در اين سند به موضوع شهر تاب‌آور و شهري با مولفه‌هاي دوام، سازگاري، آمادگي و پايداري اشاره شد.تدوين برنامه عملياتي، ايجاد اتاق مديريت بحران و فرماندهي حادثه در شهرها، اصلاح شرح خدمات طرح‌هاي توسعه شهري با رويكرد خطرپذيري و مديريت بحران، تدوين شناسنامه مراكز حياتي و حساس شهري،
سازماندهي مشاركت شهروندان در امور ايمني و مديريت بحران شهري با تشكيل نيروهاي داوطلب و واكنش اضطراري در قالب سلسله مراتب شهري از جمله مواردي است كه در سند آسيب‌شناسي مديريت بحران در كلانشهرهاي كشور مطرح شده است.
تدوين برنامه و ايجاد پايگاه‌هاي چندمنظوره پشتيباني مديريت بحران در شهرها، بهره‌گيري چندمنظوره از فضاهاي شهري و لحاظ موارد مرتبط با مديريت بحران در طرح‌هاي موضوعي و موضعي شهرسازي و تأمين و ايجاد زيرساخت‌هاي لازم براي راه‌اندازي سيستم‌هاي هشدار، هشدار سريع، پيش‌بيني، پيش‌آگاهي و ارزيابي خسارت در كلانشهرها از ديگر مصوبات در اين سند است.
تهيه طرح جامع اسكان اضطراري و اسكان موقت كلانشهرها با رويكرد به مخاطرات محتمل به‌ويژه زلزله و سيل، گنجاندن مباحث كاهش خطرپذيري در فرايند تهيه طرح‌هاي ساماندهي سكونتگاه‌هاي غيررسمي در حريم كلانشهرها و تدوين و اجراي برنامه جامع پاسخ سريع حين زلزله و سيل نيز ازجمله بندهايي است كه در سند آسيب‌شناسي مديريت بحران كلانشهرهاي كشور مطرح شده است.
بايد به اين نكته اشاره كرد كه متأسفانه در بخش‌هايي از شهرها هم فرسودگي سازه و هم فرسودگي تاسيسات وجود دارد كه قاعدتا اين نوع ساختمان‌ها مستعد خطر هستند كه بايد موارد ايمن‌سازي و مقاوم‌سازي درخصوص اين ساختمان‌ها انجام شود؛ خصوصا ساختمان‌هاي بزرگ و عمومي مثل ساختمان‌هاي دولتي و اماكن و پاساژها. همچنين برج‌هاي ساختماني كه بخش قابل توجهي از جامعه در آنها زندگي مي‌كنند.
مطلب ديگري كه در اين ميان وجود دارد بحث مسكن‌هاي مهري است كه در سال‌هاي گذشته ساخته و به مردم تحويل داده شد. متأسفانه در ساخت مسكن مهر، شتاب‌زدگي اتفاق افتاد كه نتيجه آن را در زلزله اخير در شهرهاي كرمانشاه مشاهده كرديم و بعد از آن نيز قرار بر اين شد پيمانكاران آن به قوه قضاييه معرفي شوند، ولي چه حاصل خواهد شد؟ بايد ساختمان‌هاي مخاطره‌آميز شناسايي شود و ايمن‌سازي آنها در دستور كار قرار گيرد.
در وهله اول يكي از اصلي‌ترين اولويت‌هاي راهبردي در امر ساخت‌وساز بايد كاهش آسيب‌پذيري ساختمان‌ها در برابر مخاطرات باشد و اين كار از طريق تدوين و اجراي قوانين مناسب براي ساختمان‌سازي، اصلاح قوانين گذشته و ممنوع‌شدن ساختمان‌سازي‌هاي ناامن انجام شود. خسارات غيرساختاري داخل و اطراف ساختمان دومين علت مهم صدمات محسوب مي‌شود. اگرچه ساختمان‌ها را نمي‌توان به مقدار كافي در برابر زلزله ايمن ساخت، اما مي‌توان رفتارهاي ساكنان آنها را به شكلي اصلاح كرد كه خطرات ضربه ديدن و يا زير آوار ماندن را در زمان وقوع يك حادثه كاهش داد.
از آنجا كه زلزله تلفات عظيمي را در پي دارد، بيشترين تمركز بايد روي اقدامات مؤثر براي كاهش تلفات جاني قرار گيرد. در اين زمينه، «تاب‌‌آوري» بايد از طريق تلاش‌هاي جمعي ايجاد و پشتيباني شود. كاهش ريسك‌هاي سازه‌اي و غيرسازه پيش از وقوع يك زلزله عظيم، افزايش مقاومت ساختمان‌ها ازجمله پيش‌نيازهاي يك شهر به‌حساب مي‌آيد. هر چند كه هيچ سازه‌اي نمي‌تواند به‌طور كامل در برابر زلزله ايمن باشد اما هدف ساخت‌وساز مقاوم در برابر زلزله ايجاد سازه‌هايي است كه در برخورد با زمين‌لرزه ثبات بيشتري داشته باشد.
با توجه به اينكه تهران را 3گسل اصلي محصور كرده است، اگر هر كدام از اين گسل‌ها فعال شود، تهران شرايط خاصي خواهد داشت. در بافت شهر تهران، اگر زلزله‌اي با درجه بالا اتفاق بيفتد، تهران فلج خواهد شد. موضوع اين نيست كه خانه من خراب شود يا خير؟ من زنده بمانم يا نه؟ تمام كساني كه زنده مي‌مانند، براي ادامه زندگي خود مشكل خواهند داشت. پس شهر تهران در مقابل زلزله چندريشتري هم بي‌دفاع است، بايد تا دير نشده يك فكر اساسي كرد... با وجود 3گسل اصلي شمال، شرق و گسل ري در جنوب، كمتر قسمتي را مي‌توان يافت كه در فاصله‌اي مناسب از 3گسل فوق واقع شده باشد.
- رئيس جامعه مهندسان شهرساز ايران
نظر شما