1- دولت ترکیه در پی آن است که ارتباط زمینی و سرزمینی کردها با یکدیگر را قطع کند. ترکیه بارها اعلام کرده حضور مجموعه به هم پیوسته‌ای از مناطق کردنشین و تحت کنترل کردها در شمال سوریه و در امتداد مرزهایش را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند.
آنکارا به‌دنبال قطع ارتباط میان مناطق کردنشین در شمال سوریه است. حمله ترکیه به جرابلس و الباب در گذشته و حمله به عفرین در شرایط کنونی در این راستا قرار می‌گیرد. ترکیه نگران است که در مرز خود با سوریه، یک مجموعه به هم پیوسته از مناطق کردنشین را داشته باشد. چنین منطقه‌ای از دید ترکیه می‌تواند به زمین‌هایی برای تشکیل دولت کردی سوریه و در نهایت حضور «پ‌ک‌ک» در جنوب مرز ترکیه تبدیل شود؛ این یک تهدید جدی است.
2- تسلط ترکیه بر الباب و عفرین به‌معنای دسترسی بهتر آنکارا به حلب است. حلب برای ترکیه از منظر سیاسی اهمیت ویژهای دارد. این شهر مقر اخوان‌المسلمین است و بدون تردید در آینده معادلات سیاسی سوریه نقش ویژهای خواهد داشت. جایگاه حلب در سوریه را باید با جایگاه موصل و کرکوک در عراق مقایسه کرد. ترکیه به‌دنبال آن است که با حضور در جرابلس، الباب و عفرین، راهی به حلب داشته باشد؛ نه الزاما راهی برای رفت‌و‌آمد زمینی، بلکه به‌عنوان نشانه‌‌ای مبنی بر آمادگی ترکیه برای کمک به اخوان‌المسلمین در حلب.
3- حمله ترکیه به عفرین، به دعوای میان آنکارا و واشنگتن بر سر کردها نیزبازمی‌گردد. آمریکا حدود 2ماه پیش اعلام کرد که دیگر قصد ندارد به نیروهای کرد سوریه کمک کند. این موضوع با استقبال ترکیه مواجه شد. با این حال، وزارت دفاع آمریکا اخیرا اعلام کرد که حدود 30میلیون دلار سلاح‌های سنگین به کردهای سوریه و به‌طور مشخص «یگان‌های مدافع خلق» یا «ی‌پ‌گ» ارسال خواهد کرد. این تصمیم آمریکا به نوعی به‌معنای تحقیر دولت ترکیه بوده است.
مقام‌های ترکیه طی ماه‌های اخیر بارها در نشست‌های مختلف در مورد کردهای سوریه با آمریکایی‌ها مذاکره کرده‌اند و تصور آنها بر این بود که توانسته‌اند طرف مقابل را به همراهی با سیاست خود راضی کنند. استدلال ترکیه این است که ارسال سلاح برای «ی‌پ‌گ» باعث خواهد شد تا در نهایت این سلاح‌ها به‌دست نیروهای «حزب کارگران ترکیه» یا «پ‌ک‌ک» برسد و علیه نیروهای نظامی ترکیه مورد استفاده قرار گیرد. به‌رغم هشدار ترکیه، آمریکا در نهایت اقدام به تجهیز کردهای سوریه کرد.
پشت کردن آمریکا به ترکیه در ماجرای حمایت از کردهای سوریه، هم برای حزب عدالت و توسعه و هم برای شخص رجب طیب اردوغان نوعی تحقیر به شمار می‌رود. دولت ترامپ در ماجرای استرداد فتح‌الله گولن نیز رفتاری کرد که نتیجه‌اش تحقیر اردوغان بود. در واقع دولت آمریکا اجازه نداد اردوغان در فضای سیاسی داخلی ترکیه از برگ برنده گولن استفاده کند. حمله به عفرین، برای عدالت و توسعه اردوغان به نوعی حفظ آبرو خواهد بود.
4- حزب عدالت و توسعه برای انتخابات 2019با حزب حرکت ملی (MHP) ائتلاف کرده است. یکی از شروط ادامه این ائتلاف این است که حزب عدالت و توسعه روند مذاکرات صلح با کردهای ترکیه را کنار گذاشته و در مورد کردهای سوریه شدت عمل به خرج دهد. بنابراین در صحنه داخلی ترکیه نیز اردوغان برای پاسخ به افکار عمومی مجبور است به اقدامات اخیر آمریکا در حمایت از کردها واکنشی جدی نشان دهد.
اما برنده واقعی شرایط کنونی در شمال سوریه کیست؟ بدون شک اقدام ترکیه در حمله به عفرین به نفع دولت مرکزی سوریه است. بشار اسد آن زمان که داعش هنوز جای پایی در سوریه داشت، با کردها وارد معامله شد و خودمختاری نسبی آنها را پذیرفت. این باعث شد تا کردها با دولت مرکزی وارد درگیری نشوند. اکنون در نبود داعش، هرگونه تضعیف کردهای سوریه به نفع دولت مرکزی در دمشق خواهد بود.
نظر شما