آسيب اين ذرات بيشتر «محلي» است به‌گونه‌اي كه افراد كنار اتوبوس يا سرنشينان اتوبوس را به‌شدت تحت‌تأثير قرار مي‌دهد.
براساس نتايج تحقيقات دانشگاهي صورت‌گرفته در ايران در سال۹۴، «تعداد ذرات ريز آلاينده» به‌عنوان عامل اصلي تأثيرگذار بر سلامتي اعلام و روشن شد كه انواع فناوري‌هاي به‌كارگرفته شده در صنعت خودرو از استاندارد يورويك تا يورو۵ در انتشار تعداد ذرات ريز به يك شكل عمل مي‌كنند.
در نهايت نصب «فيلتر دوده» به‌عنوان راه‌حل مهار آلودگي ذرات معلق در هواي كلانشهرها معرفي شد. از همين رو دولت يازدهم در كوران روزهاي آلوده و ناسالم آن سال، «نصب فيلتر دوده روي خودروهاي ديزلي نو» را در جهت بهبود كيفيت هوا تصويب كرد اما پذيرش آن از سوي سازندگان و واردكنندگان دچار فراز و نشيب‌هايي شد. در اين‌باره، محمدعلي احترام - عضو هيأت علمي دانشكده مهندسي مكانيك و انرژي دانشگاه شهيد بهشتي فيلتر دوده را راهي مناسب براي كنترل آلودگي هواي خودروهاي ديزلي دانست.
- نخستين مطالعات فيلتر دوده در ايران
در سال۹۴ پروژه‌هايي در شهرداري تهران به‌منظور بررسي ابعاد مختلف فيلتر دوده انجام شد. طي اين پروژه‌ها شركت‌هاي مختلف و مطرح دنيا نمونه‌هايي از فيلتر دوده را براي تهران فرستادند همچنين در زمينه انتخاب فيلترها از يك شركت سوئيسي مشاوره گرفته شد. بعد از وارد كردن فيلترها با همكاري يكي از خودروسازان ديزلي داخلي كه شرايط مناسب آزمون و آزمايشگاه داشت، فيلترها روي يك نمونه موتور توليد داخل نصب شد و با سوخت‌هاي متعدد كه درصدهاي مختلف گوگرد را داشت و مشابه كيفيت سوخت در ايران بود، تست شد.
احترام كه در اين پروژه مسئوليت انجام آزمون‌هاي موتور انواع فيلترهاي دوده را برعهده داشت با اشاره به نتايج مطالعات و آزمايش‌ها، گفت: در جريان آزمايش‌هاي متعدد فيلتر دوده، فناوري مناسب فيلتر دوده كه با شرايط كشور ما هماهنگ باشد، شناسايي و سپس نتايج مطالعات طي كنفرانسي ارائه شد.
وي با اشاره به اينكه در سال۹۴ كه بحث آلودگي هوا داغ‌تر بود، گفت: در اين سال، مصوبه‌اي در هيأت دولت تصويب شد مبني بر اينكه «تمامي خودروهاي ديزلي اعم از توليد داخلي و وارداتي بايد فيلتر دوده نصب كنند»، در اين مقطع شركت‌هاي توليدكننده ديزل كمك كردند تا مسير نصب فيلتر دوده پيش برود اما به محض اينكه داستان جدي‌تر شد و توليدات و واردات ديزل را تحت‌تأثير قرار داد، برخي توليدكنندگان و واردكنندگان ديزلي به وزارت صنعت فشار آوردند كه مصوبه را تغيير دهد.
- دليل مقاومت در برابر نصب فيلتر دوده
احتـرام در مورد علـت فـشار توليـدكننـدگان و واردكننـدگان خودروهاي ديزلي براي اصلاح مصوبه فيلتر دوده، اظهار كرد: قيمت فيلتر دوده از ابتدا محل مناقشه بوده است. قيمت اين قطعه براي خودروهاي ديزلي بر حسب نوع تكنولوژي موجود در ايران، از ۱۰ تا ۳۰ ميليون تومان است و شايد براي اتوبوسي كه ۳۰۰ميليون تومان قيمت دارد ۳۰ميليون تومان براي نصب فيلتر دوده عدد بزرگي نباشد ولي در بازار رقابتي، اين مبالغ مي‌تواند مهم باشد.
از طرفي سازمان حفاظت محيط‌زيست براي اجرايي شدن مصوبه فيلتر دوده بسيار مقاومت كرد اما وزارت صنعت به‌علت فشار توليدكنندگان اصرار داشت كه تغييراتي در مصوبه‌صورت گيرد تا اينكه در سال۹۵، بندي به مصوبه قبلي اضافه شد مبني بر اينكه خودروي ديزلي اگر فيلتر دوده هم نداشت لااقل استاندارد يورو۵-EEV داشته باشد. به‌عبارت دقيق‌تر مصوبه قبلي را لغو نكردند بلكه گفتند ديزلي يا بايد يورو۳ به همراه فيلتر دوده باشد يا بايد يورو۵ با EEV باشد.
به گفته احترام، مصوبه فيلتر دوده حتي با بند اضافي نيز يك قدم رو به جلو در حوزه كاهش آلودگي هوا به‌حساب مي‌آيد چون خودروهاي ديزلي قبلي استاندارد يورو۲ يا يورو۳ بودند و همين كه قانون استاندارد يورو ۵ براي خودروهاي وارداتي بگذاريم اقدام مثبتي است اما فراموش نمي‌كنيم كه ايده‌آل اين بود كه فيلتر دوده (DPF) را روي خودروهاي ديزلي نصب كنيم.
- استاندارد يورو۵ جايگزين فيلتر دوده نيست
يكي از مباحثي كه در راه نصب فيلتر دوده عنوان شده اين است كه استاندارد يورو۵-EEV مي‌تواند مشابه فيلتر دوده عمل كند. در استاندارد يورو۵ پيشرفته، جرم دوده توليد شده، پايين است و خودروي وارداتي داراي اين استاندارد، دوده كمي به لحاظ جرمي توليد مي‌كند اما موضوع جديدي كه طي سال‌هاي گذشته در جهان مطرح شده بحث تعداد ذرات است يعني علاوه بر جرم و وزن، تعداد ذرات نيز اهميت پيدا كرده و دليل تأكيد كشورهاي پيشرفته بر توليد خودروهاي با استاندارد يورو۶ كاهش تعداد ذرات آلاينده است. تجربه آزمون‌هاي شهرداري تهران نشان داد كه با استفاده از فيلتر دوده (DPF) با فناوري مناسب مي‌توان تعداد ذرات آلاينده يك موتور يورو۲ با سوخت داخلي را تا اندازه تعريف شده در استاندارد يورو۶ پايين آورد.
نظر شما