نشست روز جمعه نمايندگان كشورهاي جهان در مقر سازمان ملل در نيويورك، نتيجه يك دهه تلاش نهادهاي بين‌المللي مخالف كاربرد سلاح‌هاي هسته‌اي بود. 122كشور به پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي رأي مثبت دادند. هلند تنها كشوري بود كه به آن رأي منفي داد و نماينده سنگاپور هم ترجيح داد تنها رأي ممتنع نشست را ثبت كند. تصويب اين پيمان تشويق بي‌امان حاضران در نشست را به‌دنبال داشت؛ عكس‌العملي كه نشان از راه طولاني طي شده براي نهايي شدن پيمان داشت.
مهم‌ترين غايبان اين نشست رژيم‌هاي دارنده سلاح‌هاي هسته‌اي بودند كه اقدامات‌شان طي يك دهه گذشته مانع به ثمر نشستن تلاش‌هاي گروه‌ها و كشورهاي مخالف كاربرد سلاح‌هاي هسته‌اي در تصويب متن پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي بوده است. روسيه، آمريكا، چين، فرانسه، انگليس، هند، پاكستان، كره‌شمالي و رژيم صهيونيستي دارندگان سلاح‌هاي هسته‌اي در جهان هستند. در مجموع، بيش از 15هزار كلاهك هسته‌اي در جهان وجود دارد كه 90درصد آنها در اختيار آمريكا و روسيه است. ديگر كشورهايي كه در نشست روز جمعه سازمان ملل شركت نكرده بودند هم يا زير چتر امنيتي اين رژيم‌ها قرار دارند يا پس از لابي اين كشورها ترجيح دادند از اساس در اين نشست حضور پيدا نكنند.
پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي از نظر حقوقي تملك، توليد، استفاده يا تهديد به استفاده از سلاح هسته‌اي را تحت هر شرايطي به‌طور كامل ممنوع مي‌كند. طبق اين پيمان كه متن آن 2ماه ديگر و همزمان با برگزاري مجمع عمومي سازمان ملل براي امضاي نهايي سران كشورهاي جهان مفتوح مي‌شود، دارندگان سلاح‌هاي هسته‌اي موظف مي‌شوند فهرست سلاح‌هاي هسته‌اي خود و تأسيسات توليد آنها را به دبيركل سازمان ملل اعلام كرده و آنها را از حالت عملياتي خارج كنند.
سپس طبق يك برنامه زمانبندي شده كه بايد به تصويب كشورهاي عضو برسد، همه اين سلاح‌ها بايد تحت نظارت و راستي آزمايي بين‌المللي منهدم شوند.نمايندگان آمريكا، فرانسه و انگليس بلافاصله پس از تصويب متن پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي در بيانيه‌اي مشترك اعلام كردند نه‌تنها به اين پيمان نمي‌پيوندند بلكه تصويب آن را هم غيرقانوني مي‌دانند.
استدلال آنها اين است كه در شرايطي كه معاهده منع اشاعه سلاح‌هاي هسته‌اي (ان‌پي‌تي) وجود دارد، اضافه كردن يك معاهده جديد در زمينه سلاح‌هاي هسته‌اي به حقوق بين‌الملل ضروري نيست و «با واقعيت‌هاي امنيتي موجود در جهان» همخواني ندارد. معاهده ان‌پي‌تي كه 50سال از انعقاد آن مي‌گذرد، كشورهاي جهان را به 2گروه كشورهاي برخوردار و غيربرخوردار از سلاح‌هاي هسته‌اي تقسيم مي‌كند.
طبق اين معاهده كشورهاي دارنده سلاح‌هاي هسته‌اي كه همان اعضاي دائم شوراي امنيت هستند، نبايد سلاح‌هاي هسته‌اي را در اختيار كشورهاي غيربرخوردار قرار دهند و كشورهاي غيربرخوردار هم متعهد مي‌شوند در راه دستيابي به سلاح‌هاي هسته‌اي تلاش نكنند. هند، پاكستان، كره‌شمالي و رژيم صهيونيستي ام‌پي‌تي را امضا نكرده‌اند. معاهده جديد اما تمام كشورها را فارغ از موقعيت‌شان از داشتن سلاح‌هاي هسته‌اي منع مي‌كند.
پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي با امضاي 50عضو سازمان ملل در مجمع عمومي، لازم‌الاجرا مي‌شود. پيش از اين در سال1997 «كنوانسيون سلاح‌هاي شيميايي» و در سال1975 «كنوانسيون سلاح‌هاي بيولوژيك» نيز با امضاي كشورهاي عضو سازمان ملل لازم‌الاجرا شدند.
- حمايت ايران از پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي
نماينده دائم ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در پايان نشست سازمان ملل در زمينه تهيه سند پيمان ممنوعيت سلاح‌هاي هسته‌اي، حمايت تهران را از تلاش‌هاي بين‌المللي براي امحاي كامل اين سلاح‌ها اعلام كرد. رضا نجفي سفير و نماينده دائم ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، طي سخناني پس از تصويب اين پيمان، گفت:
«جمهوري اسلامي ايران قوياً از هدف اين معاهده در ممنوع كردن تملك و استفاده يا تهديد به استفاده از سلاح‌هاي هسته‌اي در جهان حمايت مي‌كند.» وي با اشاره به اينكه ايران خود يكي از قربانيان سلاح‌هاي كشتار جمعي است، به فتواي رهبر معظم انقلاب مبني بر حرام بودن سلاح‌هاي كشتار جمعي نيز اشاره كرد و از اقدام كنفرانس در اشاره به نقش رهبران مذهبي در تلاش براي امحاي كامل سلاح‌هاي هسته‌اي در متن معاهده تقدير كرد. »
نظر شما