اين كمبود تخت به‌ويژه در بيمارستان‌هاي خصوصي بار مالي خانواده‌هايي راكه ناچار به مراجعه به اين بخش مي‌شوند بسيار زياد كرده است. دستفروشان خيابان منتهي به مركزطبي كودكان در تهران، نشان مي‌دهند كه اين خيابان به كودكاني مي‌رسد كه براي درمان به بيمارستان مراجعه كرده‌اند. انواع اسباب‌بازي‌هاي پلاستيكي كوكي، رنگ به رنگ توجه آدم بزرگ‌هاي اين خيابان را نيز به‌خود جلب مي‌كند. حياط بيمارستان مثل هميشه شلوغ است و در هوايي كه از اول آبان‌ماه آلوده است، كودكان از سرسره، تاب و... بالا مي‌روند. والدين مغموم و بي‌حوصله به دوردست‌ها خيره شده‌اند و بازي كودكاني را تماشا مي‌كنند كه بايد براي درمانشان صبوري كنند.
پشت درهاي بسته بخش مراقبت ويژه از كودكان (NICU)، مادران و مادربزرگاني تسبيح و قرآن به‌دست نشسته‌اند كه دائم ذكر مي‌گويند و از خدا سلامت فرزندشان را مي‌خواهند. آنها اگرچه براي درد و بيماري فرزندشان غمگين هستند، اما به خوبي مي‌دانند همين‌كه در بخش مراقبت‌هاي ويژه جايي يافته‌اند زندگي كمي روي خوشش را به آنها نشان داده است. از يك سو تخت‌هاي مراقبت ويژه در كل كشور كم است و از سوي ديگر والدين بسياري از بيماران در شهر‌هاي كم‌برخوردار يا حتي برخوردار، ترجيح مي‌دهند در تهران فرايند درمان را دنبال كنند.
مادري كه از درمان فرزند دوساله‌اش در اصفهان نااميد شده و به تهران آمده به خبرنگار همشهري گفت: بعد از معطلي 12ساعته در بخش اورژانس مركز طبي كودكان بالاخره توانستيم بچه دو ساله‌ام را بستري كنيم. حالا دكتر همه جور آزمايشي نوشته و انجام داده‌ايم ولي مشخص نشده كه دليل بيماري چيست. از روز دوشنبه هفته گذشته نيز منتظريم دستگاه سي‌تي اسكن بيمارستان تعمير شود تا بلكه با سي‌تي‌اسكن مشخص شود چه اتفاقي افتاده.
- اختلاف سه برابري
بيمارستان براي خيلي‌ها تخت خالي ندارد و والدين مجبورند براي نجات جان فرزندشان به بيمارستان‌هاي خصوصي مراجعه كنند. مردي كه با برگه معرفي‌نامه از يك بيمارستان خصوصي به اين مركز مراجعه كرده بود به خبرنگار همشهري مي‌گويد: براي دو شب اقامت در NICU يك بيمارستان خصوصي5/2 ميليون تومان پرداخت كرده‌ام و براي انتقال به بخش بايد شبي يك‌ميليون تومان بدهم. ديگر نمي‌توانم هزينه‌هاي درمان را پرداخت كنم. اينجا هم مي‌گويند تخت خالي نداريم. واقعا نمي‌دانم چه كنم.
هزينه نگهداري از كودكان در بخش مراقبت‌هاي ويژه چه نوزاد زود به دنيا آمده باشد يا كودك به هر دليلي نياز به مراقبت ويژه داشته باشد، در بخش دولتي و خصوصي تفاوت زيادي دارد. اين هزينه در بخش دولتي اگر بيمار هيچ بيمه درماني نداشته باشد، براي تخت (بدون هزينه‌هاي جانبي مانند هتلينگ، دارو، اقدامات تشخيصي و...) هر شب 400هزار تومان است. اما در بخش خصوصي تعرفه‌ها تا ۳برابر بيشتر از بخش دولتي است. به‌طور مثال اقامت در تخت NICU دريك بيمارستان يك‌ميليون و 296هزار تومان و در بيمارستان ديگر يك ميليون و 382هزار تومان است.
نوزادان نارسي كه به واحد مراقبت‌هاي ويژه نوزادان (NICU) منتقل مي‌شوند، به دقت از لحاظ عفونت و تغييرات تنفس و ضربان قلب تحت مراقبت قرار مي‌گيرند. تا زماني كه اين نوزادان نتوانند درجه حرارت بدنشان را حفظ كنند، در انكوباتور (تخت‌هاي مخصوصي براي گرم نگه‌داشتن، اكسيژن‌رساني و...) تحت مراقبت قرار مي‌گيرند.
اگرچه افزايش تخت ازجمله برنامه‌هاي وزارت بهداشت است اما اين فرايند به‌دليل كمبود هميشگي اعتبارات به كندي صورت مي‌گيرد. مديركل منابع فيزيكي وزارت بهداشت چندي پيش اعلام كرد 2438تخت آي‌سي‌يو بعد از طرح تحول سلامت به بيمارستان‌ها اضافه شده است.
امير ساكي گفت: از ابتداي سال1394و همزمان با ابلاغ طرح تحول نظام سلامت، طرح توسعه تخت‌هاي ويژه با نظر معاونت درمان وزارت بهداشت متناسب با نيازسنجي درماني كشور و با هدف رفع كمبودهاي موجود در زمينه تخت‌هاي ويژه و كاهش صف انتظار بيماران براي دريافت خدمات درماني در دستور كار اين وزارتخانه قرار گرفت. در اين طرح 2438تخت ويژه به تفكيك شهرستان‌ها و در قالب بيمارستان‌هاي منتخب در كشور توزيع شد. از اين ميزان 1471تخت مراقبت ويژه آي‌سي‌يو، 723تخت مراقبت ويژه نوزادان NICU و 244تخت مراقبت ويژه كودكان PICU بوده كه طي 2سال گذشته تجهيز شده و به بهره‌برداري رسيده است. براساس تعاريف سازمان جهاني بهداشت، كاهش مرگ‌ومير نوزادان و كودكان زير ۵ سال از شاخص‌هاي توسعه در كشور‌هاست. به همين دليل وجود امكانات براي حفظ جان كودكان در مواقع ضروري و اورژانسي از اهميت بالايي برخوردار است.
قبل از اجراي طرح تحول سلامت تعداد كل تخت‌هاي مراقبت‌هاي ويژه در كشور حدود 5هزار تخت بود كه به گفته مسئولان وزارت بهداشت با اجراي اين طرح حدود 50درصد افزايش يافته است. دكتر محمدحسين سلطان‌زاده در همايش علمي كاهش مرگ‌ومير مادر، جنين و نوزاد، با بيان اينكه سه قشر مادر، جنين و نوزاد در جامعه بيش از سايرين آسيب‌پذير هستند، گفت: ما مسئول هستيم در برابر هر خطري كه اين سه قشر را تهديد مي‌كند، اقدام كنيم. هم‌اكنون ميزان مرگ‌ومير نوزادان نسبت به قبل از انقلاب به نصف كاهش يافته است و اين امر مرهون اقداماتي ازجمله نگهداري‌ها، پيشگيري‌ها، مراقبت‌هاي حين بارداري و مراقبت‌هاي يك‌ماه بعد از تولد نوزاد است كه پرخطرترين دوره زندگي نوزاد محسوب مي‌شود.
اين فوق تخصص كودكان با اشاره به اينكه هم‌اكنون سازمان بهداشت جهاني ميزان كاهش مرگ‌ومير كشورمان معادل 5/9 در هر ۱۰۰۰ تولد را پذيرفته است، افزود: ما در حال تلاش براي كمتر كردن اين تعداد هستيم و البته انتظار داريم كه با اين اقدامات بتوانيم به آمار كشورهايي كه تعداد مرگ‌ومير آنها 4مرگ در هر هزار تولد است، برسيم. هم‌اكنون ۱۸۰۰ تخت NICU در كشور داريم كه مقدار نياز ما 3هزار تخت بوده و لازم است اين تعداد را افزايش دهيم.
به گفته او و همايون هاشمي، عضو كميسيون بهداشت مجلس، توزيع عادلانه تخت‌ها در كشور بسته به نياز شهر‌هاي مختلف نيز اهميت دارد. در كشور حدود ۱۶۰ مركز داراي NICU داريم كه حدود ۱۰۰ مركز از اين تعداد در اختيار بخش دولتي و مابقي در بخش خصوصي است.
همايون هاشمي در گفت‌وگو با همشهري گفت: سال گذشته معاون درمان وزير بهداشت اصلي‌ترين چالش اين وزارتخانه را كمبود تخت بيمارستاني به‌خصوص در مناطق كم‌برخوردار اعلام كرد. اين در حالي است كه كمبود تخت در همه بخش‌هاي بيمارستاني معضل كشور است. پس از اينكه خدمات طرح تحول در كشور گسترده شد و مردم بدون نظام ارجاع به سيستم درمان مراجعه كردند، كمبود‌ها بيشتر از قبل به‌خصوص در بخش‌هاي مراقبت ويژه ICU و NICU خود را نشان داد. تا آنجا كه من خبر دارم بيمارستان‌ها با تراكم بالاي بيمار براي اين بخش‌ها مواجه هستند. شرايط سني و حساسيت‌هاي موجود در كودكان ايجاب مي‌كند كه به اين بخش توجه ويژه شود.
او پيشنهاد كرد كه براي كاهش تراكم در بيمارستان‌ها بايد وزارت بهداشت به اصلاح نقاط ضعف طرح تحول بپردازد و گفت: با استقرار نظام جامع سلامت و تدوين پروتكل‌هاي استاندارد درمان مي‌توان هزينه‌هاي خانواده‌ها را در اين بخش كاهش داد. اما آنچه در پشت درهاي بخش مراقبت ويژه بيمارستان‌هاي كودكان مي‌توان مشاهده كرد خانواده‌هايي است كه علاوه بر اينكه براي شفا يافتن كودكشان دعا مي‌كنند، آرزو مي‌كنند با كمبود امكانات درماني مواجه نشوند.
- 1995 تخت ان‌آي‌سي‌يو
براساس برنامه سطح‌بندي خدمات درماني با افق ۱۴۰۴، تعداد تخت‌هاي مراقبت ويژه ICU تا ۱۰سال آينده بايد به ۱۷هزار تخت برسد. البته اين تعداد تخت به ۲۰هزار نيروي پرستاري نيز نياز دارد. تلاش همشهري براي مصاحبه با مديران مياني وزارت بهداشت به نتيجه نرسيد ولي براساس گفته معاون پيشين درمان وزارت بهداشت، تعداد تخت‌هاي مراقبت ويژه نوزادان NICU تا قبل از طرح تحول سلامت 1485 تخت بود و اين تعداد با افزودن حدود 510 تخت، به1995 تخت رسيده است. تعداد تخت‌هاي مراقبت ويژه كودكان PICU نيز كه به‌دنبال عمل جراحي يا نياز به مراقبت‌هاي حاد كودكان اشغال مي‌شود، پس از طرح تحول به 410 تخت رسيده است. براساس استاندارد‌ها ۱۰درصد تخت‌هاي بيمارستاني بايد تخت مراقبت ويژه باشد.
نظر شما