این انتقادها از نظر فنی و با نگاه فناورانه چقدر با واقعیت سازگار است؟ همشهری در گفت‌وگو با کاپیتان علی بهارلویی، استادخلبان هواپیمای ATR در ایرانایر از جزئیات و توانایی‌های فنی این هواپیما پرسیده است.
- اینکه گفته می‌شود هواپیمای ATR برای پرواز در شرایط یخبندان طراحی نشده، چقدر سخن قابل استنادی است؟
این هواپیما برای پرواز در شرایط یخنبدان یا Icing اجازه‌نامه سازمان هواپیمایی آمریکا، اروپا و ایران را دارد. به همین دلیل، مشکلی برای پرواز در این شرایط ندارد. هوا در ارتفاع بالا سرد است و وجود ابر یا بخار آب می‌تواند باعث یخ‌زدگی در هوا شود. این شرایط می‌تواند در هر اقلیمی رخ بدهد و یک مسئله شگفت‌آور نیست.
حدود 20سال پیش یا بیشتر، مشکلاتی برای هواپیمای ATR در شرکت آمریکایی American Eagle پیش آمد. در پی این حادثه، شرکت ATR مراحلی را گذراند و ثابت کرد که حداقل استانداردهای پرواز در شرایط یخ‌زدگی را دارد. به همین دلیل توانست از سازمان هواپیمایی کشوری آمریکا گواهی بگیرد.
- یخ‌زدگی چه تأثیری می‌تواند روی عملکرد هواپیمای ملخی مثل ATR داشته باشد؟
شرایط یخبندان روی هوا یا زمین برای هر هواپیمایی می‌تواند خطرناک باشد. هرچقدر هواپیما کوچک‌تر باشد، تأثیرگذاری یخ‌زدگی روی آن بیشتر است؛ چون سرعت حرکت کمتر است و در نتیجه، هواپیما مدت زمان بیشتری را در شرایط یخ‌زدگی سپری می‌کند. این مسئله هیچ ارتباطی به طراحی هواپیما یا شرایط اقلیمی ندارد و صرفا به کاراکتر هواپیما برمی‌گردد. همانطور که یک خودروی کوچک نسبت به‌خودروی بزرگ محدودیت‌هایی دارد، هواپیماهای کوچک هم مشخصات ویژه خودشان را دارند. اما این به‌معنای ضعف در طراحی و کارکرد نیست.
- هواپیمای ATR مشخصا در چه شرایطی می‌تواند کار کند و چه تفاوت‌ها یا مزیت‌هایی نسبت به جت‌ها دارد؟
از نظر تکنیکی این هواپیما می‌تواند در ارتفاع پایین با سرعت کم، در مسیرهای کوتاه (تا یک‌ساعت) پرواز کند. در مسیرهای بلندتر هم می‌توان از ATR استفاده کرد اما مشکل اینجاست که مسافر خسته می‌شود. هنرهواپیمای ATR این است که می‌تواند در باندهای کوتاه نشست و برخاست کند.
در مورد کشور ما، این هواپیما در فرودگاه‌های یاسوج یا رامسر که باند کوتاه‌تری(کمتر از 2000 متر) دارند، کاربرد بهتری دارد چون در چنین باندهایی هواپیمای جت (مثل ایرباس و بوئینگ) اصلا نمی‌تواند بنشیند. ATR قدرت مانور بالاتری دارد و در مناطق کوهستانی می‌تواند خیلی سریع‌تر از جت ارتفاعش را کم کند. به‌اصطلاح خلبان‌ها، هواپیمای ATR می‌تواند خیلی سریع، کاهش ارتفاع عمیق بگیرد که این، نسبت به جت یک مزیت مهم است.
- اینکه گفته می‌شود، هواپیما به‌خاطر قدیمی بودن دچار مشکل بوده و احتمالا برخی سیستم‌هایش کار نمی‌کرده، چقدر در رخ دادن این سانحه دخیل بوده است؟
جنبه‌ای که خیلی از قدیمی‌بودن هواپیما مهم‌تر به حساب می‌آید، بحث فناوری است. وقتی از یک هواپیمای قدیمی استفاده می‌کنید، یعنی از یک فناوری قدیمی بهره می‌برید و کارایی‌تان کمتر است. شخصا به‌روز نبودن فناوری را بیشتر در بروز حادثه مؤثر می‌دانم چون باعث می‌شود فشار کاری خلبان بیشتر شود و او فرصت کمتری برای مدیریت کردن داشته باشد.
- اینکه بگوییم قدرت موتور هواپیمای توربوتراپ ATR-72 نتوانسته در شرایط کوهستانی مؤثر عمل کند، چقدر قابل اتکاست؟ درباره قدرت موتورهای این هواپیما چه می‌دانید؟
هواپیماها هرچقدر هم که قوی باشند و موتور خوبی داشته باشند یا از هر تکنولوژی پیشرفته‌ای که بهره‌مند باشند باید حداقل‌هایی را برای پرواز درنظر بگیرند. اگر در شرایطی باشید که کارایی هواپیما با چالش روبه‌رو شود، طبیعتا باید بار و مسافر کمتری را حمل کنید که این موضوع قابل محاسبه است.
اگر در یک شرکتی این استانداردها رعایت نشود ریسک بزرگی را متحمل می‌شود که این موضوع هیچ ربطی به مدل هواپیما ندارد. در شرایط آب و هوایی خاص همیشه هواپیماها محدود می‌شوند و با حداکثر وزن پروازی‌شان نمی‌توانند حرکت کنند. این یک روال کلی است و در تمام انواع هواپیما- حتی جت‌ها- در شرایط خاص آب و هوایی نمی‌توان با حداکثر بار پرواز کرد.
نظر شما