به گفته وي، ميزان 10ميليون تن محصول نهايي به‌منظور تأمين نيازهاي بازار داخلي به ارزش حدود 190هزار ميليارد ريال پيش‌بيني شده است اما سؤال اين است كه آيا امكان استفاده از كالاهاي صادراتي پتروشيمي به‌عنوان مواداوليه توليد محصول در داخل وجود ندارد؟ فعالان صنايع پايين‌دستي پتروشيمي در اين زمينه ديدگاه ديگري دارند.
- اول توليد ملي؛ بعد صادرات
نصرالله رضازاده، رئيس اتحاديه صنايع پايين‌دست پتروشيمي ايران در گفت‌وگو با همشهري با بيان اينكه موضوع خام‌فروشي مواداوليه پتروشيمي موضوع تازه‌اي نيست، مي‌گويد: فعالان صنايع پايين‌دست پتروشيمي خواسته‌شان اين است كه اگر نيازي در بازار داخلي به مواد اوليه پتروشيمي و پليمري وجود دارد كه مي‌توان با توليد كالاهاي نهايي ساخته‌شده از آنها به بازارهاي هدف صادر كرد و نياز داخلي را پوشش داد، دليلي بر صادركردن اين مواد به‌صورت خام وجود ندارد.
وي ظرفيت اسمي واحدهاي فعال در پايين‌دست پتروشيمي را در بخش پليمري 8ميليون و 700هزار تن در سال برآورد كرد و افزود: كل مواد اوليه پليمري توليد داخل 7ميليون و 300هزار تن برآورد مي‌شود كه اگر سياست توزيع اين مواد به سمت حمايت از توليد داخل اصلاح شود، اصلا نيازي به صادرات اين مواد اوليه به‌صورت خام وجود ندارد. رئيس اتحاديه صنايع پايين‌دست پتروشيمي با اعلام اينكه هم‌اكنون 2ميليون تن از مواد اوليه پتروشيمي در كشور تبديل به كالاهاي نهايي ساخته‌شده مي‌شود، گفت:
در نشست‌هايي با معاون اول رئيس‌جمهور و وزير صنعت، معدن و تجارت و با شوراي رقابت، پيشنهادهايي براي اصلاح سازوكار توزيع مواد خام پليمري و پتروشيميايي با هدف اصلاح روش قيمت‌گذاري انجام شده و فعالان صنايع وابسته به پتروشيمي در پايين‌دست منتظر تصميم شوراي رقابت هستند تا بلكه شاهد رونق و رشد صنايع وابسته و ايجاد اشتغال باشيم.
رضازاده با اشاره به رشد صادرات كالاهاي توليد داخل به بازارهاي صادراتي در سال‌هاي 92و 93اظهار كرد: حداكثر نياز بازار داخل به محصولات ساخته شده از مواد اوليه پليمري در سال 4.5ميليون تن برآورد شده و اگر ما بتوانيم 30درصد از ظرفيت 137ميليارد دلاري بازار كشورهاي همسايه را در اختيار بگيريم، حجم كل صادرات محصولات ساخته شده از مواد اوليه پتروشيمي به 40ميليارد دلار افزايش خواهد يافت و جلوي خام‌فروشي 14ميليارد دلاري گرفته خواهد شد.
رئيس اتحاديه صنايع پايين‌دست پتروشيمي با اشاره به خالي ماندن 6.2ميليون تني صنايع پايين‌دست پتروشيمي اظهار كرد: برآوردهاي كارشناسي نشان مي‌دهد در ازاي هر يك ميليون تن مواد اوليه پتروشيمي در صنايع پايين‌دست 200هزار شغل پايدار ايجاد خواهد شد.
- برنامه‌ريزي دقيق مي‌خواهيم
مهدي پورقاضي، رئيس كميسيون صنايع اتاق تهران و عضو انجمن ملي صنايع پلاستيك ايران مشكل اصلي را ضعف برنامه‌ريزي و ناهماهنگي در توزيع مواد اوليه توليد داخل پتروشيمي مي‌داند و مي‌گويد: هم‌اكنون بخشي از توليد داخل توسط شركت‌هاي پتروشيمي صادر و بخشي هم براي نياز داخلي عرضه مي‌شود و عمده نگراني صنايع مرتبط داخلي نيازمند مواد اوليه، عدم‌برنامه‌ريزي براي جلوگيري از كمبود عرضه در داخل است.
وي پيشنهاد مي‌دهد كه بهتر است مجتمع‌هاي پتروشيمي اول متعهد به تأمين نياز داخلي شوند و مازاد آن را عرضه كنند و اين كار درخصوص يكي از مواد اوليه براي توليد لوله‌هاي پلي‌اتيلن انجام شده كه بايد اين مسئله به ساير صنايع مرتبط با صنعت پتروشيمي تسري يابد.
پورقاضي با اعلام اينكه توليد مواد اوليه پتروشيمي در داخل كشور كفاف نياز صنايع داخلي را مي‌دهد، مي‌گويد: درصورتي كه يك برنامه‌ريزي دقيق انجام شود ديگر شاهد كمبود يا مازاد عرضه مواد اوليه نخواهيم بود و انتظار مي‌رود مشكلات ناشي از عدم‌تعادل بين تقاضا و عرضه به نحو مطلوبي كاهش يابد.
اين فعال اقتصادي با اعلام اينكه با فرض فعال‌سازي ظرفيت اسمي واحدها و صنايع پايين‌دست پتروشيمي بازهم مواد اوليه توليد پتروشيمي‌ها كفاف تقاضا را خواهد داد، مي‌افزايد: به‌نظر مي‌رسد هم‌اكنون حدود 30درصد واحدهاي پايين‌دست پتروشيمي تعطيل باشند و 50درصد هم با ظرفيت كمتر از ظرفيت واقعي فعال هستند.
او با بيان اينكه بخشي از اين صنايع از ضعف تكنولوژي رنج مي‌برند، مي‌گويد: در صنايع پايين‌دست بيشتر با ضعف مديريت، خلاقيت و بهره‌وري مواجه هستيم و با وجود نيروي كار انرژي ارزان، بسياري از واحدهاي كوچك و متوسط داراي قدرت رقابت صادراتي نيستند و بايد به سمت افزايش بهره‌وري و تشكيل كنسرسيوم‌هاي صنعتي برويم تا بتوانيم محصول نهايي توليدشده داراي قدرت رقابتي در بازارهاي داخلي و خارجي را عرضه كنيم.
- چالش اشتغال در پتروشيمي
دفتر توسعه صنايع پايين‌دستي پتروشيمي وابسته به شركت ملي پتروشيمي اخيرا اعلام كرده است: براساس شاخص‌هاي به‌روز‌رساني شده، ظرفيت ميانگين اشتغال‌زايي كل زنجيره صنعت پتروشيمي امروزه حداكثر در حدود 16هزار نفر اشتغال به ازاي هر يك ميليون تن ظرفيت جديد است و موضوع ايجاد 200هزار شغل تنها مربوط به صنايع پليمري از زيرمجموعه صنعت پتروشيمي است و نه ايجاد ظرفيت در صنعت پتروشيمي؛ به‌گونه‌اي كه كل پليمر توليد شده در كشور بالغ بر 6 ميليون تن از 51 ميليون تن توليد صنعت پتروشيمي در سال95را تشكيل مي‌دهد و مابقي اجزاي سبد توليدات صنعت سطح اشتغال بسيار پايين‌تري دارند.
اين در حالي است كه حسين ابويي مهريزي، معاون وزير صنعت ظرفيت اشتغال در صنعت پتروشيمي را كمتر برآورد كرده و گفته است: حداكثر اشتغال‌زايي حوزه پتروشيمي و صنايع پايين‌دست 14هزار و 400نفر است. اين دفتر با اعلام اينكه هم‌اكنون از كل محصول به فروش رسيده صنعت پتروشيمي 30درصد و از محصولات پليمري 50درصد آن در داخل كشور به مصرف مي‌رسد، وعده داده است:
با سرمايه‌گذاري جديد در خطوط توليد، ارتقاي سطح فناوري و توسعه بازار اين صنايع امكان افزايش جذب اين محصولات در داخل و افزايش سهم اشتغال در صنايع پايين دستي پتروشيمي فراهم خواهد شد. اين در حالي است كه فعالان صنعت پايين‌دستي پتروشيمي كشور فروردين‌ماه امسال رويه‌اي اجرايي را به‌منظور دست‌كم يك ميليون شغل در صنايع پايين‌دست پتروشيمي كشور در اين صنعت به دولت پيشنهاد و منتشر كرده‌اند.
اتحاديه سراسري صنايع پايين‌دست پتروشيمي با دارا بودن 34تعاوني تحت پوشش در سراسر كشور و 5481واحد توليدي در صنعت پايين‌دست كشور تأكيد دارد، مي‌توان 90درصد از ظرفيت‌هاي موجود و معطل مانده در صنعت پايين‌دستي پتروشيمي(صنايع تكميلي) را كه متأسفانه با وجود سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده توسط بخش خصوصي و هم‌اكنون بلااستفاده مانده‌اند،
فعال و سهم قابل‌توجهي از اشتغال در كشور را ايجاد كرد؛ به‌نحوي كه تنها با اصلاح قوانين و سرمايه‌گذاري نسبي اندك قادر به ايجاد 3ميليون و 220هزار شغل فقط در بخش پلاستيك با ايجاد ارزش افزوده بالا براي كشور خواهيم بود كه معادل 50درصد اشتغال ايجاد شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
نظر شما