نگاهي به فهرست برندگان بوكر نشان مي‌دهد كه شماري از نوبليست‌هاي ادبيات پيش از آنكه جايزه نوبل را دريافت كنند، از برندگان بوكر بوده‌اند، مثل «نادين گورديمر»، «جان مكسول كوئتزي»، «وي اس نايپُل» و... كه آخرين نفر اين فهرست «كازوئو ايشي‌گورو» است.
جايزه بوكر از سال 1969شروع شد؛ جايزه‌اي براي انگلستان و نويسندگان انگليسي‌زبان كشورهاي مستقل مشترك‌المنافع يعني كشورهايي كه زماني مستعمره انگلستان بوده‌اند. از سال 2014 بوكر با تغييراتي جايزه را شامل همه رمان‌هاي انگليسي‌زبان كرد، حالا همه آنها كه به زبان انگليسي مي‌نويسند به‌ويژه نويسندگان آمريكايي و انبوه نويسندگاني كه از اقصي‌نقاط دنيا به آمريكا آمده‌اند و آنجا ساكن شده‌اند. اين اتفاق گستره جايزه بوكر را در سال‌هاي اخير بيشتر كرده و طبيعتاً جايگاه آن را در ميان جايزه‌هاي ادبي ديگر پس از نوبل بالاتر برده است.
يكي از چيزهايي كه جايزه بوكر را از جوايز ديگر متمايز مي‌كند، سازوكار متفاوت داوري آن است. كميته مشاوران جايزه بوكر هر ساله هيأت داوران جايزه را انتخاب مي‌كند، يك نويسنده، 2ناشر، يك كارگزار ادبي، يك كتابفروش، يك كتابدار، نماينده «گروه من» كه پشتوانه مالي جايزه است و 3نماينده «بنياد بوكر» كه يكي از آنها رئيس كميته است هيأت داوران جايزه را تشكيل مي‌دهند.
از ميان نامزدهاي بوكر در سال2017 «پاييز» اثر آلي اسميت« «لينكلن در باردو» نوشته جورج سندرز، «4321» نوشته پل آستر، «خروج به غرب» از محسن حميد، «المت» اثر فيونا موزلي و «تاريخچه گرگ‌ها» نوشته اميلي فريدلوند، نامزدهاي نهايي بوكر 2017 بودند كه از ميانشان «لينكلن در باردو» اثر جورج سندرز جايزه را از آن خود كرد.
نكته جالب توجه براي مخاطبان ايراني اين بود كه يك نويسنده ايراني‌تبار يكي از اعضاي هيأت داوران جشنواره امسال بود. ليلا اعظم زنگنه، نويسنده 41ساله ايراني كه استاد ادبيات دانشگاه هاروارد است. زنگنه از پدر و مادري ايراني در پاريس متولد شده است. نام او 2سال پيش با انتشار كتاب «افسونگر؛ ناباكوف و خوشبختي» بر سر زبان‌ها افتاد.
- درباره نويسنده
جورج ساندرز متولد 1958است. ژئوفيزيك خوانده و سال‌ها در اندونزي مشغول كار بوده است. او پس از بازگشت به آمريكا به كارهاي گوناگوني مشغول بوده؛ از نگهباني و كار در كشتارگاه تا سقف‌سازي و كار در فروشگاه لوازم خانگي. به گفته خودش، هرگز در مخيله‌اش نمي‌گنجيد كه روزي نويسنده شود چه اينكه روزي بتواند يكي از مهم‌ترين جوايز ادبي را كسب كند. سندرز در سال 1996 نخستين مجموعه داستان خود را منتشر كرد و تا‌كنون 6مجموعه داستان ازجمله «سرزمين جنگ داخلي در سراشيبي سقوط»، «پاستوراليا» و «دهم دسامبر» از او منتشر شده است.
او براي داستان‌هاي كوتاهش جوايز معتبري مثل جايزه «قلم همينگوي» و جايزه «اُ. هنري» را از آن خود كرده و مجموعه‌هايي از جستارها و نوشته‌هاي غيرداستاني خود را نيز به انتشار رسانده است. «لينكلن در باردو» نخستين رمان اوست. داستان از مراسمي در سال ۱۸۶۲ آغاز مي‌شود كه در آن، «آبراهام لينكلن» از قبر پسر ۱۱ ساله خود «ويلي» كه بر اثر تيفوس درگذشته، ديدار مي‌كند. روح «ويلي» با گروهي از ارواح بين زندگي و مرگ معلق است.
از سندرز يك كتاب به فارسي ترجمه شده به نام «يك حكومت كوتاه و رعب‌آور» كه رماني است براي كودكان.«لولا يانگ» رئيس هيأت داوران جايزه رمان سندرز را «بي‌نظير» خواند: «لينكلن در باردو» به‌خاطر ابداع و سبك متفاوتش برجسته شد؛ روشي كه با آن به شكلي تناقض‌آميز به اين ارواح تقريبا مرده جان داد.
رمان لينكلن در باردو پس از انتشار در ماه فوريه با استقبال مخاطبان و تشويق منتقدان روبه‌رو شد و به صدر فهرست پرفروش‌ترين‌هاي «نيويورك تايمز» راه پيدا كرد. اما با بردن جايزه بوكر فروش آن چندين برابر خواهد شد؛ چنان‌كه سال گذشته فروش رمان پل‌بيتي پس از كسب جايزه بوكر در چند هفته 658درصد رشد كرد. پل بيتي، نخستين نويسنده آمريكايي بود كه بوكر را در سال گذشته از آن خود كرد.
با جايزه سندرز دومين سالي است كه آمريكايي‌ها جايزه را مي‌برند. بايد ديد كه اضافه شدن رقيبان كشورهاي آمريكايي و ديگر انگليسي‌زبانان چقدر سرنوشت بوكر را تغيير مي‌دهد و آن را از چنگ نويسندگان كشورهاي مشترك‌المنافع خارج خواهد كرد.
نظر شما