براساس گزارش گيزمگ، برنامه ژنهاي ايمن پروژهاي چهار سالهاست كه بودجه 65 ميليون دلاري آن را دارپا، سازمان پروژههای تحقیقاتی پیشرفتهٔ دفاعی آمریکا،تامين خواهد كرد. در اين پروژه هفت تيم از دانشمندان به مطالعه روي شيوههاي امنتر،هدفمندتر و بازگشتپذيرتر فناوريهاي ويرايش ژن خواهند پرداخت.
به گفته مدير پروژه ژنهاي ايمن در دارپا، حوزه ویرایش ژن با سرعتي باورنکردنی پيشرفت كردهاست و دریچه جدیدی را به سوي راهکارهای ژنتیکی تا پيش از اين غيرممكن باز کردهاست، اما تاکنون تاكيد چنداني بر چگونگي عوارض جانبي اين تكنيكها وجود نداشتهاست.
برنامه ژنهای ایمن(Safe Genes) دارپا بر ایمنی تمامی کاربردهای بالقوه این فناوري تمركز دارد و به دنبال يافتن ابزارهایی برای ممانعت و کاهش سوءاستفاده از آنها است.
این برنامه سه هدف تکنیکی عمده دارد که عبارتاند از: ارائه فرآیندهایی که امکان کنترل بهتر روند ویرایش ژنوم را در سیستمهای زنده فراهم میکند؛ ارائه راهکارهای مقابله به مثل که از یکپارچگی ژنومی محافظت کند؛ بررسی راهکاری برای حذف ژنهای مهندسیشده از سیستمهای زنده.
باتوجه به خواستگاه دارپا، و ارتباط آن با امنيت ملي آمريكا،مشخص است كه اين مركز چنين سرمايهگذاري را با هدف ايجاد شيوههايي براي محافظت در برابر فناوريهاي بيولوژيكي كه بدون توجه به عواقبشان عرضه شدهاند، انجام دادهاست. بيانيه دارپا نشان ميدهد كه اين برنامه به سواستفاده تعمدي يا غيرعمدي از فناوريهاي ويرايش ژن ارتباط دارد.
بيشتر اين مطالعه بر شيوههاي استفاده از سيستمهاي تحريك ژن متمركز خواهد بود،سيستمهاي ويرايشي كه وراثت يك ژن خاص را در يك گروه يا جمعيت بهبود ميبخشد. اين موضوع معمولا در زمينه پشههاي ناقل بيماري مورد بحث قرار ميگيرد تا از اين تكنيك براي جلوگيري از انتقال بيماري استفاده شود.
مشكل اينجاست كه كسي از عواقب كامل چنين ويرايش ژنتيكي و انتقال آن از طريق وراثت در ميان اعضاي يك جامعه آگاه نخواهد شد مگر اينكه اين تكنيك مورد آزمايش قرار گيرد. از اين رو است كه دارپا چنين مبلغ هنگفتي را روي اين پروژه سرمايهگذاري كردهاست،تا شيوههايي براي به كارگيري يا وارونهسازي هرنوع آسيبي كه ناشي از استفاده از چنين تكنيك ويرايشي باشد را يافته و به كار بگيرد.
يكي از پروژههاي اين برنامه كه توسط دانشمندان دانشگاه كاليفرنيا ريورسايد انجام ميگيرد، بررسي شيوههاي ساخت سيستمهاي تحريك ژن وارونه در جمعيت پشهها است،درحالي كه ديگر پروژهها در تلاشند تا شيوههايي براي كاهش عوارض جانبي احتمالي فناوريهاي ويرايش ژن بيابند. موسسه بورد،دانشكده پزشكي هاروارد،بيمارستان عمومي ماساچوست، MIT، دانشگاه كاليفرنيا بركلي، ريورسايد و دانشگاه دولتي كاروليناي شمالي مراكزي هستند كه در اين برنامه با دارپا همكاري ميكنند.
نظر شما