تمام هم‌وغم‌شان راه‌اندازی کسب‌وکار است. از اینکه چطور برخی، هنوز برای احیای بخشی از نبض بازار، این‌چنین دست‌دست می‌کنند متعجب هستند. آنها منتظرند تا مسئولان با یک‌تصمیم بموقع، کلنگ احداث یک بنای شکیل را به زمین بزنند. البته تعدادی می‌گویند که ازسرگیری کسب‌وکارشان محتاج کار چندان بزرگی هم نیست و همین که مسئولان اجازه دهند محل ساختمان مقاومسازی شود، بخش عمده‌ای از کار، پیش رفته است.
یکی از بین‌شان می‌گوید: «اگر اجازه بدهند، خودمان آستین بالا می‌زنیم و حداقل ساختمان شمالی را برای کار آماده می‌کنیم». یکی دیگر دست من خبرنگار (نگارنده این گزارش) را می‌گیرد و می‌برد تا دم در مغازه‌اش. حسین‌آقا می‌گوید: «ببین! حتی شیشه‌ها هم نریخته. داخل مغازه من، آب از آب تکان نخورده. خانواده‌ام خداخدا می‌کنند که مسئولان کمک کنند و مقاومسازی شروع شود. بعدش کرکره مغازه را بالا می‌دهیم و شروع می‌کنیم به کار. از این وضعیت بیکاری و بی‌‌‌پولی خسته شده‌ایم».
اینها بخشی از صحبتهای کسبه پلاسکو است؛ آنهایی که در آخرین روز دیماه سال گذشته یکباره همه داروندارشان، طعمه آتش و آوار شد. البته برخی از کسبه در همان نزدیکی‌ها مغازه‌ای داشته و دارند و باز هم مشغول به کارند اما به هرحال همان‌ها هم کلی ضرر دیده‌اند؛ حداقل اینکه بخش زیادی از سرمایه‌شان دود شده و به هوا رفته.
شاید آنها قبل از آتش‌سوزی باورشان نمی‌شده که یک‌جرقه این بلا را سرشان بیاورد ولی حالا به‌جرقه‌ای امیدوارند که باعث شود استارت کار ساخت ساختمان پلاسکوی جدید بخورد و ساختمان شمالی که از حادثه، جان سالم به درد برده هم مقاوم و آماده کارکردن شود. آنها با توجه به اخبار مثبتی که به گوش‌شان رسیده، امیدوار شده‌اند؛ اگرچه ممکن است نگرانی‌هایی هم داشته باشند.
- اما و اگرهای بخش شمالی
در میان همه موضوعاتی که درباره ساختمان پلاسکو مطرح است، 2مسئله، بیشتر از همه خودنمایی میکند؛ یکی ساخت پلاسکوی جدید که در حادثه آتش‌سوزی زمستان سال گذشته فروریخت و دوم، بخش شمالی که بلاتکلیف مانده است. در این بین، آقای شفیعی ـ یکی از مغازهداران بخش شمالی ـ اسناد و مدارکی را نشان میدهد و می‌گوید:
«شرکت پرمایون و گروه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی امیرکبیر روی سازه این ساختمان، مطالعات زیادی انجام داده‌اند؛ هر دو هم اعلام کردهاند که بنا از نظر سازه‌‌ای ایرادی ندارد و با انجام یک‌سری کارهای مقاومسازی، نصب تاسیسات و تجهیزات ایمنی و همچنین تعویض وسایل فرسوده مثل کابل‌‌ها، قابلیت بهرهبرداری دارد».
بحث دیگری که بر ابهامات مربوط به بخش شمالی می‌افزاید این است که سازمان نظام مهندسی استان تهران هم طبق بازدیدهای کارشناسی و بررسی اسناد و مدارک، اعلام کرده است که ساختمان بخش شمالی باید از نظر بارهای جانبی، مقاومسازی شود. آقای ح.س ـ یکی دیگر از کسبه پلاسکو ـ در همین زمینه می‌گوید: «من در کویتیها هم مغازه دارم. سازمان آتش‌نشانی در مورد ساختمان کویتیها نیز اعلام کرد که بنا احتیاج به مقاومسازی و ایمن‌‌سازی دارد. خب ما هم انجام دادیم و اکنون کسبه با خیال راحت مشغول به‌کار هستند.
مگر معنای اظهارنظر سازمان نظام مهندسی این نیست که ساختمان را می‌توان با عملیات لازم برای کسب‌وکار راه‌اندازی کرد؟ ما این را قبول داریم»! جالب اینکه بین نامه‌های ارسالی سازمان نظام مهندسی حتی پیشنهادهایی برای چگونگی مقاومسازی ارائه شده است؛ پیشنهادهایی که به‌نظرمی‌رسد در صورت اجرا ظرف نهایتا یک سال به پایان برسد.
از طرف دیگر در نامه‌ای به تاریخ 23دیماه امسال، کارشناس رسمی این سازمان اعلام کرده که در بازدید 2هفته قبل خود، از بخش شمالی بازدید کرده است. او در این نامه نتیجه بازدید خود را از وضعیت سازه‌‌ای عنوان کرده و در بخشی آورده است که «در طراحی و اجرای سازه ساختمان باقیمانده و قسمت جنوبی که در آتش‌سوزی منهدم شده است،
درز انقطاع، کاملا اجرا شده که این امر تأثیر بسزایی در جلوگیری از بروز خسارت به سازه موجود را داشته است. به‌منظور بررسی فنی وضعیت ساختمان، ضمن انجام معاینه وضعیت سازه، معماری و نیز تاسیسات الکتریکال و مکانیکال، از آزمایش‌های میدانی و آزمایشگاهی انجام‌یافته از سوی آزمایشگاه مقاومت مصالح دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر... استفاده شده است».
- آب‌باریکه قطع است
نکات زیادی در مورد پرونده ساخت پلاسکوی جدید و راه‌اندازی بخش شمالی آن مطرح است. در این میان اگرچه به گفته یکی از مغازهداران، بین دو بنا درز انقطاع وجود دارد اما تا زمانی که بخش جنوبی ساخته نشود، بخش شمالی نیز عملا قابل بهرهبرداری نیست؛ چون اساسا راه تردد مناسبی برای ورود به آن وجود ندارد.
تنها از سمت کوچه پشتی می‌توان به بنای شمالی رفت‌وآمد کرد که این تنها می‌تواند کمی به مغازه‌دارانش کمک کند تا کمی از حالت بیکاری خارج شوند و از طریق یک آب‌باریکه، امور زندگی خود را بگذرانند. شفیعی هم می‌گوید: «من نمی‌گویم؛ بررسی‌های کارشناسانه می‌گوید که اینجا برای تردد کسبه، هیچ مشکلی ندارد. ببینید! همه واحدها با دیوارهای 50سانتی از یکدیگر جدا شده‌اند». البته پیش از این نیز در پشتی ساختمان برای انبارداری و رفت‌وآمد محدود کسبه و مدیران پلاسکو، کاربرد داشته است؛ به همین‌خاطر اغلب کسبه بر این نظرند که بهرهبرداری کامل از بخش شمالی و رونق‌گرفتن کسب‌وکار در آن، در گرو ساخت بنای جنوبی‌است.
- تفاهمنامه را امضا نمی‌کنیم
رضازاده، یکی از کسانی‌است که در برج 17طبقه پلاسکو مغازه داشته‌اند. او هم پس از فروریختن ساختمان، به‌دنبال ساخت بنای جدید است و می‌گوید: «ما شورای متحد بین کسبه بخش شمالی و جنوبی را تشکیل داده‌ایم و هم‌اکنون هیچ مشکلی بین هم نداریم؛ نکته این است که ما بر اساس یک‌بیانیه مشترک، عنوان کرده‌ایم که بخش برج با رعایت حقوق مکتسبه طبق قانون و نظر شورای شهر تهران ساخته شود و بخش شمالی هم با مقاومسازی، به بهرهبرداری مجدد برسد». در این میان اما اینکه برج پلاسکو در حجم قبلی و البته با طراحی جدید ساخته شود محل بحث شده است.
عده‌ای از معماران، شهرسازان و هنرمندان معتقدند که حالا می‌توان از عرصه آزادشده و زمین موجود، برای ساخت نماد شهدای آتش‌نشان بهره برد و بدین گونه، همیشه یاد و خاطره رشادت آنها در ذهن‌‌ها می‌ماند و مسئله توجه به ایمنی، با دیدن المان طراحی‌شده به ذهن شهروندان، متبادر میشود.
این در صورتی‌است که کسبه برج می‌گویند صحبتهای مسئولان نشان میدهد فعلا هیچ طرحی برای آنها برنامه‌‌ریزی نشده و خواهان بنای جدید با رعایت حقوق‌شان هستند. اما ایمان‌زاده ـ یکی دیگر از مغازهداران پلاسکو ـ از بعد دیگر ماجرا صحبت میکند؛ «چند روز بعد از حادثه گفتند دوساله پلاسکوی جدید را می‌سازیم؛
بعدا شد 3ماه دیگر؛ بعد شد همزمان با سالگرد آتش‌سوزی؛ بعد هم دهه فجر و هنوز ما بلاتکلیفیم؛ چون اصلا طرح و نقشهای برای برج ارائه نکرده‌اند که بخواهند بر اساسش مجوزی بگیرند و کار حفاری را شروع کنند». او ادامه میدهد: «آنها از تفاهمنامه‌ای با کسبه صحبت می‌کنند که ما امضا نکرده‌ایم و قبولش نداریم. بر اساس این تفاهمنامه، ارزش ریالی مغازهها قبل از ریزش، مشخص میشود؛ بعد از ساخت، طبق روز به ما قیمت جدید را اعلام می‌کنند و طبق آن ارزش ریالی، ما از بنای جدید، بهره می‌‌بریم؛ برای همین این تفاهمنامه را قبول نداریم».
- پلاسکوی جدید دستور نقشه ندارد
واقعیت ضررهای چندده و چندصدمیلیونی هر یک از کسبه را پس از ریزش ساختمان پلاسکو، نمی‌‌توان کتمان کرد. متأسفانه آن‌طور که شنیده‌ها (البته از سوی هیچ پزشک یا پزشکی قانونی تأیید نشده یا موثق اعلام نشده) حاکی‌است، حتی 3-2مغازه‌دار مسن طی یک سال گذشته به خاطر فشارهای مالی، بدهی‌ها و به‌هم‌ریختن اعصاب، سکته و فوت کردهاند. میثم عیسی‌پور ـ یکی از کسبه سابقه‌دار و معتمد بخش برج‌ـ نیز به این مسئله اشاره میکند و می‌گوید:
«14ماه است که کسبه، آواره‌اند؛ حالا همه‌‌چیز از نظر متراژها مشخص است. اگر می‌‌توانند، اینجا را بسازند و اگر نه، رسانه‌ای اعلام کنند که قصدی برای ساخت بنای جدید ندارند. اینکه در حال گودبرداری بخش شرقی هستند کار درستی نیست. بر اساس کدام مجوز و دستور نقشه، چنین عملیاتی را آغاز کردهاند؟ این گودبرداری می‌تواند حادثه دیگری رقم بزند؛ آن‌وقت هیچ‌کس پاسخگو نخواهد بود»! او به شماره پرونده پلاسکو (1200...) اشاره میکند و می‌گوید که پیگیری این شماره نشان میدهد پلاسکو اصلا دستور نقشهای ندارد.
عیسی‌پور می‌گوید: «متأسفانه بخش حقوقی بنیاد، شرایط را هر روز برای کسبه آسیب‌دیده، سخت‌تر میکند. پلاسکو یک پاساژ بوده با برج معروف خود و پاساژ شمالی و یک ورودی اصلی در جمهوری، و حالا همه کسبه پلاسکو یک خواسته دارند: داشتن همان مغازهها با همان متراژ و موقعیت قبل. اینکه اصلا مسئله پیچیده‌ای نیست!
بخش شمالی که سالم است و با مقاومسازی، رفع مشکل میشود؛ بخش برج هم که همه، زندگی‌شان سوخته و نابود شده؛ ساخت برج را می‌خواهد به همان شکل سابق با همان متراژ! در واقع شروع یک پروژه همزمان در 2فاز اجرایی، می‌تواند حتی در کمتر از 2سال به‌طور همزمان ساخت برج جنوبی و مقاومسازی بخش شمالی را شامل شود و تنها راه‌حل این گره باشد.
حال اینکه چرا شورای متحد زیر بار تفاهمنامه ساخت تجمیع پارکینگ اکبر با پلاسکو نرفته، به این دلیل است که اولا بنیاد هنوز بعد از 14ماه دستور نقشه ساخت این پروژه را هم ندارد چه رسد به جواز ساخت آن و دوم اینکه کسبه، قرارداد متر به متر می‌خواهند؛ یعنی حفظ همان متراژ قبل در همان موقعیت قبل و نه اینکه قراردادی که در آن ذکر شده مغازه شما به قیمت سال95 توی جیب ما و بعد هر وقت ساخته شد به قیمت همان روز، بیایید و مغازه خودتان را از ما بخرید. اگر واقعا هدف بنیاد، کمک به قطب تولید پوشاک کشور است، اعاده وضع سابق پلاسکو، می‌تواند راه‌حل این مشکل باشد و حتی شورای شهر تهران هم به صورت مکتوب موافقت کرده؛ اما اگر هدف، نابودی تولید داخلی‌است که خب، میشود هر روز یک طرح داد و پروژه به جای 2سال، 20سال طول بکشد.»
- درخواست مناظره
کسبه در آخرین گفت‌وگوی خود با همشهری اعلام کردند که اکنون با هم متحد هستند و حرف شوراهای مستقل، متحد و بخش شمالی (شورایی که به ثبت رسیده) یکی‌است؛ حال، شورای ساختمان شمالی، پیگیر 286پلاک مغازه‌ای‌است که پس از حادثه پلاسکو سالم مانده‌اند اما به خاطر صادرنشدن احکام لازم، هنوز مقاوم نشده‌اند و درهایشان بسته مانده است. آنها این را نیز می‌گویند که بازگشایی و بهرهبرداری کامل از بخش شمالی، در گرو ساخت بنای جدید در قسمت جنوبی‌است؛ حالا هم به‌دنبال یک‌مناظره هستند تا به موارد مبهم مطرح‌شده از سوی طرفین ماجرا، پاسخ داده شود. با همه این تفاسیر باید منتظر ماند و دید که سرانجام پلاسکو چه خواهد شد.
نظر شما