به لحاظ ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد کشورهای اسلامی و با توجه به نقاط قوت و ظرفیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد پیشنهادی آرمانی، ممکن، مبتنی بر هویت اسلامی و طرحی نو و بدیع است.
مسلمانان جهان می‌توانند از این طریق، ابتکار عمل حقوقی یک‌سوم جهان را در دست بگیرند و به‌دور از هرگونه چالش سیاسی و با توجه به نقش فزاینده و روزافزون حقوق در جوامع مختلف انسانی و مناسبات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و با استفاده از ظرفیت‌های ممتاز موجود و با هدف نزدیک کردن دیدگاه‌ها و مواضع حقوقی، زمینه‌های لازم را برای وحدت امم اسلامی فراهم کنند.
بازآفرینی گذشته افتخارآمیز، در مواقع حساس و بحرانی این نهاد حقوقی را به‌عنوان یک قطب قدرتمند حقوقی اسلامی و تأثیرگذار در کنار سایر قابلیت‌های قابل‌ملاحظه کشورهای اسلامی و در راستای رسالت واقعی خویش یعنی اثربخش کردن تصمیمات جهان اسلامی در عرصه بین‌الملل معرفی می‌کند.
جهان اسلام امروز پرثروت‌ترین منابع طبیعی دنیا مانند نفت و گاز و همچنین مهم‌ترین مراکز سوق‌الجیشی و راهبردی جهان همانند کانال سوئز، تنگه جبل‌الطارق، داردانل و هرمز و جمعیت قابل‌توجه جهان و از همه مهم‌تر مدنیتی مرهون اسلام را به خود اختصاص داده است.
نکته مهم و کلیدی دیگری که باعث طرح چنین پیشنهادی شده است همان ماهیت جهانی‌سازی پیونددهنده و نه متلاشی‌ساز اسلام است که بیش از هر الگوی موجود در تاریخ بر مبنای جهان‌شمولی پایه‌ریزی گردیده و جهانی کردن را برای اولین بار در تاریخ و در مدت کوتاهی برمبنای عقیده و ایمان مشترک در بستر و عرصه‌های مختلف حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، علمی و فرهنگی ارائه کرده؛ دینی که اولین نظام اقتصادی و بازرگانی جهانی را در تاریخ به جهان عرضه کرده که جاده ابریشم از چین تا کرانه‌های مدیترانه نماد ملموس این نظام اقتصاد جهانی اسلامی است.
دینی که با بیان «ما ارسلناک الا رحمه‌للعالمین» فراسوی مرزهای سیاسی، نژادی، ملی و قومی قرار گرفته و با شعار مرز عقیدتی و با قراردادن امت‌های اسلامی در نقطه ثقل و مرکزیت آن، چارچوب جهان‌شمول حکومت جهانی واحد را نوید می‌دهد.
قابلیت‌ها و استعدادهای موجود نهفته در کشورهای اسلامی بیانگر آن است که کشورهای اسلامی با تشکیل اتحادیه‌های حقوقی و غیرحقوقی به‌عنوان مجموعه‌ای متشکل با داشتن فرهنگ و تمدن دیرینه، به‌هم پیوسته و متکامل از ارزش‌ها و اصول، می‌توانند پویایی لازم را به‌دست آورده و در کنار سایر نمادهایی همچون حج که در هیچ‌یک از مکتب‌های سیاسی و دینی دیگر، چنین نماد جهان‌شمولی یافت نمی‌شود و بدون تکیه بر واسطه‌های سازمانی، رسانه‌ای، ابزاری و فناوری و فقط به‌عنوان تنها جریان ارتباطی میان فرهنگی امت اسلامی هرساله اعجاز می‌آفریند، آن را سرلوحه تکاپوی جهانی خویش قرارداده تا بتوانند در صورت لزوم از فرهنگ و هویت اسلامی خویش دفاع کنند.
این اتحادیه در آغاز کار خود می‌تواند با استقبال بسیاری از کشورهای اسلامی تشکیل و سپس از همکاری تمامی کشورها به‌تدریج بهره‌مند شود. بدون شک، موفقیت چنین اتحادیه حقوقی با داشتن مبانی مشترکی همچون قرآن کریم و مبانی غنی حقوق اسلامی و اصل حاکمیت الهی، منافع امت، اصل امنیت بشری و با استعانت از فرهنگ هویت مشترک اسلامی و این که جهان‌بینی همه کشورهای اسلامی مکتبی و زائیده یک جهان‌بینی دقیق و منظم و جامع الهی است پیشاپیش معلوم است.
از این رو امید می‌رود که با تشکیل این اتحادیه، در کنار سایر اتحادیه‌های اسلامی همانند اتحادیه بین‌المجالس اسلامی و با تدوین قوانین و مقررات یکنواخت در زمینه‌های مختلف، کشورهای اسلامی از یک موضوع یکپارچه حقوقی برخوردار شوند.
بدیهی است که با وحدت نظر در مسائل حقوقی، افق‌های تازه‌ای در پیش روی کشورهای اسلامی گشوده می‌شود.
امروز در تمامی کشورهای اسلامی به‌نظر می‌رسد حداقل در احوال شخصیه، محاکم به قوانین اسلامی رو آورده‌اند.
اگر این تعامل باعث بهره‌گیری امور مدنی، حقوقی و کیفری نیز از احکام نورانی و غنی اسلامی شود و از تجربیات و اندوخته‌ها استفاده شود، گامی مؤثر برداشته شده است.
*معاون اول قوه قضائیه
