دونالد ترامپ طي سخناني در جمع سربازان آمريكايي بالاخره سكوتش در مورد افغانستان را شكست و گفت كه تصميم گرفته نه‌تنها نيروهاي آمريكايي را در اين كشور حفظ كند بلكه بر تعداد آنها هم بيفزايد. ترامپ به تعداد نيروهاي جديد آمريكايي كه عازم افغانستان خواهند شد اشاره‌اي نكرد اما اعتراف كرد كه اين تصميم را برخلاف ميل باطني‌اش گرفته است. او گفت: «اساسا تمايل داشتم نيروها را بيرون بكشم اما شنيده بودم حضور پشت ميز رياست‌جمهوري خيلي متفاوت است و تصميم‌گيري سخت‌تر.»
جنجال بر سر استراتژي دولت جديد آمريكا در افغانستان، از همان ابتداي جانشيني دونالد ترامپ به جاي باراك اوباما آغاز شد؛ يعني زماني كه چهره‌هاي دست راستي ازجمله استيو بنن، استراتژيست ارشد ترامپ، به‌عنوان اعضاي اصلي تيم او وارد كاخ سفيد شدند. آنها به كاستن از نقش آمريكا در نقاط مختلف جهان، دوري اين كشور از كانون‌هاي بحران و تمركز بر مشكلات داخلي آمريكا معتقد بودند. همين نگاه بود كه شعار «اول آمريكا» را شكل داد.
در مقابل اين افراد، ژنرال‌هاي آمريكايي قرار مي‌گرفتند. كشمكش ميان اين دو طيف، كاخ سفيد را وارد تنش داخلي بي‌سابقه‌اي كرد كه استعفا و اخراج چهره‌هاي مطرح تيم ترامپ را به‌دنبال داشت؛ وضعيتي كه هيچ‌گاه در تاريخ سياسي آمريكا سابقه نداشته است. تنش‌هايي كه در نهايت به‌دست بالاي ژنرال‌ها و اخراج استيو بنن از كاخ سفيد منجر شد.
با اخراج او، راه براي تقويت حضور آمريكا در افغانستان هموار شد. دونالد ترامپ ديروز گفت كه خروج آمريكا از افغانستان يك خلأ قدرت ايجاد مي‌كند كه به قدرت‌گيري دوباره القاعده و طالبان در اين كشور منجر خواهد شد و او پس از شنيدن سخنان و استدلال‌هاي مشاوران نظامي‌اش به اين نتيجه رسيده است.
- پايان سياست ملت‌سازي
دونالد ترامپ به رسم معمول ماه‌هاي گذشته كه گاه و بيگاه از روساي جمهور پيشين آمريكا انتقاد مي‌كرد، ديروز هم از جورج بوش كه آغازگر جنگ در افغانستان بود و از باراك اوباما كه در ادامه اين جنگ بر تعداد نيروهاي آمريكايي در اين كشور افزود، انتقاد كرد. او گفت كه برنامه‌اش براي افغانستان برخلاف گذشته برنامه‌اي «واقع‌گرايانه» است، نه «ايده‌آليستي».
ترامپ محور استراتژي بوش در افغانستان را هم زير سؤال برد و به كنايه گفت: «ما نيروهاي‌مان را اعزام نمي‌كنيم كه در سرزمين‌هاي دوردست دمكراسي ايجاد كنند. ما ديگر ملت‌سازي نمي‌كنيم؛ ما فقط تروريست‌ها را مي‌كشيم.» ايده «ملت‌سازي» پيش از اين در كشورهاي مختلف از آسيا گرفته تا آمريكاي لاتين توسط رؤساي جمهور آمريكا دنبال مي‌شده است. پس از يورش نيروهاي آمريكايي به افغانستان در سال 2001 و سقوط حكومت طالبان، اين ايده بار ديگر محور فعاليت آمريكا در افغانستان قرار گرفت. تغيير سياست دولت جديد آمريكا در افغانستان در زمينه ملت‌سازي، چرخشي بزرگ در سياست خارجي اين كشور به شمار مي‌رود.
- موضعگيري عليه پاكستان
دونالد ترامپ همچنين از سياست‌هاي پاكستان در مورد افغانستان هم انتقاد كرد و گفت كه اين كشور به «نيروهاي تروريستي» فعال در افغانستان پناه داده و «آمريكا ديگر نمي‌تواند در برابر اين مسئله سكوت كند». 2هفته پيش هم ركس تيلرسون، وزير خارجه آمريكا، در سخناني بي‌سابقه از مقام‌هاي پاكستاني خواسته بود از رفتار دوگانه در برابر گروه‌هاي تروريستي دست بردارند. آمريكا معتقد است پاكستان با گروه‌هاي تروريستي همچون لشكر طيبه و طالبان پاكستان مبارزه مي‌كند اما به نيروهاي طالبان افغانستان فضاي فعاليت در خاك خود مي‌دهد.
ترامپ همچنين به كمك‌هاي نظامي و مالي آمريكا به پاكستان هم اشاره كرد و تهديد كرد درصورت ادامه روند كنوني، كمك‌هايش به اسلام‌آباد را قطع خواهد كرد. او گفت: «ما به پاكستان ميلياردها دلار كمك مي‌كنيم و آنها به تروريست‌هايي كه ما با آنها در جنگ هستيم پناه مي‌دهند.» او از هند هم خواست براي توسعه اقتصادي افغانستان وارد عمل شود.
- پيام سياسي به طالبان
سخنراني ديروز دونالد ترامپ پر از سخنان غيرمنتظره و بي‌سابقه بود. او براي نخستين بار اعلام كرد كه درها براي مذاكرات سياسي با طالبان باز است. او گفت: «ممكن است روزي شرايط براي مذاكرات سياسي با طالبان در افغانستان مهيا شود؛ البته ممكن است اين موضوع پس از پيروزي‌هاي نظامي ما ميسر شود.» همزمان با سخنان ترامپ، ركس تيلرسون هم در بيانيه‌اي تأكيد كرد كه «طالبان هيچ‌گاه پيروز ميدان جنگ نخواهد بود» و دولت جديد آمريكا آماده است از مذاكرات صلح ميان كابل و طالبان «بدون هيچ پيش‌شرطي» حمايت كند.
- جنگ بي‌پايان
16سال از حمله آمريكا به افغانستان مي‌گذرد و طي اين مدت بيش از 31هزار نفر از مردم بيگناه افغان قرباني جنگ و ترور شده‌اند؛ جنگي كه يك پاي آن نيروهاي آمريكايي و يك پاي ديگر آن گروه طالبان و نيروهاي القاعده بوده است.جنگ افغانستان طي اين سال‌ها براي آمريكا 700ميليارد دلار هزينه داشته است. فارغ از اين، تاكنون بيش از 2هزار و 500نيروي آمريكايي در افغانستان كشته و حدود 20هزار نفر از آنها هم زخمي شده‌اند. 6سال پيش زماني كه نيروهاي آمريكايي موفق شدند بن‌لادن را هدف قرار دهند، تصور مي‌شد جنگ افغانستان هم به‌زودي به پايان خواهد رسيد. در آن سال حدود 100هزار نيروي آمريكايي در افغانستان حضور داشتند.
باراك اوباما طي سال‌هاي بعد رفته‌رفته نيروهاي آمريكايي را از اين كشور خارج كرد و به حدود 8هزار و 400نفر رساند اما جنگ در افغانستان پاياني نداشت. طبق تصميم جانشين اوباما در كاخ سفيد، نيروهاي تازه‌نفس آمريكا طي هفته‌هاي پيش رو به افغانستان اعزام خواهند شد تا طولاني‌ترين جنگ آمريكا، طولاني‌تر از گذشته دنبال شود.
- واكنش‌ها
محمد اشرف غني، رئيس‌جمهور افغانستان: محمداشرف غني، رئيس‌جمهور افغانستان، ضمن استقبال از استراتژي جديد آمريكا در افغانستان گفت كه دونالد ترامپ براي پاكستان پيام واضحي داده كه ديگر نمي‌تواند به افراد و گروه‌هاي تبهكار پناه دهد. او گفت: «اكنون پاكستان بايد به نداي صلح افغانستان لبيك گويد تا افغانستان به ثبات برسد.» غني گفت كه پس از اين قيد و شرط زماني وجود نخواهد داشت و آمريكا تا آخر با افغانستان خواهد بود. او خطاب به طالبان گفت: «در جنگ برنده نمي‌شويد؛ راه صلح در پيش گيريد.»
عبدالله عبدالله، رئيس اجرايي دولت افغانستان: عبدالله عبدالله با اشاره به استراتژي جديد آمريكا در افغانستان گفت كه اين استراتژي نتايج كوتاه‌مدت و بلند‌مدت به‌دنبال خواهد داشت كه باعث مي‌شود نيروهاي امنيتي افغانستان روي پاي خود بايستند و معادله جنگ به نفع مردم و نيروهاي امنيتي افغانستان تغيير كند. عبدالله گفت كه محدودنكردن زمان حضور نيروهاي آمريكايي، از ديگر نقطه قوت‌هاي اين استراتژي است. او گفت كه صلح اولويت دولت افغانستان است ولي اگر طالبان به جنگ اصرار كنند با قوت با آنان مقابله خواهد شد.
ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان: چند ساعت پس از اعلام استراتژي جديد آمريكا در قبال اوضاع افغانستان، گروه طالبان بر ادامه جنگ عليه نيروهاي آمريكايي تأكيد كرد. ذبيح‌الله مجاهد، سخنگوي طالبان در بيانيه‌اي گفت كه استراتژي جديد دونالد ترامپ به‌معناي ادامه جنگ است و اين گروه هم در برابر اين استراتژي به جنگ ادامه خواهد داد. او گفت: «اگر آمريكا نيروهاي خود را از افغانستان خارج نكند، به‌زودي اين كشور به قبرستان بزرگ نيروهاي آمريكايي تبديل خواهد شد.»
- واكنش‌هاي بين‌المللي:
واكنش‌هاي بين‌المللي به اعلام استراتژي تازه آمريكا گسترده نبوده، اما واكنش‌هاي ابراز شده متفاوت است. فرانز مايكل ملبين، نماينده ويژه اتحاديه اروپا در افغانستان، در صفحه رسمي توييتر نمايندگي اين اتحاديه در افغانستان نوشته است: «من از اعلام سياست ترامپ در قبال افغانستان استقبال مي‌كنم. حركت به سمت ثبات گام بعدي است.» دولت چين به بخشي از اين استراتژي كه از وجود «پناهگاه‌هاي امن تروريستي» انتقاد مي‌كند، واكنش منفي نشان داده و سخنگوي وزارت خارجه اين كشور گفته كه پاكستان خط مقدم جبهه مبارزه با تروريسم است و قرباني‌هاي بزرگي در اين راستا داده است. پاكستان متحد منطقه‌اي چين است و در رقابت با هند با پاكستان وجه مشترك دارد.
نظر شما