حرف از جريان‌هايي است كه بعدتر به سينماي مستقل شهره‌شد و تخصص اصلي فيلمسازانش ساخت فيلم با هزينه‌هاي بسيار كم و تفاوت نگاه در فرم و محتواي فيلم‌ها بود. حالا سينماگران مستقل درجه يك سال‌هاست كه در دنيا مي‌درخشند و آثارشان به‌عنوان فيلم‌هايي با هزينه كم و بازگشت سرمايه بالا در سينماهاي سراسر دنيا به نمايش درمي‌آيد. در ايران هم بعد از چند دهه وقفه حالا دوباره سر و كله فيلمسازان مستقل پيدا شده است. فيلم‌سازاني كه حلقه وصلشان سينماي هنروتجربه است.
- Low budgetها آمدند
شايد هنوز هم خيلي‌ها «خداحافظ رفيق» ساخته امير نادري را يكي از جريان‌سازترين فيلم‌هاي ايراني بدانند كه تقريبا همه ويژگي‌هاي سينماي مستقل را داشت. بازيگران آن زمان گمنام را بگذاريد كنار موسيقي فيلمي كه از سر رفاقت ساخته مي‌شود و خواننده‌اي كه بدون چشمداشت مالي آن را مي‌خواند تا بهتر متوجه شويد كه فيلم بسيار كم‌هزينه نادري، يك فيلم مستقل درجه‌يك به شمار مي‌آيد. حالا بماند كه فيلمبرداري و تدوين فيلم هم كار يك نفر است.
از اين دست فيلم‌ها اما در دهه‌هاي اخير كمتر ديده شد؛ چراكه اگر هم ساخته مي‌شد فرصتي براي ديده شدن پيدا نمي‌كرد تا اينكه كارگروه سينمايي هنروتجربه براي پوشش و البته حمايت از سينماي مستقل در سال آغازين فعاليت دولت يازدهم آغاز به‌كار كرد. بعد از اين آغاز بود كه دوباره سروكله فيلمسازان مستقل روي پرده پيدا و فهرست فيلم‌هاي كم‌هزينه و به قولي Low budgetها هر روز طولاني‌تر شد. چند وقتي هست كه مي‌توان ساخت فيلم كم‌هزينه اما متفاوت و دلنشين را دوباره در سينماي ايران جشن گرفت و به حيات سينماي مستقل اميدوار بود.
- امان از سينماي نفتي
«من هميشه سينما را دنبال مي‌كردم و شايد باورتان نشود اما من به مرحله‌اي رسيده بودم كه به‌صورت فرضي فيلم مي‌ساختم؛ مثلا با خودم مي‌گفتم در فلان فيلم روي پرده اگر من جاي كارگردان بودم از فلان دوربين استفاده مي‌كردم كه هم محصول بهتري به‌دست مي‌داد و هم هزينه اجاره‌اش كمتر بود.تمام فيلم‌هاي دلخواهم را با تكنولوژي جديد و البته بي‌پولي هميشگي محك مي‌زدم تا اينكه بالاخره با هنر و تجربه فيلمساز شدم.»
اينها حرفهاي پژمان تيمورتاش است كه با فيلم تحسين شده مفت‌آباد در گروه هنر و تجربه خيلي‌ها را به آينده سينمايي‌اش اميدوار كرده است. تيمورتاش كه از اطلاق لقب متخصص فيلم ارزان ساختن به‌خودش و همكارانش استقبال مي‌كند مي‌گويد: «سينماي مستقل هميشه در كنار سينماي حرفهاي در حركت بوده است و شايد ما خيلي درگير سينماي نفتي بوده‌ايم و نتوانستيم با تاسيس و گسترش سازمان‌هاي غيردولتي از سينماي مستقل حمايت كنيم. حالا هنر و تجربه ايستگاهي است براي به مقصد رساندن سينماي مستقل.»
- تدبير كيارستمي
«عباس كيارستمي همواره در كلاس‌هاي فيلمسازي‌اش مي‌گفت سعي كنيد تعداد عوامل فيلم‌تان دو رقمي نشود چون هر چه تعدادتان كمتر باشد آزادي‌هايتان بيشتر خواهد بود. از سوي ديگر كاهش هزينه‌ها در فيلم باعث مي‌شود تا محدوديت‌هاي ضد‌خلاقانه هم در فيلم كمتر شود و شما قدرت تجربه كردن خواهيد داشت. اين حرفهاي استاد همواره آويزه گوش ما هست و تلاش مي‌كنيم تا اينگونه، فيلم مستقل و كم‌خرج و البته پرمخاطب بسازيم.» مرتضي فرشباف اينها را مي‌گويد و اميدوار است تا عنصر كشف از سينماي مستقل ايران جدا نشود.
كارگردان فيلم بهمن مي‌گويد: «من براي ساخت فيلم اولم نتوانستم رضايت هيچ تهيه‌كننده‌اي را جلب كنم و سرانجام فيلم سوگ را با همكاري بدون دستمزد دوستانم ساختم ولي در فيلم بعدي‌ام شرايط كاملا متفاوت بود و فضاي حرفه‌اي‌تري را تجربه كردم اما بي‌تعارف بايد بگويم كه ترجيح مي‌دهم فيلمساز مستقل بمانم و فيلم ارزان‌قيمت بسازم. رؤياي پرفروش شدن و درخشيدن اين فيلم‌ها گويي حس بهتري در ما ايجاد مي‌كند.»
نظر شما