نتیجه این وضعیت، عدم‌تشخیص خطمشی معین در سیاست خارجی آمریکا از سوی موافقان و مخالفان این کشور در جهان بوده است.متحدان آمریکا در اروپا در تشخیص سمت‌و سوی سیاست خارجی واشنگتن سرگردان مانده‌اند. بسیاری از مسائل مهم سیاست خارجی آمریکا که باید شرایط و وضعیت معینی داشته باشند، همچنان بلاتکلیف باقی مانده‌اند. کره‌شمالی، برجام، سوریه و روسیه مهم‌ترین مسائل روز سیاست خارجی آمریکا هستند که درباره هیچ‌یک نمی‌توان در دولت ترامپ خطمشی مشخص و منظمی یافت.
آشفتگی سیاست خارجی آمریکا باعث شده برخی کشورها ازجمله فرانسه و روسیه به‌دنبال پر کردن خلأ ناشی از عدم‌حضور مؤثر و معین آمریکا در سیاست بین‌الملل باشند. این دو کشور در شرایطی به سمت پر کردن جای آمریکا در فضای سیاست جهانی خیز برداشته‌اند که انگلیس درگیر مشکلات داخلی خود درباره خروج از اتحادیه اروپاست و آلمان هم به شکل بی‌سابقه‌ای درگیر مشکلات داخلی و حل و فصل مسائل پیش آمده حول تشکیل یک دولت منسجم ائتلافی است.
تلاش برای احیای جایگاه فرانسه به وضوح در سیاست خارجی امانوئل مکرون با وجود مدت زمان کوتاهی که از حضورش در قدرت می‌گذرد، روشن است. همزمان حرکت ترکیه به سمت دوستی با روسیه به‌خصوص درباره مسائل مربوط به جنگ سوریه، نشاندهنده وجود یک خلأ ناشی از عدم‌حضور جدی آمریکا در منطقه است؛ خلأیی که اکنون از سوی روسیه پر شده است.
برکناری ناگهانی رکس تیلرسون از وزارت خارجه آمریکا و جایگزینی پمپئو با او را نیز باید در چارچوب همین آشفتگی تحلیل کرد. البته پیش از این، نشانه‌هایی مبنی بر اختلاف نظر میان تیلرسون و ترامپ دیده شده بود.
پمپئو در حالی جایگزین تیلرسون می‌شود که ترامپ خود از برجام به‌عنوان یکی از محورهای اصلی اختلاف نظرش با وزیر خارجه برکنار شده نام برده است. در وزارت خارجه آمریکا رکس تیلرسون محبوبیت چندانی نداشت و بسیاری از دیپلمات‌های این کشور تمایلی برای همکاری با او نداشتند اما بسیاری از دیپلمات‌های قدیمی وزارت خارجه و بسیاری از متحدان اروپایی آمریکا حضور تیلرسون در پست وزارت خارجه را ترمزی برای رفتارهای بی‌مهابای دونالد ترامپ در سیاست خارجی می‌دانستند.
در مقابل، پمپئو که در ۱۴ماه گذشته هدایت سازمان سیا را بر عهده داشته، هم در مورد برجام و هم در مورد مسائل عمده دیگر آمریکا ازجمله کره‌شمالی اشتراک فکری نزدیکی با دونالد ترامپ دارد. او مثل ترامپ همیشه مخالف گفت‌وگو با ایران بود و حتی در زمان مذاکرات خواهان بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران به‌جای گفت‌وگو شده بود.
درباره کره‌شمالی، پمپئو اگرچه همیشه خواهان اولویت یافتن برخورد سخت نظامی با پیونگ‌یانگ بوده اما اخیرا پس از اعلام موافقت ترامپ با پیشنهاد دیدار و مذاکره با رهبر کره‌شمالی، اعلام کرد که از این تصمیم حمایت می‌کند. ترامپ به لحاظ ویژگی‌های شخصیتی، خواهان تجلیل و تأیید از سوی اطرافیانش است. مروری بر رفتارهای رئیس‌جمهور آمریکا نشان می‌دهد هر فردی در هر موقعیتی با تصمیم‌های مهم او مخالفت کرده باشد سرانجام در جایی از حلقه قدرت کنار گذاشته می‌شود. برگ برنده پمپئو در شرایط کنونی همراهی با دیدگاه ترامپ در سیاست خارجی است.
حضور مایک پمپئو در صدر وزارت خارجه آمریکا «ابهام» را به «آشفتگی» وضعیت موجود اضافه کرده است. آنچه مشخص است اینکه معرفی پمپئو به‌عنوان وزیر خارجه آمریکا به همسویی بیشتر این نهاد با کاخ سفید منجر خواهد شد؛ اتفاقی که دست‌کم برای ایران در مورد برجام خوشایند نیست. پمپئو ممکن است آمریکا را تا 2ماه دیگر به سمت خروج از برجام هدایت کند با این حال، به‌نظر می‌رسد که خروج آمریکا از برجام، دیگر بازتاب و تأثیر چندانی در وضعیت ایران نخواهد داشت؛ چرا که با وجود برجام، تحریم‌های دلاری و بانکی که از اهمیت بالایی برای ایران برخوردار است همچنان باقی مانده است.
نظر شما