چراكه خطر نفوذ فاضلاب به آب‌هاي زيرزميني، آن هم به شكلي گسترده وجود دارد و برخي گزارش‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده و از آلوده شدن تعدادي از چاه‌هاي آب به نيترات خبر مي‌دهند.مهم‌ترين آلاينده‌هايي كه از طريق چاه‌هاي جذبي ممكن است به آب‌هاي زير زميني سرايت كند، نيترات و دترژن‌ها يا همان مواد شوينده‌اي است كه در خانه‌ها و مراكز عمومي استفاده مي‌شوند. اين آلودگي‌ها به راحتي مي‌توانند وارد آب‌هاي زيرزميني شوند و آنها را آلوده كنند.
هم‌اكنون فاضلاب درصدي از جمعيت تهران به تصفيه‌خانه‌ها متصل است اما واقعيت تأسفبار اينجاست كه60درصد جمعيت شهروندان تهراني همانند گذشته از چاه‌هاي جذبي استفاده مي‌كنند و اين موضوع شرايط را سخت مي‌كند. البته نكته مهم اين است كه بحث آلودگي‌هاي ميكروبي در ارتباط با چاه‌هاي جاذب فاضلاب مطرح نيست؛ به‌خاطر اينكه ما آب‌هاي زير زميني را از اعماق زياد شايد بيش از 100 يا 150متري برداشت مي‌كنيم و ميكروب‌ها از طريق پالايشي كه در لايه‌هاي زيرزميني انجام مي‌شود، امكان نفوذ به داخل آب‌هاي زير زميني را ندارند.
در اين ميان ما چاره‌اي نداريم جز اينكه فاضلاب شهرهاي بزرگ را جمع‌آوري و تصفيه كنيم تا بعد از طي مراحل تصفيه، آن‌را در كشاورزي يا مجددا به آب‌هاي زير زميني تزريق كنيم.براي اينكه شهروندان نسبت به درجه اهميت اتصال به شبكه فاضلاب شهري آگاه شوند ابتدا بد نيست كمي راجع به آب‌هاي زيرزميني اطلاعات به‌دست آورند. آب‌هاي زيرزميني مثل يك سفره گسترده هستند. تمام تهران يا به يك سفره يا به دو سفره متصل است و آنگونه نيست كه اگر فاضلاب چاه جذبي وارد آب شود، فقط همان منطقه را آلوده مي‌كند بلكه اين آب جريان دارد و آلودگي در سراسر آب‌هاي زيرزميني پخش مي‌شود.
در نتيجه نمي‌توان گفت كه اگر چاه جذبي در منطقه‌اي بود همان منطقه را آلوده مي‌كند؛ يعني تا جايي كه اين سفره عظيم امتداد دارد، مي‌تواند آلودگي ايجاد كند؛ البته هرچه به پايين دست نزديك مي‌شويم و به سمت جنوب مي‌رويم آلودگي آب‌هاي زير زميني افزايش پيدا مي‌كند ولي نمي‌توان گفت به محل تخليه فاضلاب محدود مي‌شود بلكه همه منطقه را در بر مي‌گيرد.
از سوي ديگر بهتر است بدانيم كه اگر غلظت نيترات آب از حد مجاز بيشتر شود و به‌ويژه براي آشاميدن كودكان زير 6ماه استفاده شود موجب غلظت «مت هموگلوبين» در خون كودكان شده و رشد و تكامل آنها را با مشكلات جدي و جبران‌ناپذيري روبه‌رو مي‌كند. در اين بين اگرچه گفته مي‌شود كه در تهران مشكلي به نام نيترات در آب وجود ندارد ولي چنين مشكلي در آب‌هاي زير زميني وجود داشته و پاكسازي آن بسيار مشكل است چون هم هزينه زيادي مي‌طلبد و هم به تكنولوژي‌هاي گران‌قيمت و پيچيده‌اي نياز دارد؛ بنابراين بهترين راه اين است كه با مديريت فاضلاب‌ها و ايجاد شبكه‌هاي جمع‌آوري و تصفيه فاضلاب از آلودگي آب‌هاي زيرزميني جلوگيري كنيم.
- استاد دانشگاه علوم‌پزشكي تهران
نظر شما