در تازه‌ترين رويداد، وزير خارجه فرانسه كه از روز شنبه به منطقه سفر كرده، ابتدا به دوحه و سپس به رياض سفر كرد. فصل مشترك همه اين سفرهاي فشرده ديپلماتيك، نااميدي وزراي خارجه از حل بحران پس از رفت‌و‌آمد ميان پايتخت‌هاي عربي بوده است. حضور وزراي خارجه در پايتخت‌هاي كشورهاي عربي در طول بحران قطر، به فرصتي براي دوطرف درگيري تبديل شده تا يكديگر را به حمايت از تروريسم و دامن زدن به تنش‌ها متهم كنند.
ديروز عادل الجبير، وزير خارجه عربستان، كه سكاندار حملات كشورهاي عربي عليه قطر بوده در كنار وزير خارجه فرانسه قرار گرفت و بار ديگر دوحه را متهم به حمايت از تروريسم كرد. ژان ايو لودريان با لحني آرام، كشورهاي عربي را به رايزني جهت حل بحران دعوت كرد. او روز شنبه هم در دوحه و در ديدار با مقام‌هاي قطري تأكيد كرده بود كه «ادامه بحران قطر به نفع هيچ‌كس نيست». وزير خارجه عربستان اما پس از شنيدن سخنان لودريان ترجيح داد همچنان بر طبل ستيز بكوبد تا سفر وزير خارجه فرانسه هم بي‌نتيجه باقي بماند. جبير گفت: «ما پرونده كاملي درباره تخلف‌هاي قطر در حمايت از تروريسم براي فرانسه خواهيم فرستاد.»
موضوع «حمايت از تروريسم» بهانه اصلي 4كشور عربي براي تحريم‌ها عليه قطر بود. قطر دست داشتن در حمايت از گروه‌هاي تروريستي را رد كرده و در مقابل، كشورهاي تحريم‌كننده يعني عربستان، امارات، بحرين و مصر را به تقويت فعاليت گروه‌هاي تروريستي در منطقه متهم كرده است. هفته گذشته حتي شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني، وزير خارجه قطر، اعلام كرد كه پرونده‌اي شامل مدارك مبني بر حمايت مالي كشورهايي همچون عربستان و امارات در حمايت از گروه‌هاي تروريستي به دولت آمريكا ارائه كرده است.
- دست خالي وزرا از تركيه تا آمريكا
پيش از وزير خارجه فرانسه، وزراي خارجه تركيه، آمريكا، آلمان و انگليس هم راهي دوحه و رياض شدند تا شايد در دعوايي كه «به نفع هيچ‌كس نيست» ميانجيگري كنند اما سفرهاي همه آنها تاكنون بي‌نتيجه مانده است. با رد درخواست‌هاي مطرح شده كشورهاي عربي از سوي امير قطر، 4كشور عربي مخالف اين كشور حتي اعلام كرده‌اند به‌دنبال تشديد تحريم‌ها عليه دوحه هستند.
ركس تيلرسون، وزير خارجه آمريكا، نخستين وزير خارجه‌اي بود كه وارد بحران قطر با 4كشور عربي شد. قطر ميزبان يكي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي نظامي ارتش آمريكا خارج از مرزهاي اين كشور است بنابراين مي‌توان درك كرد حل بحران فوري در قطر براي آمريكايي‌ها از اهميت بالايي برخوردار باشد.
رفت و برگشت تيلرسون ميان پايتخت‌هاي عربي از همان ابتدا بي‌فايده بود، چرا كه مذاكرات او با پستي توييتري از دونالد ترامپ همزمان شد كه تلويحا از اقدام عربستان و متحدانش در «مقابله با تروريسم» حمايت مي‌كرد. وزير خارجه تركيه پس از وزير خارجه آمريكا وارد منطقه شد. تركيه طي سال‌هاي اخير بيشترين مبادلات تجاري را با قطر داشته است، بنابراين چاووش اوغلو با گذشت يك هفته از آغاز تنش به دوحه و رياض سفر كرد تا شايد به حل بحران كمك كند. آن زمان كسي تصورش را هم نمي‌كرد بحران در روابط ميان قطر و كشورهاي عربي ادامه‌دار باشد.
مقام‌هاي وزارت خارجه تركيه، پس از ديدارهاي چاووش اوغلو به ارزيابي «مثبت» از اين ديدارها بسنده كردند اما مشخص بود اين ديدارها در بحبوحه آغاز تنش هيچ نتيجه‌اي در برنداشته است. 2هفته بعد نام تركيه هم در ليست 13بندي شروط اعراب براي پايان تحريم‌هاي قطر ديده مي‌شد. كشورهاي عربي از دوحه خواسته بودند نيروهاي تركيه را از خاك قطر خارج كند. يك‌ماه پس از آغاز تنش، در ميانه تيرماه، زيگمار گابريل وزير خارجه آلمان به منطقه سفر كرد.
گابريل با امير كويت كه طي اين مدت ميانجيگري مستقيم ميان سران كشورهاي عربي و قطر را به‌عهده داشت، ديدار و مذاكره كرد. او سپس با امير قطر و پادشاه عربستان هم ديدار كرد اما ديدارهاي او هم تنها به «ابراز اميدواري» براي حل بحران از طريق گفت‌وگو ختم شد. بوريس جانسون، وزير خارجه انگليس هم 3روز پس از زيگمار گابريل به دوحه سفر كرد تا در صف ميانجيگري در دعواي عربي خاورميانه جاي لندن خالي نباشد.
جانسون پس از ديدار با وزير خارجه و امير قطر به عربستان، امارات و كويت هم سفر كرد. سفر وزير خارجه انگليس هم بدون نتيجه ملموسي به پايان رسيد. سفر پي در پي وزراي خارجه تركيه و قدرت‌هاي بزرگ جهان يعني آمريكا، آلمان، انگليس و فرانسه به كشورهاي عرب منطقه خليج‌فارس تاكنون در حل بحران بي‌سابقه ميان اين كشورها بي‌نتيجه بوده است. 6هفته پس از آغاز دعواي عربي در خليج‌فارس، هيچ نشانه‌اي از بهبود اوضاع ديده نمي‌شود.
نظر شما