حالا شرايط به گونه‌اي است كه شعار و كارهاي نه چندان بنيادي، راه به جايي نمي‌برد. از اين روست كه دولت چين، قصد دارد كارهاي زيربنايي انجام دهد. بزرگ‌ترين ابتكار چين، انداختن توپ در زمين صنايع است. آنها به اين نتيجه رسيده‌اند كه اگر رشد اقتصادي را به بهبود محيط زيست گره بزنند، اين بار اين خود صنايع خواهند بود كه پيش‌قدم خواهند شد و شرايط را تحمل خواهند كرد. چين، برنامه‌هاي مفصلي در اين زمينه دارد و گام‌هايي كه برداشته، نويد آينده‌اي پاك‌تر و شفاف‌تر را مي‌دهد.
در قلب مناطق صنعتي چين، فشار دولتي براي پالايش محيط‌زيست و قطع حداكثر توليد در جريان است؛ كوره‌ها سرد، چراغ‌ها خاموش و كارگران مهاجر در راه بازگشت به خانه هستند.
ليو ژيائوپينگ، از ساكنان منطقه پردود و آلوده ژينيان، يكي از آسيب‌ديده‌هاست. او مي‌گويد كه مسئولان به درخواستش براي به تعويق انداختن برنامه تعطيلي كارخانه 20ساله پلاستيك‌سازي‌اش توجه نكرده‌اند و پيش از اينكه آنها برق كارخانه‌اش را قطع كنند، خودش كارگاهش را تعطيل كرده.
ليو مي‌گويد، شرايط مثل قرار داشتن زير يك چاقوي در حال فرود بود . حالا او 152هزار‌دلار مواداوليه را در كارخانه رها كرده و 10نفر را هم به ناچار اخراج كرده. البته او در اين شهر تنها نيست. بيش از 70هزار كارگاه توليدي از سوي دولت برچسب «آلوده‌كننده و بدون استاندارد» را دريافت كرده‌اند و موج تعطيلي‌ها، به‌زودي افراد بيشتري را درگير خواهد كرد؛ «هيچ كدام از ما نمي‌دانيم كه چه بايد كنيم.»
سياست كاهش ظرفيت صنعتي، هرچند شايد چندان باعث دلخوشي ليو نباشد براي ديگران، 2 رو دارد؛ سود كارخانه‌ها به‌خاطر كم‌شدن هزينه توليد افزايش يافته و كارخانه‌هاي بدهكار، به واسطه افزايش سود، در شرايط بهتري قرار دارند. آمار مربوط به 9 ماه ابتداي سال، نشان مي‌دهد كه دومين اقتصاد بزرگ دنيا همچنان در وضعيت خوبي قرار دارد.
البته اين تمام ماجرا نيست. اگر حرف‌هاي ژو ژيائوچوان رئيس بانك خلق چين درست باشد، چرخش از سرمايه‌گذاري و صادرات به اقتصاد مصرفي، حتي مي‌تواند عملكرد قوي‌تري براي چين به همراه داشته باشد. او در سفر اخير به واشنگتن حتي پيش‌بيني كرد كه انتظار مي‌رود رشد اقتصادي 7درصدي براي اقتصاد چين در نيمه‌دوم سال ثبت شود.
با همه اينها، براي رهبري چين، پاكيزه‌كردن آسمان‌هاي سمي و رودخانه‌هاي چرب، به اولويت اول تبديل شده است. شي جين پينگ و نخست‌وزير او، برخلاف رهبران قبلي چين كه پيشرفت با هر هزينه‌اي را در دستور كار داشتند، رسما به جنگ آلودگي رفته‌‌اند. اين تغيير موضع، البته واكنشي به عصبانيت ميليون‌ها چيني است كه توسط مه‌دود و هواي بسيار آلوده‌اي كه گاهي 50برابر حد مجاز جهاني سمي است، محاصره شده‌اند.
اين اراده سياسي حالا حتي بالاتر از ضرورت رسيدگي به سال‌ها توليد حداكثري در بخش‌هايي مانند فولاد و آلومينيوم قرار دارد. اينكه چطور و كي اين ظرفيت جايگزين خواهد شد، عاملي تعيين‌كننده در عملكرد اقتصاد چين در سال 2017 خواهد بود.
تائو دونگ، معاون بخش چين بزرگ در بانك خصوصي سوئيس كرديت در هنگ‌كنگ مي‌گويد: «آخرين باري كه چنين تلاشي براي كاهش ظرفيت مشاهده شد، اواخر قرن گذشته بود، يعني زماني كه نخست‌وزير ژو رونگجي مصمم بود تا كارخانه‌هاي ضررده دولتي را تعطيل كند. در كوتاه‌مدت رشد و اشتغال دچار اختلال خواهند شد. با اين حال تخمين شرايط آينده سخت خواهد بود چون همه‌‌چيز به سياست‌هاي جديد چين در پي برگزاري كنگره حزب بستگي دارد».
تلاش ها براي پايان‌دادن به سياست توليد با حداكثر ظرفيت در سراسر كشور جريان دارد و مسئولان تخمين زده‌اند كه صدها هزار توليدكننده كوچك تعطيل خواهند شد. حتي كارخانه‌هاي دولتي هم از سقوط چاقو در امان نيستند.
كارخانه فولاد ژينان با حدود 20هزار كارگر، يكي از كارخانه‌هايي بود كه در ماه جولاي تعطيل شد. بسياري از كارگران اين كارخانه به يك كارخانه ديگر در ريژائو كه حدود400 كيلومتر با كارخانه آنها فاصله دارد، منتقل شده‌اند. زماني كه اين كارخانه تعطيل مي‌شد، نخست‌وزير چين به آنجا رفت و به كارگران تضمين داد كه دولت به‌جاي بيكاركردن آنها، را در كارخانه‌هاي جديد مستقرشان خواهد كرد.
- توسعه در شرايط جديد
در استان زوپينگ، كه حدود200 كيلومتر با جينان فاصله دارد، شركت خصوصي چاينا هونگ‌كيائو گروپ، بزرگ‌ترين توليدكننده آلومينيوم در چين، در‌ماه آگوست اعلام كرد كه توليد سالانه خود را 29درصد كاهش خواهد داد.
البته اين، تمام دخالت دولت در توليد با ظرفيت كامل نبوده است. دولت محلي در ژينان تصميم جدي دارد تا در ماه‌هاي‌آينده كه به‌خاطر سردي هوا آلودگي‌ها تأثير بيشتري بر زندگي مردم مي‌گذارند، كارخانه‌هاي بيشتري را تعطيل كند.
با اين حال برخي كارخانه‌هاي فولاد، تا پيش از رسيدن به تعطيلي موقت در زمستان، ظرفيت خود را بالا مي‌برند. به همين‌خاطر است كه در گزارش‌هاي مربوط به توليد فولاد، به‌صورت كلي، چين همچنان يكي از توليدكنندگان بزرگ دنياست. آنطور كه مؤسسه مورگان استنلي گزارش داده، توليد كلي اين كشور در 2 سال 2016 و 2017، روي هم رفته 200ميليون تن خواهد بود. اين ميزان، بيشتر از توليد 130/5ميليون تني ژاپن است و چندان هم از توليد 222ميليون تني اتحاديه اروپا كمتر نخواهد بود.
تجريه آخرين موج ادغام و تعطيلي كارخانجات در چين در اواخر دهه90، در مجموع براي اين كشور بسيار حياتي و مفيد بوه است. اين كار در آن زمان، تعادل را به توليد برگرداند، كارايي بخش صنعتي را بالا برد و راه را براي بروز رونق اقتصادي چين در يك دهه بعد باز كرد.
- اثر توسعه
مؤسسه اعتباري سوسيت جنرال پيش‌بيني كرده است كه اين كاهش ظرفيت فصل، احتمالا در 6ماه آينده رشد را تا 0/25درصد پايين خواهد آورد. در‌ماه جولاي، وزير محافظت از محيط‌زيست گفت كه در پكن، تيان‌جين و هبي، حدود 176هزار كارگاه و كارخانه توليدي تا ماه سپتامبر تعطيل خواهند شد و همزمان كه دوره جديد مديريت در چين بعد از برگزاري كنگره حزب شروع خواهد شد، يك علامت سؤال بزرگ درباره آينده سياست‌هاي بلندمدت صنعتي و محيط‌زيستي اين كشور هم مطرح خواهد شد.
فردريك نويمان، رئيس مشترك بخش تحقيقات اقتصادي آسيا در مؤسسه هلدينگ اچ‌اس‌بي‌سي در هنگ‌كنگ مي‌گويد: «در كوتاه‌مدت، قوانين سفت و سخت محيط‌زيستي رشد اقتصادي را كاهش خواهد داد. بررسي مديريت جديد چين اين فرصت را مي‌دهد كه تأثير ميان‌مدت را بررسي كند. اين مسئله مي‌تواند به اين معنا باشد كه تمركز روي مسائل محيط‌زيستي و مديريت ريسك‌هاي احتمالي در بخش مالي حتي بيشتر از گذشته شود».
تلاش‌ها براي كاهش ظرفيت حداكثري صنعتي، حتي قبل از اينكه كارزار تعطيلي كارخانه‌ها و كارگاه‌ها براي مقابله با آلودگي محيط‌زيست شروع شود، از بسياري از پيش‌بيني‌ها رد شده بود.
روستاي هوشان در زوپينگ يك مركز بازيافت لاستيك است كه در‌ماه گذشته، به يكباره از سوي مسئولان تعطيل شد. تپه‌هايي از تايرهاي استفاده‌شده به ارتفاع ساختمان‌هاي 2 طبقه از آن زمان دست‌نخورده باقي مانده است و بسياري از كارگاه‌ها قفل شده‌اند.
- كارگاه‌هاي متروك
در سوپرماركت ليو شوهو كه در يك خيابان خلوت درون روستا قرار دارد بسته‌هاي سيگار و خوراكي روي هم تلنبار شده‌اند؛ دليل آن اين است كه كارگران مهاجر ديگر به اين مغازه براي خريد هجوم نمي‌آورند. ليو مي‌گويد كه فروش‌اش تا 50درصد كاهش پيدا كرده و نگران اين است كه اين وضع، دائمي باشد.
او مي‌گويد: «غيرممكن است كه نگران نباشم. اين تعطيلي‌ها دست‌كم روي نيمي از جمعيت روستا تأثير گذاشته است».
برخي اميدوارند كه كارخانه‌ها بعد از بازبيني قوانين محيط‌زيستي دوباره شروع به‌كار كنند. خانواده 6نفره ليو كينگ‌يونگ از طريق بازيافت تايرهاي فرسوده ماهانه 6هزار يوان درآمد داشت اما حالا، درآمد اين خانواده به صفر رسيده است. او مي‌گويد: «تعطيلي‌ها موقت هستند. دير يا زود دوباره همه‌‌چيز از سر گرفته مي‌شود».
دهداري روستا هم‌چنين اميدي دارد و به همين‌خاطر از يك كارخانه در پكن دعوت كرده تا روي يك طرح تحقيق كند. در وب‌سايت دهداري آمده است: «تعطيلي‌ها راه‌حل نهايي نيستند، با اين حال نوآوري و محيط‌زيست پاك ضروري است.»
بلومبرگ
- 33 درصد
هواي آلوده، عامل يك سوم مرگ و‌ميرها در كشور چين است؛ هم‌اندازه سيگار‌كشيدن
- 52 ماه
هواي آلوده، اميد به زندگي در چين را بيش از 2 سال كم كرده است
- يك ميليون نفر
در سال 2012 يك ميليون نفر به خاطر آلودگي هوا در چين جان خود را از دست دادند
نظر شما