امروز مصادف با دوم مهرماه روز جهاني غار پاك است و براي چندمين سال پياپي غارنوردها و غارشناس‌ها تلاش دارند اين نكته را به جامعه و مسئولان كشور همچون سال‌هاي گذشته يادآوري كنند كه غارهاي ايران در حال نابودي است و بايد فكري براي جلوگيري از مرگ غارها كرد. بيش از 2هزار غار فعال و غيرفعال در كشور شناسايي شده كه بخشي از آنها هنوز زنده‌اند وبيشترغارها نيز خشك شده و به مرحله مرگ رسيده‌اند.
- مرگ غارهاي ايران زير پاي گردشگران
شيرين بهادرنيا تنها دانشجوي دكتراي غارشناسي و كارست‌شناسي در دانشگاه نواگوريتسا كشور اسلوني و عضو اتحاديه جهاني غارها با اعلام اينكه تعداد غارهاي آبي فعال كشور بسيار كمتر از غارهاي خشك است به همشهري گفت: به‌دليل باز‌بودن دهانه غارهاي كشور و فقدان دربراي بسته نگه داشتن غارها، افراد آگاه و ناآگاه به ارزش غارها مي‌توانند به راحتي به غارها ورود كنند و باعث تخريب و شكستن تزيينات داخلي و از بين بردن نهشته‌هاي درون غارها شوند.
بهادرنيا ورود مكرر به درون غارهاي ايران را يكي از عوامل مرگ غارهاي كشور اعلام كرد و گفت: غار كلهرود اصفهان، غار دوريدان استان مركزي، غار يكه‌چاه در گلپايگان و غار سنگريز علويه در اصفهان ازجمله غارهايي هستند كه به‌دليل عبور و مرور مكرر آسيب ديده و صدمات فراوان متحمل شده‌اند.
اين عضو اتحاديه جهاني غارشناسي با اشاره به ارزش غارها در مطالعات علمي و بررسي تغييرات اقليمي و زمين‌شناسي با مطالعه نهشته‌ها و رسوبات درون غارها اعلام كرد: غارهاي كشور به لحاظ مطالعات باستان‌شناسي اهميت زياد دارند و اطلاعات خوبي از انسان گذشته در اختيار مي‌گذارند.
بهادرنيا همچنين به ارزش گردشگري غارهاي ايران و بهره‌برداري خوب اقتصادي از غارها اشاره كرد و گفت: غارهاي توريستي كشور از نظر حفاظتي مديريت نمي‌شوند و استانداردهاي گردشگري در غارهاي ايران بسيار پايين‌تر از استانداردهاي جهاني است.
او افزود: اتحاديه غارشناسي جهاني استانداردهايي براي گردشگري‌شدن غارها دارد كه براساس آن مطالعات كارشناسي و معيارهاي اتحاديه بايد پيش از گشودن غار به روي گردشگران انجام شود. اين مطالعات شامل بررسي وضعيت جريان هواي غار، ايجاد درهاي حبس هوا در دهانه ورودي، بررسي اقليم درون غار، بررسي آسيب مسيرهاي ورودي و... است اما متأسفانه در ايران مثلا در غار نخجير، با بولدوزر نهشته‌هاي غار را براي ايجاد مسير گردشگري تخريب كردند و حالا غار نخجير از بيچاره‌ترين غارهاي توريستي جهان است.
به گفته وي، استفاده از لامپ‌هاي بسيار كم‌مصرف در غار نيز ازجمله استانداردهايي است كه اتحاديه جهاني غارشناسي اعلام كرده است و در ايران تنها غار عليصدر از آنها استفاده مي‌كند.او با ابراز تأسف از اينكه هنوز در ايران اقدامي جدي براي درجه‌بندي غارها صورت نگرفته است، گفت: بايد غارهاي مهم كه ارزش مطالعاتي دارند وزنده هستند، بسته شوند.
بهادرنيا البته به ارزش غارهاي خشك ايران نيز اشاره كرد و گفت: غارهاي خشك ايران همچون غار قلايچي امكان تهويه آسان هوا را ندارند و هنوز نمي‌دانيم تهويه هواي داخل غار با چه سرعتي انجام مي‌شود. با اين حال، تمام تلاش‌ها صورت گرفته تا اين غار پيش از مطالعات كارشناسي مقصد گردشگري شود.
او مشكل ديگر غارهاي ايران را ورود بي‌ضابطه و ناآگاهانه گروه‌هاي كوهنوردي و گردشگري دانست و گفت: گردشگران با ناآگاهي به غارها هجوم مي‌برند و نمي‌دانند حتي نبايد به ديواره‌هاي غار دست بزنند يا نهشته‌ها را لگدكوب كنند.به همين دليل است كه غار ترنگ كرمان صدمات زيادي ديده و نهشته‌هاي آن تخريب شده‌اند.
- بي‌توجهي به غارها پايان ندارد
دكتر حاجي كريمي، عضو هيأت علمي دانشگاه ايلام و زمين‌شناس متخصص آب‌هاي زيرزميني با اعلام اينكه نمي‌دانيم كم‌لطفي به غارهاي كشور چه زمان پايان مي‌يابد، در گفت‌وگو با همشهري، غارها را آزمايشگاه‌هاي بزرگ محققان خواند و افزود: در بحث تأمين آب و آب‌يابي، غارها از بهترين نقاط هستند. اين آزمايشگاه‌ها بخش زيادي از اتفاقاتي كه زير زمين مي‌افتند را برابر چشم قرار مي‌دهند. دكتر كريمي با ابراز تأسف از اينكه به‌رغم اعلام آمادگي محققان براي بررسي غارهاي ايران دولت توجه ويژه‌اي به اين درخواست‌ها نشان نداده گفت: شناسايي غارها، تهيه نقشه و شناسايي پديده‌هاي داخل غارها و ظرفيت‌هاي اقتصادي آنها در اولويت است. وي غارها را محل زندگي موجودات متعدد دانست و با اشاره به غار خفاش در دهلران ايلام گفت: باستان‌شناس‌ها در مطالعه تپه عليكش ايلام كه قديمي‌ترين گندم جهان را در خود جاي داده، پي بردند انسان دوره باستان از فضولات خفاش‌هاي اين غار براي كشت گندم استفاده كرده اند. حاجي كريمي غارها را يكي از مكان‌‌هاي مهم در علم پزشكي اعلام كرد و افزود: غارها از بهترين نقاط براي درمان برخي بيماري‌هاست كه در ايران از اين ظرفيت غفلت شده است. او همچنين با اشاره به ارزش‌هاي باستان‌شناسي غارهاي ايران افزود: غارهاي ايران ارزش باستان‌شناسي دارند و سازمان ميراث فرهنگي بايد حفاظت از آنها را جدي بگيرد. وي تأكيد كرد: غارهاي ايران بي‌صاحب مانده و اگر متولي مشخص بود، تخريب گسترده غارهاي كشور صورت نمي‌گرفت.
نظر شما