چاه‌هاي فاضلاب شهر به دالان‌هاي زيرزميني نوش‌آباد نشت مي‌كند و آنطور كه راهنماي شهر زيرزميني نوش‌آباد به همشهري گفته است، گاز متصاعد شده ناشي از نفوذ فاضلاب منجر به شيوع بيماري در ميان راهنمايان و بازديدكنندگان از شهر زيرزميني 1500ساله در 10 كيلومتري كاشان شده است.
امكان ايجاد سيستم فاضلاب براي نوش‌آباد تاكنون ميسر نشده و دليل آن نيز خالي بودن سطح زيرين شهر است كه به گفته ساكنان، در برخي نقاط حفر 3متر چاه منتهي به دالان‌هاي شهر زيرزميني مي‌شود. شهر زيرزميني اويي براي در امان ماندن از حملات مغول‌ها و گروه‌هاي مهاجم به‌عنوان يك دژ دفاعي و نظامي حفر شد. اين شهر دستكند، اكنون در فهرست آثار ملي كشور ثبت شده و زمزمه ثبت‌جهاني آن نيز شنيده مي‌شود. اما در آخرين بازديد كارشناسان يونسكو ايراداتي به پيشنهاد ثبت جهاني اويي وارد شد كه اصلي‌ترين آنها چاه‌هاي فاضلاب حفر‌شده بر سر اويي و نشت كثافات به اين شهر زيرزميني است. نكته ديگر نيز آزادسازي شهر زيرزميني از ساخت و سازهاي سطح شهر است.
- روزگار ناخوش نوش آباد
شهر زيرزميني نوش‌آباد در ساختاري از خاك رس بنا شد. 4كيلومتر از اين شهر طبقاتي نيز توسط باستان‌شناس‌ها شناسايي شده و 2ورودي آن اكنون لايروبي و براي بازديد گردشگران آماده شده است. ورودي سوم اين شهر هنوز در دست كاوش است و تاكنون بازگشايي نشده است. معماري دستكند شهر زيرزميني نوش‌آباد امكانات محدود براي اقامت 7تا 10روز را براي ساكنان تاريخي فراهم مي‌كرد. انبارهاي آذوقه، امكان دسترسي به آب، اتاق‌هاي استراحت و حتي امكانات بهداشتي نيز در اين شهر زيرزميني ايجاد شد.
شهر زيرزميني نوش‌آباد با احداث يك چاه خانگي كشف شد. يكي از ساكنان شهر در حياط خانه خود مشغول حفر چاه بود و وقتي چند متر به پايين رفت ناگهان چاه خالي و دالان‌هاي اويي نمايان شد. صاحبخانه موضوع را گزارش داد و پس از آن باستان‌شناس‌ها به اويي رفتند و لايروبي اين شهر از فاضلاب و سيلابي كه در دالان‌ها جمع شده بود، آغاز شد. شهر زيرزميني نوش‌آباد يك‌بار به‌دليل نفوذ سيلاب شديد در اين شهر دچار آبگرفتگي وسيع شد و آب‌هاي ناشي از آن سيلاب تا سال‌ها دالان‌هاي اويي را فراگرفته بود. برخي ساكنان نوش‌آباد به همشهري گفته‌اند كه يافتن شهر زيرزميني در حفر چاه‌ها به‌مدت‌ها پيش بازمي‌گردد و بسياري از اهالي اين شهر از مدت‌ها قبل در فعاليت‌هاي حفر چاه به خالي بودن زير شهر پي برده بودند، ولي تنها يكي از ساكنان موضوع را گزارش كرد و موجب شناسايي اين شهر تاريخي شد.
- رؤياي دست نيافتني ثبت جهاني
نوش‌آباد در دوره‌هاي تاريخي دژ دفاعي از شهر كاشان در برابر تهاجم مغول‌ها و افغان‌ها بود. كاشان داراي يك ديوار دفاعي مستحكم بود و نفوذ سپاهيان مهاجم به اين شهر سخت بود و مهاجمين به كاشان براي اطراق و برپايي اردوگاه نوش‌آباد را انتخاب مي‌كردند. همين موضوع موجب شد كه ساكنان اين شهر، دستكند تاريخي خود را براي در امان ماندن از تهاجم اقوام مهاجم ايجاد كنند. اويي نيز آنطور كه راهنماي اين مجموعه مي‌گويد اسم رمز مدافعان شهر در دالان هاي زيرين شهر بود. از كاوش‌هاي باستان‌شناسي در اويي نوش‌آباد سفالينه‌ها و حتي سكه‌هايي به‌دست آمده است اما به گفته مطلعين، مدير پايگاه ميراث فرهنگي نوش‌آباد گفته است سكه‌هاي يافت‌شده چنان سولفات شده‌اند كه نمي‌توان قدمت‌شان را مشخص كرد.
بنيان شهر باستاني نوش‌آباد را به انوشيروان ساساني يا انوشيروان دادگر نسبت داده‌اند. اين شهر را انوشيروان‌آباد، نوشيروان‌آباد و بعدها نوش‌آباد خوانده‌اند. آثار تاريخي برجاي مانده از دوره ساساني، اوايل دوره اسلامي، سلجوقي، صفوي و قاجاري در اين شهر بيانگر قدمت تاريخي نوش‌آباد است. مسجد جامع نوش‌آباد با برخورداري از يك مناره سلجوقي دستخوش تخريب و مرمت نامناسب شده است. بناي مناره را به بهانه مرمت و بازسازي از سازه مسجد جدا كرده‌اند. از كتيبه‌هاي تاريخي اين مسجد نيز خبري نيست؛ بر بالاي مناره نيز كاشي‌هاي سه‌ضلعي سلجوقي را با كاشي‌هاي سه‌ضلعي جديد جايگزين كردند. پايگاه ميراث فرهنگي نوش‌آباد آنطور كه شايسته اين شهر زيرزميني است به آن رسيدگي نمي‌كند. ارزيابي‌هاي غيررسمي بيانگر درآمد 500 ميليون توماني شهر زيرزميني نوش‌آباد از محل فروش بليت سالانه به گردشگران است. نوش‌آباد يك قلعه تاريخي هم دارد كه قدمت آن به دوره سلجوقي مي‌رسد اما مسئولان شهر بافت قلعه تاريخي را تخريب كردند تا يك زمين فوتبال در آن ايجاد كنند. خانه هاي تاريخي نوش‌آباد نيز يكي پس از ديگري تخريب و جاي آنها سازه‌هاي آجري بدريخت بنا شد.
مقاوم‌سازي بخش‌هايي از شهر زيرزميني نيز پس از سال‌ها تنها در چند بخش انجام شده و خطر ريزش بخش‌هايي از شهر زيرزميني به‌دليل نفوذ مداوم فاضلاب وجود دارد. بافت تاريخي شهر نيزكه زماني پوشيده از ساباط بود از بين رفته و تنها 2ساباط ديگر باقي است. به همين دليل است كه ثبت جهاني اويي آرزوي دست‌نيافتني است.
- نشت فاضلاب خانگي به اويي سلامت گردشگران را تهديد مي‌كند
بازديدكنندگان از نفوذ فاضلاب شهري به شهر زيرزميني نوش‌آباد بي‌اطلاع هستند و برخي از آنها با كودكان خود به اين سايت تاريخي سر مي‌زنند. تابلوي هشدار براي ممنوعيت ورود كودكان به شهر زيرزميني وجود ندارد و تنها راهنمايان هستند كه از بازديدكنندگان مي‌خواهند كودكان نوزاد و خردسال را به‌دليل وجود چاه‌هاي بسيار و گازهاي متصاعد شده از فاضلاب، از اين شهر تاريخي خارج كنند. برخي بازديدكنندگان اما هشدارهاي راهنمايان را جدي نمي‌گيرند. درحالي‌كه گازهاي متصاعد شده از نفوذ فاضلاب شهري به شهر زيرزميني نوش‌آباد سلامت بازديدكنندگان و حتي راهنمايان مستقر در اين شهر زيرزميني را به خطر انداخته است. آنجا از ارائه ماسك‌هاي معمولي به بازديدكنندگان نيز كه هر كدام مبلغ 5هزار تومان بابت بازديد از شهر زيرزميني مي‌پردازند خبري نيست.
نظر شما