سرهنگ دكتر عليرضا اسماعيلي، عضو هيأت علمي دانشكده انتظامي شهيد بهشتي در گفت‌وگو با همشهري گفت: به جز تحقيقات دانشگاهي، هنوز تحقيق جامعي در مورد اختلالات و تيپ‌هاي شخصيتي رانندگان صورت نگرفته است. وقتي مي‌گويند عامل انساني تا 70درصد در بروز تصادفات مؤثر است، عوامل رفتاري نيز بخشي از آن است، ولي نمي‌توان به تفكيك گفت كه چه مقدار از اين عوامل رفتاري مربوط به آستانه پايين تحمل، هيجان‌خواهي و... است. در كشور‌هاي پيشرفته روانشناسان به‌صورت تصادفي، رانندگان عامل تصادف‌هاي خطرناك يا رانندگاني كه رانندگي پرخطر دارند را معاينه و بررسي مي‌كنند. پليس تحقيقي در اين زمينه ندارد و هنوز تحقيقات دانشگاهي را يكجا جمع نكرده است.
وي گفت: به لحاظ روانشناسي راننده‌اي كه در اتوبان دنده عقب مي‌رود، در دهانه تونل و يا پيچ جاده با محدوديت ديد سبقت مي‌گيرد و يا با نوربالاي ممتد، سبقت راننده جلويي را با سبقت نابجا جبران مي‌كند و... حتما دچار اختلال است. رانندگان هيجان‌خواهي كه خودباوري نابجا و غلط دارند به هيچ تذكري توجه نمي‌كنند و با اطمينان مي‌گويند كه تصادف نخواهند كرد. در حوزه روانشناسي چنين فردي دچار اختلال روانشناختي است و بايد پليس با آن برخورد كند.
وي كه دبير علمي نخستين كنگره روانشناسي ترافيك نيز هست در مورد لزوم انجام تست‌هاي روانشناسي هنگام درخواست صدور گواهينامه گفت: از مجموعه مهارت راندن، سلامت جسم و روان راننده خوب به‌دست مي‌آيد. در ايران فقط سلامت جسم و فيزيك رانندگان كنترل مي‌شود ولي براي سنجش سلامت روان با وجود تأكيد قانون هنوز سازوكاري به اجرا درنيامده است.
دكتر عليرضا اسماعيلي با اشاره به اينكه برنامه‌هاي عملي پليس براي سنجش سلامت روان رانندگان هنوز اجرايي نشده است، گفت: اين كار نياز به زيرساخت‌هاي فراواني دارد و توصيه مي‌كنم كه در گام اول از كساني كه درخواست صدور گواهينامه مي‌دهند و در گام‌هاي بعد از كساني كه شغلشان رانندگي و حمل بار و مسافر است، رانندگان پرتخلف و كساني كه سال‌هاست گواهينامه دريافت كرده‌اند، تست‌هاي سلامت روان انجام شود.
سنجش سلامت‌رواني رانندگان در قانون پيش‌بيني شده ولي اجرا نمي‌شود. حسين پورشهريار، رئيس كنگره روانشناسي ترافيك با تأكيد بر بررسي شاخص‌هاي روانشناختي رانندگان گفت: توجه جدي به موضوع روانشناسي ترافيك براي كاهش تصادفات ضرورت دارد. آمار بالاي تصادفات و تلفات ناشي از آن در كشور ضرورت برگزاري كنگره روانشناسي ترافيك را نشان مي‌دهد و بر همين اساس بر آن شديم چنين كنگره‌اي را برگزار كنيم.
وي با اشاره به اينكه چندين دهه است روانشناسي ترافيك در آلمان وجود دارد، گفت: بررسي ابعاد روانشناختي رانندگان به‌ويژه در رانندگاني كه تخلفات حادثه‌ساز داشته يا داراي نمره منفي‌اند، بيشتر بايد مورد توجه قرار گيرد. اما متأسفانه در ايران به موضوع روانشناسي ترافيك و بررسي ابعاد روانشناختي رانندگان به‌صورت فصلي در جامعه توجه شده و گاهي اصلا مورد توجه نبوده است. كاهش آستانه تحمل نشانه‌اي از اختلال روان است و در رفتار رانندگي افراد بسيار تأثير‌گذار محسوب مي‌شود. همچنين افراد مضطرب رانندگي تهاجمي دارند و اين موضوع تصادفات رانندگي را چندين برابر مي‌كند.
هم‌اكنون ارزيابي نه‌چندان دقيقي از سلامت رانندگان خودرو‌هاي سنگين و وسايل نقليه عمومي هنگام تمديد دفترچه اشتغالشان انجام مي‌شود. دكتر حسين پورشهريار در اين‌باره گفت: وزارت بهداشت علاوه بر انجام تست‌هاي عدم‌اعتياد، تست اوليه روانشناسي هم از آنها انجام مي‌دهد. وزارت بهداشت مي‌تواند كساني را كه از اختلالات رواني شديد رنج مي‌برد غربال كند. از آنجايي كه احتمالا سنجش سلامت روان 18 تا 20ميليون نفر از كساني كه گواهينامه دارند امكان‌پذير نيست، پيشنهاد مي‌كنم كه وزارت بهداشت سلامت روان افرادي را كه به‌تازگي درخواست داده‌اند و كساني كه رانندگي حرفه‌شان است، بررسي كند.
نظر شما