نگرانی بخش خصوصی از افزایش نرخ سود بانکی

هرچند جذب سپرده‌ها با نرخ سود 20درصد در قالب گواهی سپرده بانکی تا پایان هفته آینده ادامه دارد و پس از آن نرخ سود در بازار پول همچنان 15درصد خواهد بود، اما انتقادهای فعالان بخش خصوصی نشان می‌دهد آنها ترسیده‌اند که مبادا بانک‌ها، جذب سپرده‌ با نرخ 20درصد را به کل سپرده‌هایی که با نرخ پایین‌تر جذب کرده‌اند،

سرایت دهند و فشار بر تولید و تجارت بابت هزینه تمام‌شده افزایش یابد. اوج این انتقادها دیروز در اتاق ایران مطرح شد و یکی از بانکداران عضو پارلمان بخش خصوصی گفت هزینه ناشی از افزایش قیمت تمام‌شده پول را باید بانک مرکزی جبران کند؛ مطالبه‌ای که رئیس‌اتاق ایران با صراحت بیشتری بیان کرد و مشخص نیست آیا بانک مرکزی این انتقادها را خواهد شنید و برای جلوگیری از جبران هزینه افزایش نرخ سود سپرده‌ها از جیب تولید و تجارت چاره‌ای اندیشیده است یا نه؟

نظر بخش خصوصی را نخواستند غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران در واکنش به فروش گواهی سپرده به‌مدت 2هفته، اظهار کرد: این سیاست شاید در کوتاه‌مدت بتواند بر کنترل بازار اثرگذار باشد، اما ما صراحتا به بانک مرکزی اعلام می‌کنیم که این تصمیم شماست و برای اجرای آن نظری از بخش خصوصی دریافت نشده است. وی تأکید کرد: 5درصد سود اضافه‌ای که براساس سیاست بانک مرکزی به گواهی‌های سپرده تعلق می‌گیرد نباید بر دوش فعالان اقتصادی قرار بگیرد و کشیدن جور این 5درصد با بانک مرکزی است.

• کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران

فریال مستوفی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران، انتشار اوراق مشارکت را با سود ۲۰درصد که یکی از راهکارهای دولت برای مبارزه با افزایش نرخ ارز بوده است، ضد‌سیاست‌های تشویق سرمایه‌گذاری دانست و تصریح کرد: فراموش نکنیم انتشار و فروش این اوراق می‌تواند منجر به کاهش رغبت سرمایه‌گذاری شود. به این ترتیب مشکل اشتغال که به‌دنبال پیدا کردن راه‌حل برای خروج از بحران آن هستیم، تشدید خواهد شد. وی تاکید کرد: دولت باید به هنگام تصمیم‌گیری تمام جوانب امر را مورد توجه قرار دهد و نمی‌توان برای حل یک مسئله راه‌حلی ارائه دهیم که منجر به بروز مشکلات دیگری شود.

• سیاست‌گذرا و هزینه‌های آینده

سیاست جدید پولی و ارزی انگیزه سپرده‌گذاری در بانک‌ها را با هدف جلب سود 20درصد افزایش داده و بیم آن می‌رود هزینه احتمالی این سیاست بر ترازنامه بانک‌ها و دخل و خرج گیرندگان تسهیلات پایدار باشد؛ به‌گونه‌ای که فروش گواهی سپرده 20درصدی، روزنه‌ای برای بانک‌هایی شود که به دنبال بالابردن نرخ سود تسهیلات خود هستند. نگرانی دیگر در کنار بیم فعالان بخش خصوصی به هشدارهای کارشناسان بانکی برمی‌گردد که می‌گویند:

جذب سپرده با نرخ سود 20درصد و پرداخت تسهیلات با نرخ 18درصد کفه ترازو را به زیان بانک‌ها سنگین‌تر خواهد کرد؛ مگر اینکه آنها بتوانند با سیاست درست و منطقی تسهیلات پرداختی را مدیریت و از احتمال معوق شدن آن جلوگیری کنند. بازندگان و برندگان سیاست جدید جذب سپرده 20درصدی چه کسانی هستند و دود آن به چشم چه کسانی خواهد رفت؟ فعلا که در کوچه بانک‌ها عروسی است؛ شاید سال آینده، همین موقع آنها عزادار شوند.

• مکانیسم جبرانی و سیاست‌های مکمل

کورش پرویزیان، رئیس کمیسیون پول و سرمایه اتاق ایران و مدیرعامل بانک پارسیان هم اعلام کرد: دولت می‌گوید برای تعادل‌بخشی به بازار ارز و جلوگیری از نگرانی‌ها برای حفظ ارزش دارایی‌ها، برنامه‌ریزی‌هایی صورت داده که این برنامه‌ها شامل انتشار گواهی سپرده با نرخ 20درصد و نرخ بازخرید 14درصد است که به‌مدت 2هفته عرضه می‌شود که انتشار گواهی سپرده با شرایط متفاوت و پیش‌فروش سکه بهار آزادی به‌صورت 6ماهه و 3ماهه در شعب بانک منتخب صورت می‌گیرد.

او هدف را از این طرح بازگشت آرامش به بازار ارز دانست و پیشنهاد داد: برای اجرای موفق طرح فروش اوراق مشارکت، باید زمان مناسب، سیاست‌های مکمل برای انقباض نقدینگی، زمینه‌سازی برای منطقی کردن نرخ ارز پس از تعدیل نسبی در بازار و پرهیز از اقدامات انفعالی در این رابطه را مدنظر داشت. وی تاکید کرد: باید میزان هزینه اضافه شده ناشی از این تغییر سیاستی منظور شده و مکانیسم‌های جبرانی برای آن لحاظ شود. به‌طور حتم بانک مرکزی می‌تواند این مکانیسم را اجرایی کند.