آشنایی با عوارض کم‌خوابی و بی‌خوابی

در سال 1942 میلادی، متوسط ساعت خواب هشت ساعت بود، اما هم اکنون این میزان به 6.8 ساعت در هر شب رسیده است.
با جدی‌ترین هشدارهای ناشی از کم‌خوابی و بی‌خوابی، آشنا شويد.

• پیری زودرس: در حالی که با افزایش سن و کاهش سطح تستوسترون در مردان، علائم پیری به خصوص در پوست خود را نشان مي‌دهند، کمبود خواب نیز می‌تواند همین عارضه را داشته باشد و منجر به تیره شدن پوست و چین و چروک‌های زودرس شود. هنگام محرومیت از خواب، کورتیزول یا همان هورمون استرس، بیشتر آزاد می‌شود و در حجم‌های بالاتر می‌تواند کلاژن پوست را تجزیه کند و انعطاف‌پذیری و صافی پوست را از بین ببرد.

• افزایش وزن: علم این نکته را تایید کرده که ساعات کم‌خواب بر وزن شما، سایز دور کمر و سایز شکم تاثیر می‌گذارد. بدخوابی و بی‌خوابی مغز شما را به مصرف مواد غذایی بیشتر ترغیب می‌کند و متابولیسم شما را نیز کاهش می‌دهد. گرلین، حس گرسنگی را تحریک می‌کند و لپتین پیام سیری را به مغز می‌فرستد و اشتها را سرکوب می‌کند. کاهش زمان خوابیدن باعث کاهش لپتین و افزایش گرلین می‌شود. کمبود خواب نه تنها اشتها را تحریک می‌کند، بلکه میل به مصرف مواد غذایی چرب و شیرین را افزایش می‌دهد.

• خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن: اختلالات مربوط به خواب و کم‌خوابی طولانی مدت خطر ابتلا به بیماری‌های زیر را افزایش می‌دهند: بیماری‌های قلبی، حمله قلبی، نارسایی قلبی، بی‌نظمی، ضربان قلب، فشار خون بالا، سکته مغزی و دیابت.

• مشکلات سیستم گوارشی: از هر 250 آمریکایی یک نفر به بیماری التهاب روده مبتلا است و اختلالات خواب نیز علائم این بیماری را افزایش می‌دهد. در صورتی که کم خوابی بصورت مداوم تکرار شود، سندروم التهاب روده شدید تر می‌شود، بطوریکه 10 تا 15 درصد از آمریکایی به علت بی‌خوابی با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. همچنین باید به این نکته اشاره کرد افرادی که از بیماری کرون رنج می‌برند، در صورت بی‌خوابی دو برابر سایر افراد در معرض خطر عود کردن این سندرم در مقایسه با افراد عادی قرار دارند.

• کاهش روحیه و افسردگی: با گذشت زمان، کمبود خواب و اختلالات خواب باعث بروز علائم افسردگی می‌شود. در یک نظرسنجی معلوم شد، افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب به احتمال زیاد کمتر از 6 ساعت در شب می‌خوابند. بی‌خوابی اغلب یکی از نخستین علائم افسردگی است. بی‌خوابی و افسردگی یکدیگر را تقویت می‌کنند، یعنی کم خوابی علائم افسردگی را بدتر می‌کند و افسردگی به خواب رفتن را سخت‌تر می‌کند. از طرفی درمان مشکلات خواب مثل کم‌خوابی به بهبود افسردگی و علائم آن کمک می‌کند و بالعکس.

• اختلال در توانایی شناختی: به صراحت می‌توان گفت کمبود خواب تفکر و توانایی‌های یادگیری شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هشیاری، تمرکز، استدلال و قدرت حل مشکل را مختل می‌کند. این در حالی است که خواب کافی به شما در ذخیره سازی تجربیات و اطلاعات جدید در هارد دیسک مغز کمک می‌کند. چرخه خواب نقش مهمی در تقویت حافظه دارد.

*منبع: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي