همشهري در حالي جاي خود را ميان رسانه‌هاي مكتوب باز كرد كه در همان بدو ورود توانست تحول بزرگي در عرصه مطبوعات به‌وجود آورد. اين روزنامه براي نخستين‌بار، سنت‌ها را شكست و با شكل و ظاهري متفاوت، نسل جديدي از روزنامه‌هاي ايراني را خلق كرد، اين تحول بزرگ، حاصل تفكر جمعي روزنامه‌نگاراني بود كه همگي از بهترين‌هاي اين حرفه به‌شمار مي‌رفتند و با ايده‌هايي ناب و جديد، در راستاي توليد روزنامه‌اي مدرن و متفاوت قدم برمي‌داشتند. بهروز گرانپايه يكي از معاونان توانمند اين تيم خبره در شماره‌هاي نخست روزنامه همشهري است كه حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارد. در آستانه 25سالگي روزنامه همشهري، پاي صحبت‌هاي او نشستيم تا بخشي از خاطرات آن روزها را با هم مرور كنيم.
- آقاي گرانپايه! مي‌خواهيم به زماني برگرديم كه ايده راه‌اندازي روزنامه همشهري شكل گرفت. اصلا انتشار اين روزنامه ناشي از چه نيازي بود؟
در آن زمان، جامعه با پشت‌سر گذاشتن دهه 60، وارد دوران نوسازي و سازندگي شده بود و با توجه به سياست‌هاي اقتصادي دولت و گسترش طبقه مردمي متوسط (قشر دانشجويي، شاغلان جوان، زنان و...)، نيازها و انتظارات فرهنگي و اجتماعي جامعه نيز افزايش يافته بود. مردم نياز به خواندن و كسب اطلاعات بيشتر و البته رساندن پيام خود به گوش مسئولان داشتند كه روزنامه همشهري مي‌توانست اين بستر را به خوبي فراهم كند.
- مگر روزنامه‌هاي ديگر اين بستر را فراهم نمي‌كردند؟
به واقع باتوجه به فضاي مطبوعات كه در دهه 60 وجود داشت، فضاي خبري و مطبوعاتي آن دوران به‌خوبي به نيازهاي فرهنگي و اجتماعي مردم پاسخ نمي‌داد و لازم بود تا روزنامه‌اي با نگاه، رويكرد، شكل و روشي جديد، ظهور و بروز پيدا كرده و اتفاق تازه‌اي را در دنياي مطبوعات ايران رقم زند كه روزنامه همشهري با كمك نيروهايي خبره و توانمند، اين كار را به‌خوبي انجام داد. همشهري به سرعت در جامعه شهري تشنه تهران، جايگاه خود را پيدا كرد و از تيراژ 10هزارتايي در شماره اول به تيراژ 100هزارتأيي در شماره بعد رسيد.
- موفقيتي كه با تلاش مديران و نيروهايي خبره رقم خورد. خود شما در شماره‌هاي نخست روزنامه همشهري به‌عنوان يكي از 2 معاون اين روزنامه فعاليت مي‌كرديد. از ورودتان به اين روزنامه برايمان بگوييد.
اواسط سال 70 بود كه از سوي شهردار وقت، تصميم براي انتشار اين روزنامه جدي شد اما تا رسيدن به مرحله اجرا كمي زمان برد و درنهايت از آقاي احمد ستاري كه پيش‌تر مديركل مطبوعات داخلي وزارت ارشاد بود، خواستند كه اين روزنامه را منتشر كند كه ايشان نيز از بنده و آقاي رمضانپور دعوت به همكاري كردند و در مهرماه سال 71، تيم سه‌نفره شوراي سردبيري شكل گرفت و نخستين شماره همشهري در 24آذرماه همان سال منتشر شد.
- روزنامه با چند نفر كار خود را شروع كرد؟
آمار دقيقي به‌خاطر ندارم اما 16صفحه روزنامه هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ تعداد نيروها، بسيار پر و پيمان بود، زيرا محدوديت مالي نداشتيم و براي سازماندهي تحريريه، بهترين روزنامه‌نگاران دهه60 كه بيش از يك دهه تجربه كار داشتند را گردهم آورده بوديم كه اين تيم به خوبي كارش را بلد بود و به شايستگي هرچه تمام‌تر عمل مي‌كرد.
- تيمي كه طرح‌ها و ايده‌هاي جديدي داشت و اين ايده‌ها حسابي به دل مردم نشست.
بله. در ابتداي كار، ايده‌هاي متعدد و متنوعي روي ميز مي‌آمد؛ از قطع و رنگ گرفته تا خود لوگوي روزنامه. لوگوي همشهري، يك طراحي جديد در فضاي مطبوعات بود. ما مي‌خواستيم با حروف فارسي كه قابليت جدانويسي نداشت، لوگويي طراحي كنيم كه تازه و متفاوت باشد، قالب گرافيكي جذابي داشته باشد و در عين حال گويا و واضح باشد. اين كار، انرژي زيادي برد اما در نهايت لوگوي همشهري ماندگار شد، به‌طوري كه در بيش از 2دهه هيچگاه نياز به تغيير احساس نشده است. اما نكته ديگري كه باعث تمايز روزنامه همشهري از ديگر روزنامه‌ها مي‌شد، تحولاتي در قطع و رنگ اين روزنامه نسبت به ديگر روزنامه‌هاي زمان خود بود. روزنامه همشهري با جسارت هرچه بيشتر سنت‌ها را شكست و با قطعي كوچك‌تر و استفاده از رنگ منتشر شد كه اين اتفاق، تحول بزرگي را در دنياي مطبوعات ايران رقم زد.
- به واقع، روزنامه مدرن همشهري، راه تازه‌اي را پيش‌روي مطبوعات ايران قرار داد و پايه‌گذار نسل جديد روزنامه‌ها بود.
همينطور است. انتشار همشهري با سبك و سياق گرافيكي جديد، به منزله يك الگوي مهم براي مطبوعات ايران بود، زيرا بعد از آن، روزنامه‌هاي جديد به شكل روزنامه همشهري منتشر شدند، به‌طوري كه مي‌توان اين روزنامه را پايه‌گذار نسل جديد روزنامه‌ها دانست.
- آقاي گرانپايه! اين همه تغييرات اساسي در نشر يك روزنامه مورد نقد مديران وقت همشهري قرار نگرفت؟
ما با هيچ‌گونه مخالفت و موضعگيري‌اي مواجه نبوديم. مديران شهرداري، اعتماد مطلق به اين تيم داشتند، زيرا مي‌دانستند كه همشهري را به تيمي نخبه سپرده‌اند. البته استدلال‌هاي نيروهاي باتجربه همشهري براي تغييرات و نوآوري‌ها نيز كاملا منطقي و مقبول بود كه به همين سبب، هيچ مقاومتي وجود نداشت و نتيجه آن اعتماد هم چيزي نبود جز تيراژ 10برابري ظرف يك‌ماه!
- گاهي سؤالي ذهن مخاطبان را به خود مشغول مي‌كند و آن اينكه اصلا چرا ارگاني به نام شهرداري، تصميم به بناي روزنامه همشهري گرفت؟ در اين‌باره برايمان توضيح دهيد.
اساسا يكي از وظايف شهرداري‌ها، موضوع مربوط به فرهنگ شهري است و در آن زمان نيز لازم بود كه شهرداري علاوه بر فرهنگسراها، مطبوعات اين چنيني را راه‌اندازي كند، زيرا همشهري مي‌توانست جامعه را با مسائل ناشي از رشد فضاي شهري از نظر رفت‌وآمدها، ترافيك، محيط‌زيست، سبك زندگي شهري و... آشنا كند كه در تمام اين زمينه‌ها نيز به خوبي ظاهر شد. همشهري بعد از يك شروع موفق و مرتبط با چارچوب‌هاي وظايف، رويكردها و سياست‌هاي شهرداري، به‌تدريج اوج گرفت و سرانجام به موفق‌ترين روزنامه كشور هم از لحاظ تيراژ و شمار مخاطب و هم از لحاظ محتوا تبديل شد؛ به واقع، روزنامه همشهري توانست با محتوايي در بحث آگاهي‌بخشي و سبك زندگي شهري مدرن، طرح مسائل و دغدغه‌ها و چاره‌انديشي براي آنها و توليد ضمائم متنوع، به نيازها و علايق گروه‌هاي مختلف جامعه از كودكان گرفته تا نسل جوان و خانواده‌ها پاسخ داده و نظر آنها را جلب كند.
- در آستانه 25سالگي روزنامه همشهري، اوضاع و احوال امروز روزنامه را چطور مي‌بينيد؟
اين روزنامه به سبب سياست‌هاي مديريت دوره قبل، كمي دچار سياست‌زدگي شد و توجه آن به مسائل شهري تحت‌الشعاع دغدغه‌هاي سياسي مديريت كلانشهر تهران قرار گرفت، بنابراين همشهري براي آنكه همچنان بتواند روزنامه‌اي با هويت اوليه‌اش باشد، بايد توجه به مسائل شهري هماهنگ با سياست‌هاي شهرداري را سرلوحه برنامه‌ريزي‌هاي خود قرار دهد. درحال حاضر باتوجه به مشكلات عمده كلانشهرها در بحث ترافيك، آلودگي هوا، هم‌زيستي‌هاي محله‌اي و... شهروندان با آسيب‌ها و تنش‌هاي زيادي مواجه هستند كه همشهري بايد به سبب ارتباطي كه با شهروندان و ارگان‌هاي مسئول دارد، در جهت تبديل اين فضاي استرس‌آور به فضايي آرامبخش براي مخاطبان عمل كند، بنابراين برنامه‌ريزي براي توليد مطالب بايد در راستاي همين مسئله يعني آرامش شهري شكل گيرد.
- آينده همشهري را چطور مي‌بينيد؟
بنده فكر مي‌كنم كه همشهري مي‌تواند افت نسبي سال‌هاي اخير را جبران كند و نقش مؤثرتري براي موفقيت سياست‌هاي شهرداري و برنامه‌هايش داشته باشد. زمينه مالي و استعداد لازم براي شكوفايي دوباره همشهري وجود دارد و مي‌توان همه‌‌چيز را بهتر از امروز كرد.
- همشهري بايد وارد بازار رقابت با فضاي مجازي شود
بهروز گرانپايه به‌عنوان يكي از پيشكسوتان عرصه مطبوعات، با يادآوري اينكه گسترش فضاي مجازي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين رقباي رسانه‌هاي مكتوب و كاغذي به‌شمار مي‌رود، روزنامه همشهري را نيز متاثر از همين فضا دانسته و با توصيه‌هايي در اين زمينه مي‌گويد: «وجود رقبايي در فضاي مجازي مي‌تواند روي تمام رسانه‌هاي مكتوب ازجمله همشهري تأثيربگذارد كه اين تأثير حتي در زمينه آگهي و تبليغات نيز بسيارمحسوس است. در دنيايي كه مردم براي يافتن پاسخ سؤال‌هايشان به سراغ فضاي مجازي مي‌روند، روزنامه‌ها نيز بايد كارايي و توانايي‌هاي خود را در اين زمينه افزايش دهند تا به خوبي پاسخگوي نياز شهروندان باشند، بنابراين مديران همشهري بايد به اين نكته توجه داشته باشند تا اين رسانه جاي خود را در فضاي مجازي باز كند».
نظر شما