در نظر گرفته شده که عمل همان جا انجام میشود.
هر گربهای که در تله میافتد، توسط متخصصان، جراحی شده و عقیم میشود. جراحی روی گربههای نر سادهتر است و آنها بلافاصله بعد از عقیمسازی، در همان محلی که به تله افتادهاند رها میشوند. اما گربههای ماده چون رحمشان خارج میشود و نیاز به بخیه دارند، به مدت یک هفته در کلینیک نگهداری میشوند و بعد از کشیدن نخهای بخیه، در محل خودشان رها میشوند.
عملیات عقیمسازی در پایان فصل تولیدمثل گربهها آغاز میشود. در فاز اول این طرح که از 15اردیبهشت 85 آغاز شد، قرار بود 5هزار گربه عقیم شوند اما به دلیل مشکلات موجود، تنها 1200گربه تحت عمل عقیمسازی قرار گرفته و در محلهای خودشان رها شدند.فاز دوم طرح انجمن هم از اردیبهشتماه 86 آغاز شده و تاکنون 800 گربه عقیم شدهاند. دکتر آلداوود میگوید: «قصد داشتیم در بدن گربهها یک میکروچیپ هم برای شناسایی بعدی آنها جاسازی کنیم که متاسفانه بودجه لازم را نداشتیم. در این طرح علاوه بر کاهش جمعیت گربهها، نژادهای خاص را شناسایی میکنیم، همچنین امکان کنترل و تشخیص بیماریهای موجود هم به وجود میآید. اما در این طرح، گربههای از نژاد اصیل به هیچ عنوان عقیم نمیشوند».
شناسایی گربه گرانقیمت ایرانی
دکتر باقری -رئیس روابط عمومی انجمنحمایت از حیوانات استان تهران- نیز درباره طرح عقیمسازی میگوید: در اجرای طرح عقیمسازی، سلامت و نژاد گربهها در نظر گرفته میشود و نژادهایی مانند نژاد پرشینکت (Persian cat) که از گرانترین گربههای ایرانی است، در صورت مشاهده جداسازی شده و برای نسلکشی از آنان استفاده خواهد شد.
لطفا همکاری کنید
شاید کمتر پایتختی در دنیا باشد که در آن، وضعیت گربههای ولگرد به اندازه تهران بغرنج شده باشد. دکتر آلداوود در اینباره میگوید: «در اکثر کشورهای جهان، اگر حیوان ولگردی در خیابان رها شده باشد، وجود او به عنوان یک چرخه غیربهداشتی قلمداد میشود و به این ترتیب، حیوان به سرعت گرفته شده و تا یک هفته برای پیدا شدن صاحبش نگهداری میشود و بعد از این مدت به مراکز نگهداری حیوانات سپرده میشود. اما در ایران به این صورت نیست و بیش از 500هزار گربه در خیابانها رها هستند».
او میافزاید: «انجمن حمایت از حیوانات اصولا با وجود حیوانات ولگرد موافق نیست و اعتقاد دارد این نوع زندگی نهتنها برای انسانها مشکلساز است بلکه برای حیوانات هم مناسب و راحت نیست. ما تجربه علمی و عملی طرح عقیمسازی را در اختیار داریم. مردم میتوانند برای سؤال در اینباره یا برای تماس در مورد محلهای پرجمعیت گربهها، به سایت www.Iranspca.com مراجعه کرده یا با شماره 66906700 تماس بگیرند».
این هیولاهای کوچک
گربهها حیواناتی هستند که همیشه در 2 سوی طیفی از علاقه و نفرت قرار گرفتهاند؛ گاهی آنها را نماد خدایان باستان دانستهاند و آنها را مثل الهه پرستیدهاند و گاهی آنها در فرهنگها و سنتهای باستانی نماد شیطان و بدشگونی بودهاند. در ایران، روسیه و ترکمنستان و بسیاری دیگر از کشورها، این عقیده وجود دارد که دیدن گربه سیاه در راه شگون ندارد و خرافات عجیب و غریبی درباره قدرت شیطانی چشمان گربه سیاه وجود دارد. اما علاوه بر این افسانهها و خرافات درباره نیروی اهریمنی گربه، ترس از انتقال بیماری توسط این حیوان، یکی از دلایل مهم ترس و هراسی است که اکثر ما از این حیوان داریم در این میان، ترس از ابتلا به بیماری انگلی توکسوپلاسموز - که گفته میشود ادرار گربه از مهمترین راههای انتقال آن است - مهمترین دلیل کنارهگیری ما از این حیوان است.
توکسوپلاسموز نوعی بیماری انگلی است که اگر زنان باردار دچار آن شوند، ممکن است باعث شود فرزند عقبماندهای به دنیا بیاورند یا حتی ممکن است باعث سقط جنین شود. به گفته دکتر آلداوود، این باور که این بیماری بیشتر از طریق گربه منتشر میشود به مرور زمان باعث ترس خانمها از این حیوان بیآزار شده است، در حالی که احتمال انتقال آن از طریق گوشتهای نیمپزی که ما هر روز مصرف میکنیم، بسیار بیشتر است.این متخصص حیوانات کوچک در ادامه میافزاید: «توکسوپلاسموز در صورتی از گربه به انسان منتقل میشود که فرد با مدفوع گربهای که مبتلا به این بیماری بوده در تماس باشد و این انگل از طریق دستگاه گوارش، وارد بدن انسان شود؛ همچنین این انگل به راحتی از طریق خوردن همبرگر یا گوشت کبابی گاو یا گوسفندی که خوب نپخته باشد، قابل انتقال است. به این ترتیب احتمال مبتلا شدن به این بیماری از طریق گوشت نپخته، صدها برابر احتمال انتقال آن از طریق مدفوع گربه است».
10 پله برای نترسیدن از گربهها
اگرچه قرار است با اجرای طرح عقیمسازی گربهها، تعداد گربههای پایتختنشین کاهش شدیدی پیدا کند اما تا آن موقع بد نیست روشهایی را برای کاهش ترس از گربه یاد بگیرید. روانشناسان برای چیره شدن بر ترس از حیوانات بیخطر مثل گربه، نردبانی رسم میکنند که 10پله دارد. فرد باید مرحله به مرحله پلههای این نردبان را پشت سر بگذارد و بر ترس و اضطراب خودش غلبه کند. مثلا برای پیروز شدن بر ترس از گربه میتوانید این نردبان را بکشید:
1 - صحبت کردن در مورد گربه 2- دیدن فیلم یا عکس از گربه 3- لمس کردن تصویر گربه 4- نوازش کردن مجسمه یا عروسک گربه 5- نگاه کردن به گربه واقعی از دور 6- نگاه کردن به گربه از نزدیک 7- نزدیک شدن به گربه به همراه یک نفر 8- نزدیک شدن به گربه به تنهایی 9- لمس کردن گربه با وسیله 10- لمس کردن گربه با دست.