مطالعه برای افزایش بهره‌وری آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با همکاری ژاپن

مسعود تجريشي در گفت‌وگو با ايرنا افزود: بخش اصلي احياي درياچه اروميه كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي است كه تحقق آن مستلزم توجه خاص به چند زاويه از حوضه آبريز درياچه اروميه است.

به گزارش همشهري، مسعود تجريشي درحالي از مطالعه براي افزايش بهره‌وري آب در حوضه آبريز درياچه اروميه خبر مي‌دهد كه براساس نقشه راه احياي درياچه اروميه ذيل عنوان كنترل و كاهش مصرف آب در بخش كشاورزي، وزارت نيرو طي 2 سال ملزم به كاهش 40درصدي از حقابه آب‌هاي سطحي و زيرزميني از طريق خريد حقابه كشاورزان شده است. همچنين وزارت جهادكشاورزي بايد در مدت 2سال برنامه‌هاي افزايش بهره‌وري از 60درصد آب باقيمانده دربخش كشاورزي را تهيه و اجرا كند. اين 2 راهكار مصوب اما هنوز اجرايي نشده و تنها در بخش‌هاي كوچكي درحوزه كشاورزي به اجرا درآمده است.

تجريشي با اشاره به اينكه بخش مهمي از اين زاويه چگونگي بهبود معيشت كشاورزان حوضه آبريز درياچه اروميه است، گفت: بررسي‌ها نشان مي‌دهد كشاورزان آذربايجان‌غربي تقريبا 102درصد درآمد خود را هزينه مي‌كنند، يعني اگر درآمد سالانه هر خانوار كشاورز اين استان 16ميليون تومان باشد، بيش از اين ميزان درآمد هزينه مي‌كنند.

وي افزود: به‌عبارتي كشاورزان آذربايجان‌غربي به‌رغم اينكه از آب زيادي براي كشاورزي استفاده مي‌كنند، توليدات كشاورزي آنها حتي كفاف زندگي روزمره آنها را نمي‌دهد كه اين به‌معناي هدر رفت آب و منابع آبي است.

وي اظهار كرد: بنابراين اين شرايط به‌معناي اين است كه اگر بخواهيم درياچه را احيا كنيم، بايد ابتدا به بهبود معيشت كشاورزان آذربايجان‌غربي توجه كنيم كه در اين راستا از سال گذشته با كنار هم گذاشتن اطلاعات جمع‌آوري شده از خانوارهاي كشاورز اين استان، گروه‌هاي اقتصادي كار خود را آغاز كردند.

وي اظهار كرد: در مدت 30سال گذشته بيشترين توسعه كشاورزي در استان آذربايجان غربي صورت گرفته اما كمترين بهره‌وري را به همراه داشته و درآمد كشاورزان در اين استان از ميانگين كشوري پايين‌تر است.

• ضرورت ارتقاي معيشت كشاورزان

تجريشي گفت: وقتي به اين مطالعات نگاه مي‌كنيم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه پيش از احيا يا همزمان با روند احيا بايد كاري كنيم كه معيشت مردم در آذربايجان غربي بهبود و بهره‌وري از آب افزايش يابد؛ يعني در ازاي هر مترمكعب از آب چند كيلوگرم ماده خشك توليد شود مقرون به صرفه است و همزمان نيز درآمد كشاورزان افزايش يابد. وي با بيان اينكه اين چالشي است كه در كل كشور وجود دارد، افزود: اما در اين منطقه به‌رغم مصرف زياد آب، انتظار نمي‌رود درآمد كشاورزان آن از ميانگين كشوري پايين‌تر باشد.

• سهم برابر تغيير اقليم و سدسازي‌ها در خشكي درياچه اروميه

مدير دفتر برنامه‌ريزي و تلفيق ستاد احياي درياچه اروميه گفت: تغيير اقليم و سدسازي‌ها، سهم نسبتا مساوي در خشكي درياچه اروميه دارند.

مسعود تجريشي در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: براساس مطالعات، بارش حوضه آبريز درياچه اروميه طي ۲۰سال اخير با كاهش ۱۸درصدي مواجه بوده است. سقوط ۱۸درصدي سهم بارش اين منطقه باعث كاهش ۲۰ درصدي روان‌آب‌ها و درنهايت كاهش ورودي آب به درياچه اروميه تا 1/7ميليارد مترمكعب شده است.

وي با اشاره به سهم سدسازي‌ها و توسعه سطح زيركشت به‌عنوان عامل ديگر مؤثر بر خشكي درياچه اروميه تصريح كرد: همزمان با سدسازي‌هاي گسترده در حوضه اروميه، سطح زيركشت از ۳۰۰هزار هكتار به ۴۸۰ هزار هكتار رسيده است و در نتيجه 8/1ميليارد مترمكعب آبي كه قبلا به سمت درياچه مي‌رفت، با تنظيم آب از طريق سدها و برداشت از چاه‌ها، از درياچه اروميه گرفته شده است؛ بنابراين ۵۰ درصد اقليم و ۵۰درصد هم سدسازي‌ها و توسعه كشاورزي نقش داشته است.