اما نکته قابل تامل عدم‌دسترسی به کتاب‌‌ها و نبود تنوع در مضامین است که بسیاری ریشه آن را در وضعیت اقتصادی چرخه نشر عنوان می‌کنند.
ناشراني هستند كه صرفا در اين حوزه فعاليت دارند اما اين فعاليت محدود به پايتخت بوده و مي‌گويند كه بسياري از كم‌وكاستي‌ها به عدم‌توزيع مناسب بازمي‌گردد.
برخي نيز 6هزار عنوان را در قياس با 39هزار عنوان رقم كمي دانسته و وضعيت نامناسب اقتصاد نشر، رجوع نويسندگان به كارهاي اجرايي و عدم‌اطلاع‌رساني ناشران به‌دليل سودآور نبودن اين حوزه را عوامل مهم عدم‌سودآوري كتاب كودك و نوجوان مي‌دانند.
- آمار نشر در 201 روز اول سال
از ابتداي سال تا پايان نيمه اول مهر، 39هزار و 818 عنوان كتاب منتشر شده كه 24هزار و 708 عنوان در چاپ اول و 15هزار و 110عنوان تجديد چاپ روانه بازار كتاب شده است. سهم كتابهاي تاليفي 29هزار و 871 عنوان بوده و بيش از 9هزار عنوان كتاب در بازار كتابفروشي‌ها ترجمه است.
تهران با 30هزار عنوان بيشترين چاپ و تجديد چاپ را داشته و سهم شهرستان‌ها از چاپ و نشر كتاب در حوزه‌هاي مختلف 9هزار و 635عنوان بوده و 6هزار و 721عنوان نيز در زمينه كمك‌درسي در كل كشور نشر و روانه بازار شده است.
- نيازمند نيروي تازه‌نفس
داوود اميريان، نويسنده كودك و نوجوان درباره تعداد آثار منتشر شده و گرايش ناشران به چاپ كتابهاي ترجمه به همشهري مي‌گويد: «متأسفانه به‌دليل وضعيت اقتصادي در نشر، ناشران بيشتر به سمت ترجمه مي‌روند؛ چراكه اين كار تنها منوط به پرداخت حق‌الترجمه است و ديگر هزينه‌اي براي ناشر ندارد».
نويسنده «گردان قاطرچي‌ها» بي‌رغبتي نويسندگان حوزه را نيز از عوامل كم‌رونق بودن چاپ كتاب عنوان مي‌كند و يادآور مي‌شود: «اين حوزه نيازمند قلم‌ها و نيروي تازه نفس است اما نويسندگاني كه ورود پيدا مي‌كنند، مي‌خواهند راه صدساله را يك‌شبه طي كنند و همين موضوع باعث بي‌كيفيت شدن آثار تاليفي مي‌شود.
نويسندگان زبده نيز به‌دليل مسائل اقتصادي و عدم‌حمايت رغبتي براي نگارش ندارند». نويسنده «جام‌جهاني در جواديه» كمبود تبليغات در اين حوزه را نيز دليلي بر عدم‌تقاضا عنوان و با اشاره به توزيع نامناسب كتاب تصريح مي‌كند: «به‌تازگي تبليغاتي در رسانه ملي صورت مي‌گيرد كه خيلي كم است. وقتي آگاهي از چاپ تازه‌هاي كتاب نباشد به‌طور حتم تقاضا نيز تنها درصورت مراجعه به فروشگاه‌هاي كتاب ايجاد مي‌شود. توزيع خوب كتاب هم نداريم. در شهرهاي بزرگ و كوچك توزيع نامناسب باعث شده خيلي از كتابخانه‌ها و حتي مدارس از داشتن كتابهاي جديد محروم شوند».
- پرداختن به امور جاري و اداري
نورا حق‌پرست از نويسندگان اين حوزه كه مدتي مديريت انتشارات كانون پرورش فكري را نيز عهده‌دار بوده، آمار نشر كتابهاي كودك و نوجوان را نسبت به آمار كودكان و نوجوانان در كشور متناسب نمي‌داند و به همشهري مي‌گويد: «اگر بحث فرهنگسازي را در نظر بگيريم بايد كتابهاي بيشتري در حوزه‌هاي مختلف و متنوع به چاپ برسد».
او يكي از دلايل كاهش كتاب‌ها را دست‌اندركاران اين حوزه (ناشران، نويسندگان و مترجمان) مي‌داند و توضيح مي‌دهد: «وضعيت اقتصادي تأثير زيادي بر پايين بودن چاپ كتاب‌ها گذاشته؛ چراكه نويسندگان و مترجمان به‌دليل پايين بودن حق‌التاليف و حق‌الترجمه به انجام كارهاي اداري گرايش پيدا مي‌كنند». نويسنده «زمستان سبز» با اشاره به تجربه خودش كه درگير كارهاي اجرايي شده، تأكيد مي‌كند: «اگر نويسنده و مترجم دغدغه اقتصادي نداشته باشند، به‌طور حتم تمركزشان روي كار بهتر خواهد بود.»
اما حسين سجادي، مدير نشر ماهي كه بخشي از فعاليت‌هاي اين ناشر به كتاب كودك و نوجوان اختصاص دارد، به نبود تنوع موضوعي در كتاب‌ها اشاره مي‌كند: «وقتي تنوعي در كتابهاي كودك و نوجوان وجود نداشته باشد و تكرار ديده شود، تقاضا هم كم مي‌شود».
- پرداختن كم ناشران
او به توزيع نامناسب‌كتاب نيز اشاره كرده و در ادامه به عدم‌اطلاع‌رساني نيز مي‌پردازد. اين ناشر معتقد است كه كتابهاي كودك به سبب قطع كوچك و حجم كم و ارزان بودن از سوي ناشران در پيشخوان كتابفروشي‌ها قرار نمي‌گيرد و در دسترس مخاطبان نيستند.
سجادي در توضيح بيشتر اضافه مي‌كند: «ناشر به‌دليل سودآوري اندك اين حوزه علاقه‌اي ندارد كه كتاب‌ها را در كتابفروشي در معرض ديد قرار دهد و ترجيحش روي ديوان اشعار، رمان و كتابهاي بزرگسال است. وقتي كتاب‌ها ديده نشوند، مخاطب نيز اطلاعي از چاپ‌هاي جديد ندارد.»
- سهم كودك و نوجوان 6هزار عنوان
از مجموع كتابهاي تاليفي و ترجمه‌اي از ابتداي سال 1396 تا 15مهر، 6 هزار و 62 عنوان كتاب فارسي در رده سني كودك و نوجوان به چاپ رسيده كه 2هزار و 438 عنوان چاپ اول و 3هزار و 624 عنوان كتاب تجديدچاپ شده است. از اين تعداد 3هزار و 108عنوان تاليفي و 2هزار و 954 عنوان نيز در حوزه كتابهاي ترجمه است كه سهم تهران بيش از 4هزار عنوان و شهرستان هزار و 211عنوان است.
نظر شما