بسياري از فيلم‌هايي كه در سينماي ايران با موضوع بيماران اعصاب و روان توليد شده‌اند سرشار از خطاهاي علمي بوده‌اند و عملكرد سينما در حيطه توليد آثار روانشناختي قابل دفاع نيست.«برادرم خسرو» از معدود فيلم‌هايي است كه ميزان خطاي علمي و طبي در آن به كمترين حد ممكن رسيده و تصويري كه فيلم از يك بيمار «مانيك- دپرسيو» يا دوقطبي پيش چشم مي‌گذارد، با اندكي چشم‌پوشي قابل‌قبول است. بهره‌مندي كامل از مشاوره روانشناسي دقيق حين يا پس از نگارش فيلمنامه مي‌توانست به بهتر شدن فيلم كمك كند و از همان ميزان خطاي علمي اندك در موضوع، شخصيت‌پردازي و رفتارپردازي بكاهد.
نويسندگان فيلمنامه در پرداخت روابط 2برادر تا حدودي تحت‌تأثير فيلم معروف «مرد باراني» (بري لوينسن- 1988) با بازي داستين هافمن در نقش يك بيمار اوتيستيك (درخودمانده) بوده‌اند. نگاه ضدكليشه نويسندگان شايسته تحسين است و اين نگاه به خوبي تأثيرگذاري روابط دور از انتظار دايي با برادرزاده و زن‌برادر با خسرو را تشديد كرده و عمق بخشيده است.
روابط ضدكليشه سبب شده رخدادهاي فيلم و واكنش‌هاي شخصيت‌ها چندان قابل حدس نباشد و باعث جذابيت بيشتر فيلم شود. شخصيت‌پردازي دندانپزشك، همسر و فرزندش بسيار قابل بحث و مداقه است. نويسندگان عمدا و كاملا بجا هيچ تلاشي براي مثبت‌نمايي و ارائه چهره‌اي موجه از دندانپزشك كه خود دچار مشكلات رواني است، نكرده‌اند.
حمايت‌هاي پنهان زن‌برادر از خسرو در سينماي ايران كمتر مسبوق به سابقه و به سبب دور از انتظار بودن و پرداخت درست، براي مخاطب جذاب است و اين نوع نگاه به شخصيت‌ها بسيار به نفع فيلم تمام‌شده است.بازگشت ناصر هاشمي با برادرم خسرو به سينما بعد از غيبتي طولاني چندان پرفروغ نيست و بازي او در لحظه‌هايي كه بايد عصباني شود و خشم خود را بروز دهد، به چشم نمي‌آيد.
هنگامه قاضياني نگاه‌هاي بسيار كنترل‌شده و هدفمند دارد و همزمان در ابعادي از يك نقش (پزشكي كه از كار كناره گرفته، مادر، همسر و زن‌برادر) را بسيار ماهرانه در بازي خود لحاظ كرده است. شهاب حسيني به‌واسطه درك درستي كه از نقش داشته به‌خوبي توانسته زيروبم‌هاي روانشناختي يك بيمار رواني را در بازي‌اش بازتاب دهد؛ هر چند نحوه بازي او بيشتر تداعي‌گر يك فرد دچار «اختلال شخصيت» است تا يك بيمار دوقطبي!
حسيني در مجموع توانسته همدلي تماشاگر را نسبت به خود برانگيزاند. بازي هنرپيشه خردسال نقطه ضعف اصلي فيلم است؛ بازيگر درست انتخاب نشده و كم‌كاري كارگردان در بازي گرفتن از او را هم نبايد ناديده گرفت. روابط شكننده خانواده در فيلم بسيار خوب نمايشي و تحليل شده است. نحوه تعامل «سلامت‌محور» اعضاي خانواده با عضو مبتلا به بيماري رواني خانواده مبحثي مهم در روانشناسي و روانپزشكي است. در اين راستا مي‌توان برادرم خسرو را فيلمي قابل توصيه براي نمايش در دانشكده‌هاي علوم رواني و رفتاري با كاربردهاي آموزشي دانست.
- رئيس گروه سلامت روان دانشگاه علوم‌پزشكي تهران
نظر شما