به گزارش ایسنا، در چهارمین روز جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نمایش «هملت» به کارگردانی کریستوفر روپینگ در تالار اصلی تئاتر شهر به صحنه رفت که کارگردان و دراماتورژ این نمایش (کاترینا کاتینگا) که نگاه متفاوتی به نمایشنامه «هملت» ویلیام شکسپیر داشت، دوشنبه دوم بهمن‌ماه در سالن کنفرانس تئاترشهر در نشستی درباره کار خود و تجربه اجرای آن در ایران صحبت کردند.
این نشست با حضور و ترجمه آروند دشت‌آرای ـ مدیر بخش بین‌الملل سی‌وششمین جشنواره تئاتر فجر ـ نیز همراه بود که او درباره حضور این گروه آلمانی گفت: وقتی چنین نمایشی برای اجرا در ایران انتخاب می‌شود قطعا چند هدف را دنبال می‌کند و این کار صرفا برای دیدن یک اجرا از یک گروه معتبر آلمانی نبوده بلکه یک فرایند ادامه دار است تا به همکاری‌های بیشتر منجر شود. همان طور که دراماتورژ این نمایش در حال همکاری با امیررضا کوهستانی است و به زودی به گروه نمایشی این کارگردان ایرانی در مونیخ می‌پیوندد.
در این نشست کریستوفر روپینگ (کارگردان) این اثر هم درباره اجرای نمایش «هملت» با توجه به تمام پیش‌زمینه‌هایی که تماشاگران نسبت به این نمایشنامه مشهور دارند، توضیح داد: در این نمایش به دنبال شکل دیگری از اجرا بودیم و به همین دلیل فقط سه بازیگر در نمایش هستند، در حالی که «هملت» 12 اجراگر نیاز دارد. به این ترتیب وقتی قرار بود در سال 2017 نمایش «هملت» را اجرا کنیم این موضوع را در نظر داشتم که در آلمان هملت یک شخصیت متفکر است ولی فکر کردم الان دیگر در آن خیلی شک و تردید وجود ندارد بلکه کنش، عمل و خونریزی است. ما هملتی را روایت می‌کنیم که بیشتر از آنکه فیلسوف مآب باشد یک جور آدم‌کش است.
او با اشاره به اینکه پس از هفت هفته تمرین، نمایش «هملت» را 25 شب در مونیخ اجرا کرده است، افزود: در این داستان هوراشیو با وجود اصراری که برای مردن به همراه هملت دارد اما باید زنده بماند تا قصه او را روایت کند. مثل حضرت مسیح که حواریون را داشت تا قصه‌اش را روایت کنند و اگر این افراد نبودند داستان مسیح در تاریخ گم می‌شد.
وی درباره فاصه‌گذاری‌های برشتی در این نمایش هم با اشاره به اینکه برشت برایش مهم است، گفت: این فاصله‌گذاری میان بازیگر و تماشاگر خوب است اما در این نمایش فاصله‌گذاری‌ای از طرف بازیگران اعمال نمی‌شود.
در این باره کاترینگا دراماتورژ نمایش «هملت» هم درباره درماتورژی متفاوت «هملت» که به نظر می‌رسد همین مسئله دلیل انتخاب آن برای نمایش در جشنواره تئاتر فجر بوده باشد، بیان کرد: نمایشنامه «هملت» بسیار معروف است و هر کسی درباره آن یک ایده و برداشت دارد. حداقل در آلمان می‌دانم که نظرات متعددی درباره آن وجود دارد. این اثر یک نمایشنامه کلاسیک است که هر کس تلاش کرده چیزی به آن اضافه کند یا آن را توسعه دهد و مفاهیم و لایه‌های جدیدی را در آن پیدا کند اما ما تلاش کردیم مسیر دیگری را برویم و به دنبال این بودیم که اتفاقا آن را خلاصه کنیم و از شاخ و برگ‌های اضافه بزنیم.
در بخش دیگری ازاین نشست روپینگ در پاسخ به اینکه آیا با توجه به ویژگی‌هایی که از کار خود ارائه می‌کند نگاهی سیاسی برای اجرای آن داشته است، بیان کرد: بله قطعا مفاهیم سیاسی در این نمایش وجود داشت. «هملت» در این کار می‌خواهد برای ایده‌های خود بمیرد و من شخصا فکر می‌کنم در هر عملی که برای اندیشه‌های سیاسی انجام می‌دهید باید به عواقبی که دارد مثل ریسک‌کردن برای مردن فکر کنید.
او افزود: یکی از مهمترین سوالات انسانی که در این اثر وجود داشته این است که آیا شما آماده هستید خودتان را برای آرا و نظرات‌تان قربانی کنید یا خیر؟! در حالی که نظر من این است که هملت به تنهایی هیچ نوع رویکرد سیاسی ندارد و نمی‌خواهد جریان یا مقاومتی را راه بیاندازد.
در این باره کاترینگا هم گفت: هملت شرایط زندگی در این دنیا را نمی‌پذیرد، پس می‌خواهد آن را خراب کند.
در ادامه روپینگ خاطرنشان کرد: «هملت» در نمایش من خیلی معاصر است و جملات مهمی در متن وجود دارد که می‌گوید زمان در حال از دست رفتن است و درعین حال می‌خواهد آن را کنترل کند. دراین باره به ترامپ، رییس جمهور آمریکا می‌توانم اشاره کنم که کسی در دنیا به متفکر بودن معروف نیست بلکه چیزی را می‌گوید و انجام می‌دهد. معتقدم ایده دلقک بودن «هملت» یا اینکه خود را به دیوانگی می‌زند، تاریخ مصرف‌اش گذشته است و هملت هم در اینجا آدمی امروزی است که تا این حد خشونت دارد و به روز است.
او همچنین درباره تغییرات احتمالی که برای اجرای نمایش در ایران مجبور به انجام آن‌ها شده است، گفت: ازطرف ما هیچ چیزی در نمایش تغییر نکرد. پس از دیدن نمایش توسط شورای نظارت گفته شد که قوانینی به ویژه در موضوع پوشش خانم‌ها وجود دارد و ما در این باره یکسری تغییرات داشتیم یعنی لباس بازیگر زن و کمی لباس بازیگر مرد را تغییر دادیم و تغییراتی جزئی هم در حرکت بازیگران زن و مرد بوجود آوردیم اما هیچ صحنه‌ای از نمایش حذف نشده است.
وی گفت: بنابراین به جز سلام گفتن بازیگر زن نمایش که قطعا در جایی غیر از ایران اتفاق نمی‌افتد، آنچه جالب توجه بود و ما را بسیار تحت تأثیر قرار داد واکنش تماشاگران بود که خیلی باهوش بودند و بر مبنای صحنه‌ها واکنش‌های متفاوتی به آن نشان می‌دهند. به همین دلیل اگرچه تغییراتی در نمایش نداشتیم و با آنچه در مونیخ به صحنه رفت تفاوت خاصی نداشت اما به خاطر حضور تماشاگران اثر متفاوتی را در تهران تجربه کردیم.
در این نمایش یک «هملت ماشین» در قالب کاراکترهای مختلف نمود پیدا می‌کرد که کارگردان «هملت» در پاسخ به اینکه این «هملت ماشین» چیست؟ توضیح داد: او همزمان روح، پدر، برادر بزرگ و حتی کتاب مقدس است که در بالای صحنه نوشته‌هایی را دیکته می‌کند، یعنی حتی اگر مرده هم باشد یک جور موقعیت دانای کل دارد که همه چیز را تا آخر کنترل می‌کند و در آخر هم به هملت می‌گوید که راهش را ادامه دهد.
او همچنین در بخشی دیگر درباره تفاوت اجرای نمایش از «هملت» توسط انگلیسی زبان‌ها و آلمانی زبان‌ها گفت: در آلمان بیش از 100 ترجمه مختلف از نمایشنامه «هملت» وجود دارد در حالی که برای انگلیسی‌ها فقط یک «هملت» هست. ما می‌توانیم از هر کدام از ترجمه‌هایی که داریم یک تکه را برداریم و همین به ما کمی آزادی می‌دهد که چطور با متن برخورد کنیم. متن برای ما بخشی از اجراست ولی مهمترین بخش نیست. مهم این است که کنش‌ها به چه شکلی باشد و بین اجراگران در صحنه چه پیش آید.
وی افزود: صحنه بودن یا نبودن یکی از مهمترین صحنه‌های نمایشی دنیاست که در اجرای ما هم جای مهمی دارد. به طوری که هر بازیگر آن را به شیوه متفاوت بازی می‌کند. در متن ما بودن یا نبودن هملت یک ابراز شک نیست بلکه این پرسش را مطرح می‌کند که آیا باید بمیرم یا زنده بمانم و همچنین این سوال را از تماشاگران می‌پرسد که چرا اینقدر مشتاق به زندگی هستید. بنابراین تأکید می‌کنم که ما در اجرای این «هملت» قطعا بر متن تمرکز داریم اما آن را به شکل جدیدی بازخوانی می‌کنیم.
روپینگ در بخشی دیگر توضیح داد که برای اجرای «هملت»در سالن اصلی تئاترشهر تغییرات زیادی را در صحنه بوجود آورده است تا نقاط کور سالن پوشش داده شود و در این باره حتی بازیگران کمی جلوتر از صحنه معمول بازی کردند.
نمایش «هملت» از کشور آلمان ودوم و سوم بهمن نیز ساعت 19 و 16 در سالن اصلی تئاتر شهر به صحنه می‌رود.
نظر شما