بر اين اساس «سالم‌سازي فضاي مجازي» و «ارائه اينترنت مخصوص كودكان و نوجوانان» بعد از تصويب «سند حمايتي و برنامه اقدام توسعه خدمات فضاي مجازي براي كودك و نوجوان» در دستور كار است تا به گفته مسئولان وزارت ارتباطات، از خطرات ناشي از محتواهاي مضر براي كودكان و نوجوانان جلوگيري شود. روز شنبه بود كه پيش‌نويس اين سند با عنوان «سند حمايتي و برنامه اقدام توسعه خدمات فضاي مجازي كودك و نوجوان» با دستور محمدجواد آذري‌جهرمي، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات منتشر شد. تا براساس آن قشر كودك و نوجوان كه براساس آمارهاي وزارت ارتباطات حدود 13درصد كاربران اينترنتي در كشورمان را شامل مي‌شود، به اينترنتي با «كمترين خطرات» دسترسي داشته باشند.
چند سال قبل بود كه موضوع سيم‌كارت‌هاي تلفن همراه دانش‌آموزي نيز در كشورمان مطرح شد كه براساس آن قرار بود سيم‌كارت‌هايي كه فقط امكان برقراري تماس را داشتند و مجهز به جي پي اس بودند در اختيار دانش‌آموزان قرار داده شود و استفاده از اين تكنولوژي ارتباطي براي كودكان و نوجوانان به‌صورت كنترل‌شده در بيايد اما از ابتداي دهه90 تاكنون و در شرايطي كه به‌صورت محدود اين سيم‌كارت‌ها توليد شده است؛ به‌صورت جدي هنوز آماري از ميزان استفاده كودكان و نوجوانان از اين نوع سيم‌كارت منتشر نشده است. حالا با وجود مطرح شدن اينترنت كودكان و نوجوانان به‌نظر مي‌رسد كه سيم‌كارت‌هاي دانش‌آموزي و توليد موبايل‌ها و تبلت‌هاي ويژه آنها نيز بايد در دستور كار قرار گيرد. به گفته كارشناسان استفاده از رايانه و فناوري‌هاي ديجيتال بخش عمده‌اي از اوقات فراغت كودكان ايراني را به‌خود اختصاص مي‌دهد. اين فضا خطرات بالقوه، بالفعل و البته پتانسيل زيادي براي كودكان و نوجوانان مي‌تواند داشته باشد و همين مسئله باعث شده در بسياري از كشورهاي دنيا اينترنت مخصوص گروه سني صفر تا 18سال (سن كودكي براساس كنوانسيون حقوق كودك) راه‌اندازي شود.
چندي قبل هم سندي با عنوان سند صيانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملي فضاي مجازي تدوين شد كه از آن به‌عنوان يك سند بالادستي ياد مي‌شود كه مراحل آخر تصويب خود را در مركز ملي فضاي مجازي مي‌گذراند و حالا وزارت ارتباطات سند حمايتي و برنامه اقدام توسعه خدمات فضاي مجازي كودك و نوجوان را رونمايي كرده كه قرار است با استفاده از تجربيات صاحب‌نظران و كارشناسان تكميل شود.
سند حمايتي وزارت ارتباطات در 4هدف كلان آموزش، فرهنگسازي و ترويج فضاي مجازي حوزه كودك، فراهم‌سازي زيرساخت‌هاي ارتباطي، محتوايي و اعتمادي، توسعه بازار و مقاوم‌سازي كسب‌وكارها و مديريت و راهبري برنامه اقدام تدوين شده است. در پيش‌نويس «سند حمايتي و برنامه اقدام توسعه خدمات فضاي مجازي كودك و نوجوان»، ضمن بررسي چالش‌هاي فضاي مجازي كودك و نوجوان و با اشاره به اسناد بالادستي و الزامات قانوني در حمايت و حفاظت از اين كودكان و نوجوانان، از 3منظر فرهنگي، اقتصادي و حقوق شهروندي به تبيين ابعاد مختلف در موضوع پرداخته و سپس به نقش وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات در حمايت از توسعه زيرساخت‌ها و تنظيم قوانين، به‌منظور حفظ منافع كاربران و ارائه‌دهندگان خدمات و فعالان اين حوزه و همچنين توجه به ترويج و فرهنگسازي در مجامع بين‌المللي اشاره دارد.
- توجه به ويژگي‌هاي سني كودكان در سند حمايتي
امير خوراكيان، معاون محتواي مركز ملي فضاي مجازي با اشاره به اينكه قبل از انتشار اين پيش‌نويس، سند صيانت از كودكان و نوجوانان در مركز ملي فضاي مجازي تهيه شده است، به همشهري گفت: سند صيانت مراحل آخر تصويب را در كميسيون عالي ارتقاي محتوا مي‌گذراند و بعد از تصويب در كميسيون مربوطه در دستور شوراي‌عالي فضاي مجازي قرار مي‌گيرد.
به گفته وي، وزارت ارتباطات هم سندي را هم‌راستا با اين سند تهيه كرده كه بيشتر جنبه اجرايي و عملياتي را در اين حوزه در دستور كار قرار داده و هدف اصلي اين است كه مثل بسياري از كشورهاي ديگر، اينترنتي كه مورد استفاده كودكان و نوجوانان است با اينترنت عمومي متفاوت باشد. در واقع به‌دليل حساسيت‌هاي كودكان و نوجوانان و ضرورت رشد سالم آنها و ارتباط گريزناپذيرشان با فضاي مجازي به اين مسئله توجه شده است.
خوراكيان با تأكيد بر اينكه ويژگي‌هاي متناسب با سنين كودكان و نوجوانان بايد در اين فضا مورد توجه قرار بگيرد، گفت: در سند مركز ملي علاوه بر سياستگذاري وظايف نهادهاي حاكميتي و بخش خصوصي نيز تحت عنوان تقسيم‌كار ملي تبيين مي‌شود. در نتيجه بخشي از اقدامات اجرايي آن در وزارت ارتباطات و با همت وزير اين وزارتخانه در حال پيگيري و اجراست. خوراكيان با اشاره به دو اتفاق مهمي كه قرار است در فضاي مجازي برنامه‌ريزي شود، گفت: يكي از اين موضوعات فضاي مجازي سالم و ايمن مخصوص كودكان و نوجوانان است كه به‌عهده وزارت ارتباطات گذاشته شده و بحث‌هاي فني نيز در اين زمينه انجام شده تا كودكان و نوجوان به بخشي از فضاي مجازي كه با سن آنها مرتبط است دسترسي داشته باشند. همچنين با توجه به اينكه كودكان و نوجوانان تا 18سالگي در مسير رشد هستند بايد تحت آموزش‌هاي سواد رسانه‌اي قرار بگيرند كه كم‌كم و به مرور زمان دسترسي آنها به محتواي فضاي مجازي بيشتر شود و همزمان با رشد سني و عقلي آنها و به‌مرور از مهارت‌ها و آموزش‌هاي لازم در اين زمينه بهره‌مند شوند تا بعد از سن 18سالگي با توانايي و مهارتي كه در استفاده از فضاي مجازي پيدا كرده‌اند استفاده سالمي از فضاي مجازي داشته باشند و در برابر آسيب‌هاي اين فضا مصونيت بيشتري داشته باشند.
خوراكيان به سند مركز ملي فضاي مجازي نيز اشاره كرد و گفت:در اين سند آموزش و پرورش جزو اعضاي اصلي بوده و علاوه بر معاون وزير، سازمان پژوهش‌ها و تاليف كتب درسي و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان نيز در جلسات مركز ملي فضاي مجازي شركت دارند و مسئوليت‌هاي مهمي در اين رابطه به‌عهده آموزش و پرورش هم گذاشته شده است. به گفته معاون محتواي مركز ملي فضاي مجازي، سند مركز ملي فضاي مجازي به‌عنوان يك سند بالادستي است كه در اختيار سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها قرار مي‌گيرد و در برنامه‌هاي سالانه بايد اعتبارات مناسب را براي تحقق اين اسناد بالادستي ببيند. اما نياز به تأمين اعتبار مستقيم در اين حوزه‌ها نيست چون اگر سياستگذاري درستي انجام و به ظرفيت‌هاي لازم توجه شود توليدكننده‌ها با توجه به اينكه اقتصاد اين موضوع داراي توجيه خواهد بود فعال مي‌شوند. الان هم در بخش خصوصي مجموعه‌هاي ويژه كودكان و نوجوانان در فضاي مجازي مشغول توليد محتوا هستند.
خوراكيان گفت: سندي كه در كميسيون عالي ارتقاي محتواي مركز ملي فضاي مجازي در دست بررسي است طي دو هفته آينده در دستور كار شوراي‌عالي فضاي مجازي قرار مي‌گيرد و اميدواريم همين امسال هم تصويب و ابلاغ مي‌شود.
- نظارت بر استفاده كودكان از اينترنت در ديگر كشورها
با گسترش استفاده از اينترنت در دنيا تعدادي از كشورهاي اروپايي و آسياي شرقي انجمن «OECD» را تشكيل دادند تا دولت‌ها در آن درخصوص چالش‌هاي اجتماعي و اقتصادي و زيست‌محيطي همكاري كنند.براساس آماري كه اين انجمن ارائه كرده در ايالات متحده آمريكا 84درصد كودكان و در استراليا 67درصد كودكان از اينترنت استفاده مي‌كنند. همچنين در اتحاديه اروپا، 65درصد از افراد 8 تا 17ساله، در خانه به اينترنت دسترسي دارند. بر اين اساس كودكان بعد از خانه، در مدرسه و خانه دوستان، از اينترنت استفاده مي‌كنند. براساس اين تحقيق بازي، محبوبترين فعاليت كودكان 8 تا 11ساله است؛ اما براي كودكان 11 تا 16ساله، بازي در مرتبه چهارم محبوبيت قرار دارد. همچنين علاقه‌مندي‌هاي كودكان 16 تا 17ساله به‌ترتيب محبوبيت عبارتند از: گشت وگذار در اينترنت و جست‌وجو و دانلود اطلاعات براي مدرسه. اما 53درصد از افراد 16 تا 17ساله از وبگاه‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي استفاده مي‌كنند و فقط 6درصد از افراد 8 تا 11ساله، از اين وبگاه‌ها استفاده مي‌كنند. همين تحقيقات مي‌تواند در كشور ما نيز انجام شده و براساس داده‌هاي آن، ميزان نفوذپذيري اينترنت در ميان كودكان و نوجوانان به‌دست بيايد تا براساس آن بتوان برنامه‌ريزي‌هاي دقيق‌تري براي اين گروه سني انجام داد.
نظر شما