صحراي سينا 3سال گذشته را در بحراني گذرانده كه هيچگاه در تاريخ اين منطقه سابقه نداشته است اما حمله روز جمعه آنقدر قرباني گرفت كه عنوان «مرگبار‌ترين» حمله تروريستي تاريخ مصر را به آن بدهند. در اين حمله 305نفر كشته و بيش از 100نفر ديگر زخمي شدند.
طي اين سال‌ها، هدف بيشتر حمله‌هاي تروريستي در صحراي سينا نيروهاي امنيتي و پليس مصر بوده‌اند اما در حمله روز جمعه، مسجد صوفيان هدف قرار گرفت. اين براي نخستين بار است كه در عمليات تروريستي در مصر، به يك مسجد حمله مي‌شود. گروه موسوم به «انصار بيت‌المقدس» وابسته به داعش مسئوليت اين حمله را به‌عهده گرفته است. مهاجمان همزمان با برگزاري نمازجمعه ابتدا بمبي را در مسجد روضه منفجر كردند و سپس مردمي را كه قصد فرار داشتند به گلوله بستند.
نام انصار بيت‌المقدس پيش از اين هم در ارتباط با حمله‌‌اي مرگبار شنيده شده بود. 2سال پيش بمب‌گذاري اين گروه در پرواز 9268 از شرم‌الشيخ در جنوب صحراي سينا به مقصد سن پترزبورگ در روسيه، همه 224سرنشين آن را به كام مرگ كشاند. پس از اين حمله بود كه دامنه عمليات انصار بيت‌المقدس از حمله به پست‌هاي امنيتي و پايگاه‌هاي پليس فراتر رفت و حمله به كليساها را هم شامل شد. حمله اخير اگرچه به‌طور مستقيم عليه نيروهاي امنيتي نبود، اما بي‌ارتباط با آنها هم نبود.
ساكنان روستاي روضه در شمال صحراي سينا را مردم قبايلي تشكيل مي‌دهند كه با نيروهاي امنيتي همكاري نزديكي دارند. غيراز اين، بيشتر مردم اين روستا از صوفياني هستند كه طبق جهان‌بيني گروه داعش «مرتد» محسوب مي‌شوند و كشتن آنها مجاز است.
- ولايت سينا؛ مهد تروريسم در مصر
ريشه‌هاي بحران امنيت در صحراي سينا را بايد در وقايع پس از خيزش مردمي و انقلاب‌هاي موسوم به بهار عربي سال 2011در مصر جست‌وجو كرد. از اين سال كه قيام‌هاي مردمي در مصر به سقوط دولت حسني مبارك منجر شد، گروهي جهادي در منطقه شبه‌جزيره سينا اعلام موجوديت كرد. اين گروه كه خود را با نام «انصار بيت‌المقدس» معرفي مي‌كرد، در 2سال اول فعاليتش بيشتر در مناطق شمالي شبه‌جزيره سينا حمله‌هاي پراكنده‌اي را عليه ارتش مصر ترتيب مي‌داد،
اما با بركناري محمد مرسي، رئيس‌جمهور منتخب مصر، در سال 2013بر دامنه فعاليت‌هاي اين گروه نيز افزوده شد. هدف آنها جدا‌كردن شبه‌جزيره سينا از مصر و تشكيل يك دولت مستقل بود. سال بعد از آن، يعني طي سال 2014و همزمان با اوجگيري قدرت داعش در مناطق مختلف جهان، انصار بيت‌المقدس نيز با ابوبكر البغدادي، سركرده داعش، بيعت كرد و منطقه صحراي سينا را زير عنوان «ولايت سينا» بخشي از خلافت خودخوانده داعش ناميد. از آن زمان، اين نيروها تحت حمايت و هدايت فرماندهي داعش در عراق و سوريه عمل كرده و بر شدت حملات خود افزوده‌اند.
- صحراي سينا؛ از فقر تا ناامني
قدرت‌گيري گروه‌هاي افراطي و تروريستي در منطقه صحراي سينا طي سال‌هاي اخير متاثر از آشفتگي سياسي در مصر بوده اما ناامني در اين منطقه سابقه‌‌اي طولاني دارد. برخي تحليلگران ناامني‌هاي موجود در صحراي سينا را ناشي از حضور كمرنگ نظامي ارتش مصر در اين منطقه مي‌دانند. اين مسئله نيز از پيمان صلحي ناشي مي‌شود كه 38سال پيش ميان مصر و رژيم صهيونيستي به امضا رسيد.
طبق اين پيمان، براي حضور نظامي مصري‌ها در صحراي سينا و نواحي هم‌مرز با فلسطين اشغالي و همچنين حضور نيروهاي نظامي اسرائيلي در نوار مرزي با سينا محدوديت‌هايي درنظر گرفته شده است. چنين حضور كمرنگي طي سال‌هاي اخير يعني در سال‌هايي كه دولت مصر درگير تنش‌هاي گسترده در قاهره و ديگر شهرهاي بزرگ اين كشور بوده تشديد هم شده است. حضور ارتش مصر در منطقه سينا تنها به برخي شهرهاي شمالي محدود شده است.
زندگي در صحراي سينا هنوز براساس قواعد زندگي قبيله‌اي پيش مي‌رود. رفتار خشن حكومت مركزي با قبايل ساكن اين منطقه طي دهه‌هاي متمادي باعث دوري آنها از دولت شده است. علاوه بر اين، ضعف دولت در توجه به مردم محلي باعث شده فعاليت‌هاي نيروهاي افراطي به راحتي در اين منطقه گسترش پيدا كند و ساكنان صحراي سينا علاقه‌اي به دولت مركزي مستقر در قاهره نداشته باشند. مردم اين منطقه مردم فراموش شده مصر هستند. امكانات رفاهي و خدمات شهري در اين منطقه بسيار ضعيف بوده و فقر و بيكاري، معضل اصلي ساكنان شبه جزيره سيناست.
- زنگ خطر براي حضور داعش
ناتواني ارتش مصر كه زماني از آن به‌عنوان قوي‌ترين ارتش جهان عرب ياد مي‌شد در مهار گروه‌هاي تروريستي در منطقه صحراي سينا اعتراض‌هاي بسياري را متوجه دولت ژنرال عبدالفتاح السيسي كرده است. مخالفان السيسي معتقدند او به جاي پرداختن به مسائل امنيتي كشور، تمام توان خود را متوجه سركوب مخالفان سياسي در قاهره كرده است. حمله خونين روز جمعه در صحراي سينا بار ديگر توجه كشورهاي درگير جنگ با داعش را به موضوع ادامه حيات اين گروه تروريستي جلب كرد.
پايان گروه داعش در سوريه و عراق، انتقال نيروهاي باقيمانده اين گروه به ديگر كشورهاي منطقه خاورميانه را به‌دنبال خواهد داشت. يمن، ليبي، افغانستان و صحراي سينا در مصر، مناطق مستعد حضور بعدي داعش در منطقه به شمار مي‌روند. اينها مناطقي هستند كه شاخه‌هاي وابسته به داعش همچنان در آنها فعاليت دارند و دسترسي نيروهاي شكست‌خورده داعش در سوريه و عراق براي رسيدن به آنها راحت‌تر از ديگر نقاط جهان است. پس از عراق و سوريه، نوبت شكست گروه‌هاي كوچك‌تر وابسته به داعش در كشورهاي ديگر است.
نظر شما