شكست پروژه داعش در عراق و سوريه نقطه عطف بسيار مهمي در عرصه نظامي است. همزمان، نشست سران كشورهاي جمهوري اسلامي ايران، روسيه و تركيه در سوچي، نقطه عطف سياسي بحران سوريه است.همكاري ايران و روسيه در مديريت بحران سوريه يك همكاري موفق بوده است.
اين همكاري يك نياز استراتژيك ميان 2كشور بود كه شكل گرفت و نتايج مطلوبي را هم به جا گذاشت. ازجمله نتايج اين همكاري زمينگير‌كردن تروريسم در سوريه بوده است. همكاري ايران و روسيه، طرح غرب در ساقط‌كردن حاكميت سوريه و تغيير رژيم در اين كشور را نيز ناكام گذاشت.
ايران و روسيه همچنين توانستند راه‌حل نظامي را از ميان گزينه‌هاي ارائه شده براي بحران سوريه خارج كرده و راه‌حل سياسي را بر طرفهاي درگير در بحران تحميل كنند. يكي از خروجي‌هاي راه‌حل سياسي در بحران سوريه نشست آستانه بوده است. اين نشست تاكنون موفق شده فضاي نظامي تحميل‌شده بر بحران سوريه را مديريت كرده و دامنه نزاع نظامي را محدود كند.
نشست آستانه همچنين توانسته طرفهاي اين نزاع را قانع كند كه به راه‌حل سياسي رو‌آورند. نشست سوچي، ابتكار عمل جديد روسيه در ادامه همين راه‌حل سياسي است كه احتمالا نتيجه آن شكل‌گيري يك چارچوب كلي براي مذاكرات آينده ميان طرفهاي متنازع در سوريه با اشراف بازيگران بين‌الملل و منطقه‌اي براي برون‌رفت از بحران است. به‌دنبال رفع موانع نظامي، اكنون 3كشور ايران، روسيه و تركيه به‌دنبال حل‌وفصل‌سياسي بحران سوريه هستند.
اين مرحله از بحران سوريه كه در آن رويكردهاي سياسي پررنگ‌تر از گذشته خواهد بود، از حساسيت زيادي برخوردار است. بنابراين همه طرف‌ها با هوشمندي بالايي در مذاكرات حاضر خواهند شد. در نشست سوچي و نشست‌هاي بعدي منبعث از آن، موضوعات مهمي مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت.
موضوعات مطرح شده در نشست سوچي را مي‌توان به 2دسته موضوعات كلي منطقه‌اي و موضوعات داخلي سوريه تقسيم كرد. آينده مبارزه منطقه‌اي و بين‌المللي با تروريسم يكي از موضوعات محوري است كه زير مسائل كلي نشست مطرح خواهد شد. در كنار اين، يكي از مهم‌ترين موضوعات مورد بحث، هويت سوريه در آينده خواهد بود. حفظ هويت سوريه به‌عنوان يك كشور مستقل در نشست سوچي مورد توجه قرار خواهد گرفت.
اكنون در مسئله سوريه فاكتورهاي جديدي شكل گرفته كه نحوه تعامل با آنها در نشست سوچي مورد بحث قرار مي‌گيرد. تعامل با گروه‌هاي شبه‌نظامي محلي در سوريه و چگونگي مواجهه با آثار به جا مانده از تروريسم در اين كشور نمونه‌اي از اين فاكتورهاست. فارغ از اينها، ضرورت تعيين سرنوشت سوريه از سوي مردم اين كشور نيز از سوي سران كشورهاي شركت‌كننده در نشست سوچي مورد تأكيد قرار خواهد گرفت.
چندي پيش ولاديمير پوتين، رئيس‌جمهور روسيه، پيشنهادي را براي تشكيل يك كنگره عمومي از مردم سوريه مطرح كرد. پوتين گفت كه اين طرح هنوز كامل نشده اما هدف از آن گردهم‌آوردن شخصيت‌‌هاي برجسته سوريه‌اي و نمايندگان تمامي گروه‌هاي سياسي و مسلح اين كشور است كه قائل به راه‌حل سياسي هستند. به گفته رئيس‌جمهور روسيه، يكي از دستوركارهاي اصلي اين كنگره مي‌تواند بررسي قانون اساسي جديد سوريه باشد. اين طرح در حد يك پيشنهاد مطرح بوده اما به‌نظر مي‌رسد سران ايران، روسيه و تركيه در نشست سوچي ابعاد و جزئيات اين طرح را هم مورد بررسي قرار دهند.
جمهوري اسلامي ايران به حل‌وفصل بحران‌ها ابتدا در داخل هر كشور و توسط مردم آن‌كشور معتقد است. درصورتي كه بحران در يك كشور با پيچيدگي مواجه شود و مردم نتوانند خود راه‌حلي سياسي براي بحران پيدا كنند، راه‌حل‌هاي منطقه‌اي براي حل بحران پيشنهاد خواهد شد؛ چراكه منافع بازيگران منطقه‌اي به هر حال با بحران ايجاد شده در يك كشور منطقه درگير مي‌شود. معمولا در چنين شرايطي ورود بازيگران فرامنطقه‌اي كمك چنداني به حل بحران نخواهد كرد.
اين بازيگران منافعي را دنبال مي‌كنند كه لزوما در راستاي منافع مردم منطقه قرار نمي‌گيرد. بر اين اساس، حضور آمريكا در بحران سوريه، هيچگاه يك حضور سازنده نبوده است. در مقابل، ورود بازيگران منطقه‌اي براي حل بحران‌هايي از قبيل بحران سوريه هم به نفع مردم اين كشور است و هم به نفع خود بازيگران منطقه‌اي. از اين منظر، اكنون فضا براي ورود بازيگراني همچون عربستان به مرحله جديد حل‌وفصل سياسي بحران سوريه نيز آماده است.
راه‌حل سياسي مدنظر ايران، روسيه و تركيه براي حل بحران سوريه بدون شك معارضان و مخالفاني خواهد داشت؛ اين مخالفان هم محلي هستند و هم منطقه‌اي و بين‌المللي. به‌طور حتم چگونگي مواجهه با اين مخالفان در نشست سوچي مورد مداقه قرار خواهد گرفت.
نظر شما