شي جين پينگ، رئيسجمهور چين كه سعي كرده بود طي 2هفته گذشته نسبت به آنچه در مرزهاي جنوبياش در جريان است خويشتنداري كند، ديروز در تماسي تلفني با رئيسجمهور آمريكا ضمن اشاره به شكننده بودن وضعيت در شبه جزيره كره، از او خواست مراقب «سخنان و اقداماتش» باشد.
طي روزهاي گذشته اظهارات دونالد ترامپ عليه كرهشمالي و رهبر اين كشور، همچون رگباري يكي پس از ديگري چه از طريق حساب توييترياش و چه از طريق گفتوگو با خبرنگاران به گوش ميرسيد اما اين پست توييتري روز جمعه رئيسجمهور آمريكا بود كه زنگ خطر جنگ را اينبار خيلي جديتر از گذشته به صدا در آورد.
ترامپ صبح خيلي زود از آمادگي كشورش براي حمله به كرهشمالي خبر داد. او نوشت: «چنانچه كرهشمالي نابخردانه عمل كند، طرحهاي نظامي ما كاملا مهياست؛ حاضر و آماده. اميد كه كيم جونگ اون مسير ديگري انتخاب كند.» ساعتي بعد او در گفتوگو با خبرنگاران موضوع بحران ميان دو كشور را شخصي كرد و خطاب به كيم جونگ اون گفت: «او از اقدام خصمانه عليه خاك آمريكا يا متحدان آمريكا پشيمان خواهد شد.»
سخنان بيسابقه ترامپ، پس از آن مطرح شد كه كرهايها اعلام كردند طرح حمله به جزيره گوام در 3هزار و 500كيلومتري اين كشور را آماده كردهاند. گوام جزيرهاي در اقيانوس آرام است كه متعلق به آمريكا و محل استقرار يكي از مهمترين پايگاههاي برون مرزي اين كشور است. طبق اعلام كرهشمالي اين كشور در اعتراض به پرواز بمبافكنهاي استراتژيك آمريكايي بر فراز آسمان شبه جزيره كره قصد دارد آبهاي اطراف گوام، محل بلند شدن اين هواپيماها را با 4موشك دوربرد هدف قرار دهد.
سخنان ترامپ واكنش آنگلا مركل، صدراعظم آلمان را هم بهدنبال داشت. مركل طي 6ماه گذشته يعني از زماني كه دونالد ترامپ در آمريكا به قدرت رسيده آنقدرها با سياستهاي او ميانه خوبي نداشته و هرجا توانسته مخالفتش با عملكرد رئيسجمهور آمريكا را بيان كرده است.
او اين بار هم ترجيح داد سكوتش را بشكند تا شايد مانع ادامه جدال لفظي ميان دونالد ترامپ و كرهايها شود. او گفت: «بهنظر من درگيري لفظي پاسخ درستي به اين بحران نيست.» سخنان مركل اما با واكنش عجيب ترامپ روبهرو شد. او گفت: «مركل حتما دارد درباره آلمان حرف ميزند. او دوست من است، دوست ايوانكا هم هست. او زن خوبي است؛ احتمالا درباره آلمان حرف زده نه آمريكا.»
درگيري لفظي ترامپ با كرهشمالي هفته پيش، چند روز پس از آن آغاز شد كه اين كشور با آزمايش يك موشك بالستيك اعلام كرد اكنون ديگر توانايي هدف قرار دادن خاك آمريكا را دارد. ترامپ بلافاصله كرهشمالي را با «باران آتش و خشم» تهديد كرد و همزمان خطاب به رهبران اين كشور گفت كه بهتر است دست از تهديد آمريكا بردارند. يك روز بعد يعني روز چهارشنبه او باز هم كرهشمالي را خطاب قرار داد و گفت كه اين كشور بايد بداند كه زرادخانههاي هستهاي آمريكا اكنون «قويتر از هميشه» است.
سخنان دونالد ترامپ، نگراني فرانسويها را هم بهدنبال داشته است. امانوئل ماكرون، رئيسجمهور فرانسه، درباره گسترش تنشها ميان آمريكا و كرهشمالي هشدار داد و از واشنگتن خواست در راستاي دامن زدن به تنش قدم برندارد.
همزمان، انگليسيها هم كه خطر بروز جنگ در شبه جزيره كره را نزديكتر و جديتر از هميشه ديدهاند اعلام كردند درصورت بروز جنگ ميان كرهشمالي و آمريكا، از واشنگتن حمايت نخواهند كرد. ديروز فدريكا موگريني، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، نيز ضمن ابراز نگراني از وضعيت پيش آمده اعلام كرد اتحاديه اروپا روز دوشنبه نشستي فوقالعاده باهدف بررسي اين بحران برگزار خواهد كرد.
- فرصتي براي انتقاد از رؤساي جمهور پيشين
دونالد ترامپ يك سال پيش مهمترين منتقد سياستهاي نظامي آمريكا در جهان بود. او در تمامي سخنرانيهايش عملكرد 8ساله باراك اوباما را زير سؤال برده و بارها تأكيد كرده كه نيروهاي نظامي آمريكا بايد به پايگاههاي داخل خاك اين كشور بازگردند. فردي كه خود هميشه منتقد درگيري آمريكا در بحرانهاي بينالمللي بود، اكنون به عامل دامن زدن به اين بحرانها تبديل شده است. از چين و كره گرفته تا خاورميانه، اروپا و آمريكاي لاتين رد پاي سخنان و سياستهاي تنشزاي دونالد ترامپ ديده ميشود.
او روز جمعه در پاسخ به سؤالي درباره سخنان قبلياش كه طي آن كرهشمالي را به پاسخي «آتشين» تهديد كرده بود گفت:«شايد زمان آن رسيده كه سرانجام يك نفر در دفاع از مردم كشورمان برابر كرهشمالي بايستد؛ شايد هم آن عبارت آتش و خشم به اندازه كافي خشن نبوده است.»
ترامپ از فرصت استفاده كرد و روساي جمهور قبل از خود را هم مورد انتقاد قرار داد و گفت كه آنها در برابر كرهشمالي بسيار ضعيف ظاهر شدهاند و اينكه اجازه دادند اين «ديكتاتوري كوچك» با ادامه برنامه هستهاي خود به بمب اتمي دست پيدا كند يك «تراژدي» است. وي در پاسخ به سؤال ديگري در مورد مذاكره براي حل اين بحران گفت كه «البته ما هميشه آماده مذاكره هستيم» اما افزود كه طي 25 سال گذشته، آمريكا مشغول مذاكره در مورد كرهشمالي بوده بيآنكه به نتيجه رسيده باشد.
او بار ديگر ضعف دولتهاي پيشين را عامل اين وضعيت دانست و مشخصا از بيلكلينتون، جورج بوش و باراك اوباما، رؤساي جمهور سابق نام برد. او كلينتون را «ضعيف و بيخاصيت» توصيف كرد و گفت كه باراك اوباما «حتي واهمه داشته در اين باره حرف بزند، اما من حرف ميزنم، سرانجام يك نفر بايد اين كار را بكند.»
- چندصدايي در قبال بحران كره
بسياري از منتقدان دونالد ترامپ در آمريكا ميگويند دولت او موضع واحدي در قبال بحران موشكي كرهشمالي ندارد. درحاليكه رئيسجمهور و تيمش در كاخ سفيد دائما عليه كرهشمالي و رهبرانش موضعگيري ميكنند، تيم وزارتخارجه اين كشور مشغول مذاكره با پيونگيانگ است.
همزمان با ادامه سخنان تنش آميز رئيسجمهور آمريكا، خبرگزاري آسوشيتدپرس گزارش داد تلاشهاي ديپلماتيك ركس تيلرسون وزير خارجه و ديگر مسئولان وزارتخارجه آمريكا پشت پرده براي حل بحران كرهشمالي در جريان است. در اين گزارش آمده كه رهبري مذاكرات را جوزف يون فرستاده آمريكا در امور كرهشمالي و پاك سونگ ايل ديپلمات ارشد كرهشمالي در سازمان ملل متحد برعهده دارند. با اين حال آسوشيتدپرس آورده كه اكنون با بالا گرفتن تنش، ادامه روند اين مذاكرات كه از آن بهعنوان «كانال نيويورك» ياد كرده در هالهاي از ابهام قرار گرفته است.
ناكام گذاشتن اقدامات وزارت خارجه آمريكا از سوي دونالد ترامپ، انتقاد نمايندگان مجلس آمريكا را هم بهدنبال داشته است. ديروز بيش از 60نفر از نمايندگان كنگره در نامهاي خطاب به ركس تيلرسون «نگراني جدي» خود را در مورد اظهارات ترامپ در مورد كرهشمالي ابراز كردند. آنها با اشاره به سخنان وزير دفاع آمريكا مبني بر آمادگي براي حمله «پيشدستانه» به پايگاههاي كرهشمالي خواستار تأييد هرگونه اقدام نظامي عليه پيونگيانگ در كنگره شدند. آنها از تيلرسون خواستهاند براي جلوگيري از بروز جنگ ميان دو كشور به مذاكرات مستقيم رو آورد. نشريه نيوريپابليك در مقالهاي با تيتر «اين ديوانه را از قدرت برداريد» از جمهوريخواهان خواسته جلوي ترامپ را بگيرند.
- ونزوئلا؛ ايستگاه بعدي تنش
مخالف جدي اوباما بهخاطر لشكركشي به نقاط مختلف جهان، اكنون غيراز دامن زدن به بحران در شبه جزيره كره، بر طبل جنگ با ونزوئلا هم كوبيده است. دونالد ترامپ ديروز درحاليكه تيلرسون و نيكي هيلي، سفير آمريكا در سازمان ملل متحد نيز او را همراهي ميكردند در مقابل خبرنگاران ايستاد و گفت: «گزينههاي فراواني براي مواجهه با ونزوئلا موجود است حتي اگر لازم شود گزينه نظامي؛ من گزينه نظامي را در مورد ونزوئلا مردود نميدانم.»
همزمان كاخسفيد با انتشار اطلاعيهاي خبر داد نيكلاس مادورو، رئيسجمهور ونزوئلا، درخواست گفتوگوي تلفني مستقيم با آقاي ترامپ را كرده است. در اين اطلاعيه آمده «هر وقت كه اصول دمكراسي دوباره در ونزوئلا برقرار شد آقاي ترامپ با كمال ميل حاضر به گفتوگو با رهبران اين كشور است.»
ونزوئلا طي ماههاي اخير كانون بحران بوده و درگيري ميان دولت و مخالفان اين كشور بيش از 100كشته به جا گذاشته است. اگر چه اقدامات دولت مادورو باانتقادهاي بسياري روبهرو شده، اما تهديد اين كشور از سوي رئيسجمهور آمريكا به حمله نظامي بانگراني ناظران تحولات در واشنگتن روبهرو شده است.
لئون پانهتا، وزير دفاع در دولت باراك اوباما، دقايقي پس از سخنان تهديدآميز ترامپ عليه ونزوئلا در گفتوگو با شبكه تلويزيوني سيانان با انتقاد از سخنان «نسنجيده» رئيسجمهور آمريكا از مشاوران و مقامهاي دولت اين كشور خواست پيام واحدي در مورد استراتژي سياست خارجي آمريكا به جهان ارسال كنند. او گفت: «اكنون زمان آن نيست كه از جنگ اتمي سخن بگوييم و با آتش و خشم و مسلح كردن تسليحاتمان به فكر كنترل بحران باشيم.»
پانهتا كه پيش از وزارت دفاع آمريكا، رياست سازمان سيا را برعهده داشته، به سيانان گفت با توجه به سابقه طولاني كه در امور نظامي و امنيتي داشته باور دارد كه اكنون «امنيت ملي آمريكا در وخيمترين وضعيت از زمان بحران موشكي كوبا در اوج دوران جنگ سرد» قرار گرفته است.
نظر شما