درطول سال‌هاي گذشته ايشان 3بار به اين منطقه سفر كرده است؛ سفر اول به شمال آفريقا و كشورهاي عربي، سفر دوم به منطقه غرب آفريقا و سفر سوم به آفريقاي جنوبي. اهميت اين سفر و روابط سياسي تجاري ما با آفريقا و ظرفيت‌ها و چالش‌هاي پيش رو را بايد از زواياي متعددي تحليل كرد كه به اختصار به آنها اشاره مي‌كنيم:
1-در حوزه روابط ما با آفريقاي جنوبي كه كشور مهم و تأثير‌گذاري در اين قاره است، بايد به تشكيل كميسيون مشترك ميان دو كشور در سال 1375اشاره كرد كه بعد از تغيير آپارتايد اين مسئله شكل گرفت.ما توانستيم بعد از آن، روابط رو به رشدي در اين منطقه داشته باشيم. در اين باب بايد 2استثنا را درنظر گرفت:
الف) روابط نوپاي ما در صحنه بين‌الملل روند رو به رشدي را شاهد بود كه البته بايد 8 سال را از آن استثنا كرد؛ دوراني كه جمهوري اسلامي ايران با برخي سياست‌ها در حال حركت به سمت انزوا بود.
ب) از منظري ديگر به‌طور عام قاره آفريقا فارغ از نقش دولت‌ها در نگاه مسئولين جايگاه خوبي نداشته است. ما نتوانسته‌ايم ساختارهاي ايجاد روابط تجاري و اقتصادي خودمان را با اين قاره خوب ايجاد كنيم.
2-نگاهي به كشورهاي اطراف ما و نوع رابطه آنها با قاره آفريقا نشان مي‌دهد كه ما در اين مسير عقب هستيم. به‌طور مثال 95درصد روابط ما با اين قاره نفتي بوده است كه بعد از اعمال تحريم‌ها، همان هم قطع شد. اما كشورهايي مثل تركيه روابطي حدود 10ميليارد دلار با اين قاره دارند كه در مقايسه با كشورمان اين آمار به حدود يك‌درصد كاهش مي‌يابد. روابط اقتصادي ما به حدود 100ميليون دلار مي‌رسد.
3-دولت يازدهم و به‌دنبال آن دولت دوازدهم تأكيد بر حضور در آفريقا داشته است اما ما تا شرايط مناسب فاصله زيادي داريم.قاره‌اي كه 54كشور دارد هريك ظرفيتي است كه مي‌تواند اين قاره را براي ايران تبديل به قاره فرصت كند. به قول مرحوم آيت‌الله هاشمي رفسنجاني ما به‌دنبال چپاول اين قاره مانند برخي از كشورها نيستيم؛ ما به‌دنبال سود بردن و سود رساندن به اين كشورها هستيم. براي اين منظور لازم است مسائل مربوط به گمرك، تسهيلات تجاري، حمايت از بخش خصوصي و اصلاح قوانين و آيين‌نامه‌ها در دستور كار دولت‌ها قرار گيرد.
4-بخش ديگري كه در توسعه روابط لازم است مورد توجه قرار بگيرد مربوط به توسعه روابط سياسي ايران با اين كشورهاست. هرگونه ائتلاف‌سازي سياسي با كشورهاي قاره آفريقا براي ايران امروز ميسر است. گروه 77، جنبش عدم‌تعهد و سازمان وحدت آفريقا مي‌توانند در پيشبرد اهدف در عرصه بين‌المللي به كشورمان كمك كنند. در اواخر دولت اصلاحات، ما طرحي را در زمينه برگزاري نشست سران آفريقا با سران ايران آماده كرديم كه در دولت بعد به سرانجام نرسيد؛ موضوعي كه هنوز هم ظرفيت‌هاي آن وجود دارد.
نظر شما