نمایندگان و مقامات 46 کشور و سازمان بین‌المللی با سروصدای رسانه‌ای بسیار در مرکز ایالت مریلند در کنفرانسی شرکت کردند که از همان ابتدا بیشتر شبیه نمایش بود تا تعیین‌کننده مسیر آینده.
جواد حمیدی همکار گروه بین‌الملل با مارتین ایندیک سفیر سابق آمریکا در تل آویو و قاهره گفتگو کرده است تا نظر این کارشناس امور خاورمیانه را درباره این گردهمایی جویا شود.
ایندیک دستیار مادلین آلبرایت در امور خاور نزدیک در دوره دوم ریاست جمهوری بیل کلینتون بوده است.
- هیچ‌یک از کنفرانس‌های صلح در گذشته تا این اندازه از فضای منفی متأثر نبوده است. شما هم فکر می‌کنید این کنفرانس آن‌گونه که پیش‌بینی شد، با شکست به پایان رسید؟
در جواب شما می‌توان گفت انتظارات غیرواقع‌بینانه‌ای از این کنفرانس وجود داشت. بنابراین نمی‌شد انتظار داشت از مریلند برای اسرائیل و فلسطین، صلح به ارمغان بیاید. بیانیه پایانی نیز چندان امیدوارکننده نبود.
تنها مشخص شد چه زمانی مذاکرات آغاز شود، کی به پایان برسد و چگونه پیش رود. درواقع نوعی توافق درخصوص نحوه انجام کار.اما آنچه بیش از هر چیز دیگر مرا ناامید کرد، سخنرانی جورج بوش بود.
نه در کلمات و نه در حالت صورت بوش نشانه‌ای آشکار مبنی بر عزم راسخ ایالات متحده به پایبندی به حل و فصل هرچه سریع‌تر این بحران به چشم نمی‌خورد و این فرصتی بزرگ بود که آمریکا از دست داد.
- پس سخنرانی بوش هیچ ویژگی خاصی دربرنداشت؟
هیچ، حتی یک ویژگی امیدوارکننده. وی تنها برای پاسخ به نگرانی اسرائیلی‌ها گفت: «اسرائیل، وطن یهودیان است». شاید او به‌نوعی به نگرانی اسرائیل پاسخ داده باشد اما بر نگرانی مردم فلسطین افزود.
- از شرکت گسترده کشورهای عربی در این کنفرانس تعجب نکردید؟
خیر، آنها شرکت کردند زیرا منافع گسترده‌ای می‌توانستند در این کنفرانس داشته باشند.
- بسیاری این کنفرانس را آزمونی جدی برای دستگاه دیپلماسی آمریکا توصیف کردند. خانم رایس وزیر خارجه آمریکا، طی سال‌جاری 8 بار به خاورمیانه سفر کرد تا برای این کنفرانس مشروعیت‌زایی کند. شکست این کنفرانس به چه معنی خواهد بود؟
همواره هنگامی که ایالات متحده پیشنهادی را در مذاکرات مطرح می‌کند این خطر وجود دارد که از جانب یکی از دو طرف مخالفت ایجاد شود. این خطر وجود دارد زیرا اساسا حفظ صلح در منطقه و تلاش برای ایجاد آن خطرناک است و این خطر از تاکتیک‌ها ناشی نمی‌شود، بلکه به زمان‌بندی بازمی‌گردد.
در همه‌جا مرسوم است دو طرف امیدواری را مطرح کنند و در حال مذاکرات، مشکلات برطرف گردد و درنهایت به توافق ختم شود. اما در اینجا هر دوطرف منتظر بودند که ایالات متحده پیشنهادی را مطرح کند که خوب خطرهای خود را به همراه دارد.
- پیشنهادی که هیچ اتفاق‌نظری پیش از مذاکره نیز درمورد آن وجود نداشت؟
من بعید می‌دانم اساساً پیشنهادی وجود داشته باشد. باز هم تأکید می‌کنم این کنفرانس برگزار شد تا سرنوشت مذاکرات آینده مشخص شود نه اینکه درباره پیشنهادی بحث شود.
البته باتوجه به شرایط فعلی فکر نمی‌کنم امکان ارائه یک پیشنهاد با این سرعت اساسا ممکن بوده باشد.
