سابقه نمونه امروزي اين اماكن به دوران صفويه برمي‌گردد كه متأسفانه بسياري از آنها امروزه ديگر وجود ندارند. اساس اين ورزش ايراني برپايه اخلاق مداري و عياري بود و ورزشكاران اين رشته به مولاي متقيان حضرت علي(ع) تاسي مي‌كردند. اين روزها آمدن ورزش‌هاي مدرن و نوپايي چون بدنسازي باعث شده جوانان به سمت اين ورزش‌ها متمايل شوند. ما به مناسبت روز فرهنگ پهلواني و ورزش زورخانه‌اي، يك راهنماي جمع و جور برايتان تدارك ديده‌ايم تا اگر دلتان خواست سراغ اين ورزش برويد دست خالي نباشيد.
- چند اصطلاح زورخانه‌ها
زورخانه‌ها رسم و رسوم و اصطلاحاتي داشتند كه برخي از آنها امروز منسوخ و به فراموشي سپرده شده است.
لنگ انداختن: هنگامي كه كشتي باستاني به خصومت و عصبانيت كشيده مي‌شود، براي توقف كشتي، يكي از بزرگان، لنگ را ميان كشتي‌گيران مي‌اندازد.
زنگ سردم: اين زنگ براي نشان‌دادن قدرت و توانايي و متوجه ساختن حاضران در زورخانه و اعلام خبر است.
سردم: سكويي است براي استقرار و احاطه مرشــد بر كل زورخانــه كــه بتواند خوب مديريت كند.
زنگ: شــبيه كاسه اســت و از جنس مس. از ميانــه‌اش ميلــه‌اي آويزان اســت. هنــگام ورود مهمانــي محتــرم و مهــم يا ورزشكاري پيشكسوت، به صدا درمي‌آيد.
ضرب زورخانه: به طبل مرشــد هم معروف اســت؛ شبيه تنبك است اما جنســي سفالي دارد. براي هماهنگي حركت‌هاي ورزشــكاران و ريتم دادن به آنهاست.
- شخصيت‌ها در زورخانه‌ها
قديم‌ها، هر يك از ورزشكاران در زورخانه با اصطلاحي ناميده مي‌شدند. در حقيقت آنها شخصيت‌هاي زورخانه‌ها بودند كه اينجا به معرفي آنها پرداخته‌ايم.
نوچه: نوچه به جوانان ورزشكاري گفته مي‌شد كه در زورخانه شاگردي يك پهلوان بخصوص را مي‌كردند.
نوخاسته: نوخاسته‌ها، جوانان و نوچه‌هايي بودند كه براي هنرنمايي و كشتي‌گيري به زورخانه‌هاي ديگر هم مي‌رفتند.
صاحب زنگ و صاحب ضرب: پهلوانان معروف كه موقع ورود آنان به زورخانه به احترام آنها مرشد زنگ را به صدا درمي‌آورد.
مرشد: به ضرب‌نواز و خواننده زورخانه مرشد مي‌گويند.
كهنه‌سوار: در گذشته مسئوليت تعليم در زورخانه به‌عهده كهنه‌سواران بود.
ميانـدار: جزو ورزشــكاران پيشكســوت اســت كه وســط گــود قــرار مي‌گيــرد تا هماهنگ‌كننده ورزشــكاران با مرشد باشد و كل حركات و تشريفات ورزشي وسط گود را، مديريت كند.
- وسايل ورزشي زورخانه‌ها
شايد آشناترين اصطلاحات درباره زورخانه‌ها، همين وسايل مربوط به ورزش باستاني باشد.
ميـل: استوانه‌اي شكل اســت و البته مايل به بدنه مخروطي شكل. آدم را ياد گرزهاي قديمي مي‌اندازد. از چوب نــارون و گردو و ارژن و زبان گنجشك ساخته مي‌شود. وزن‌هاي مختلفي هم دارد. هر ميل، مي‌تواند از يك تا 15كيلوگرم وزن داشته باشد.
سـنگ: ســنگ‌ها هم مدل‌هاي مختلفي دارند. 2قطعه تخته‌سنگ حجيم است كه مربعي يا بيضي‌شكل يا چيزي تركيبي از اين دو است. مدلي از اين سنگ‌ها كه در مسابقات مورد اســتفاده قرار مي‌گيــرد، هر كدامش 20كيلو وزن دارد.
تخته شنا: طول تخته كه پايه‌دار است، 70سانتي‌متر مي‌شود و پهنايش 8سانتي متر و پايه‌هايش هم 5سانتي‌متر است.
كبـاده: ايــن يكــي هم كــه آدمــي را ياد كمان‌هاي قديمي مي‌انــدازد. 2مدل دارد؛ سنگين و سبك. معمولا هم از آهن ساخته مي‌شود. وزن كباده‌هاي معمولي 14كيلو بوده و طول كمان آن يك‌ونيــم متر و طول زنجيرش، 2متر است.
نظر شما